Poradnik językowy dla zaawansowanych DIKS-SM>Porjez
Treści kształcenia:
1. Podstawowe pojęcia teoretyczne kultury języka.
2. Historia polskiego poradnictwa językowego oraz najważniejszych instytucji i czasopism popularyzujących kulturę języka.
3. Normalizacja ortografii i interpunkcji polskiej.
4. Terytorialne i środowiskowe zróżnicowanie współczesnej polszczyzny.
5. Rozkwit poradnictwa językowego (m.in. podręczniki, publikacje popularnonaukowe, telefoniczne i internetowe poradnie językowe, audycje radiowe, programy telewizyjne, blogi, podcasty).
6. Przegląd najważniejszych słowników, w tym internetowych.
7. Innowacja a błąd językowy.
8. Najczęstsze błędy i uchybienia językowe we współczesnej polszczyźnie ogólnej (gramatyczne – fleksyjne i składniowe, leksykalne – słownikowe, frazeologiczne i słowotwórcze, fonetyczne, stylistyczne, ortograficzne, interpunkcyjne).
9. Brutalizacja współczesnej polszczyzny.
10. Nowomowa i manipulacja językowa.
11. Typy postaw językowych.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia:
Po zakończeniu ćwiczeń student
– w zakresie wiedzy:
K_w01 Ma podstawowe wiadomości o miejscu normatywistyki wśród innych dyscyplin języ-koznawczych, przejawach działalności kulturalnojęzykowej w Polsce i za granicą oraz polskiej polityce językowej.
K_w03 Ma uporządkowaną wiedzę ogólną na temat podstawowych pojęć normatywistyki (system, uzus, norma i jej kodyfikacja, wariancja, kryteria poprawności językowej i komunika-cyjnej, innowacja językowa, hiperpoprawność, sprawność językowa, kompetencja językowa i komunikacyjna).
K_w04 ma świadomość kompleksowej natury języka polskiego oraz konieczności rozwijania umiejętności poprawnego i skutecznego używania polszczyzny z uwzględnieniem elementar-nej wiedzy na temat jej struktury i historycznych uwarunkowań.
– w zakresie umiejętności:
K_U02 Potrafi analizować najnowsze innowacje językowe pojawiające się w oficjalnych wy-powiedziach Polaków; ma elementarne umiejętności badawcze; potrafi dostrzegać i poddawać ocenie zmiany językowe zachodzące we współczesnej polszczyźnie.
– zakresie kompetencji społecznych:
K_K06 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, zwłaszcza w zakresie rozwijania umiejętności językowych, pozwalających na świadomą odpowiedzialność za zachowa-nie dziedzictwa językowego i kulturowego Polski oraz Europy.
Kryteria oceniania
Metoda oceniania: test.
Kryteria oceniania omówione na pierwszych zajęciach.
ZAO – zaliczenie z oceną.
Literatura
Literatura podstawowa:
Buttler D., Kurkowska H., Satkiewicz H., Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej, Warszawa 1973.
Doroszewski W., O kulturę słowa, t. I–III, Warszawa 1962–1979.
Jadacka H., Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2005.
Karpowicz T., Kultura języka polskiego. Wymowa. Ortografia. Interpunkcja, Warszawa 2012
Malinowski M., Ortografia polska. Kodyfikacja, reformy i zmiany pisowni (1830–2010) oraz jej recepcja, Kraków 2018.
Marcjanik M., Polska grzeczność językowa, Kielce 2000.
Markowski A., Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.
Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.
Polański E., Szopa M., Podręcznik polskiej interpunkcji, Kielce 2004.
Literatura uzupełniająca:
Bańko M. (red.), Wielki słownik wyrazów obcych PWN, Warszawa 2003.
Bańko M., Krajewska M., Słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa 2002.
Grzenia J., Słownik nazw własnych, Warszawa 1998.
Kłosińska K., Co w mowie piszczy?, Poznań 2013.
Kłosińska K. (red.), Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, Warszawa 2004.
Malinowski M., (…) boby było lepiej, Kraków 2002.
Malinowski M., Co z tą polszczyzną?, Kraków 2007.
Malinowski M., Język niegiętki. Szkice o polszczyźnie (w pierwszych dekadach XXI stulecia), Katowice 2019.
Malinowski M., Obcy język polski, Łódź 2003.
Malinowski M., O większą poprawność językową tekstów prawniczych i nie tylko, Kraków 2019.
Markowski A., Poradnik prof. Markowskiego, Warszawa 2007.
Markowski A. (red.), Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa 2004.
Miodek J., Jaka jesteś polszczyzno?, Wrocław 2000.
Miodek J., Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej, Warszawa 1993.
Miodek J., O języku do kamery, Rzeszów 1992.
Miodek J., Rzecz o języku. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1983.
Miodek J., Słownik ojczyzny-polszczyzny, Wrocław 2002.
Pisarek W., Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2011.
Pisarek W., Słowa między ludźmi, Warszawa 2004.
Pisarek W., Słownik języka niby-polskiego, czyli błędy językowe w prasie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978.
Podracki J. (red.), Polszczyzna płata nam figle. Poradnik językowy dla każdego, Warszawa 1991.
Polański E. (red.), Wielki słownik ortograficzny PWN, Warszawa 2017.
Polański E., Szopa M., E. Dereń (red.), Poradnik interpunkcyjny, Katowice 2010.
Rudnicka E., Zboralski M. (red.), Słownik błędów językowych. Słowa, zdania, wyrażenia, Poznań 2020.
Uwagi
W cyklu 2022/2023-L:
Przedmiotowi przypisano 2 punkty ECTS, co wskazuje na to, że czas pracy studenta wyniesie 50–60 godzin, w tym 30 godzin zajęć, 10–15 godzin dodatkowych ćwiczeń w ramach studium własnego oraz 10–15 godzin na przygotowanie się do testu końcowego. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: