Determinizm a nauka FIL-SL>Determin
Wykład ukazuje jak kształtowały się poglądy związane z determinizmem i z powiązanymi pojęciami (przyczynowość oraz przypadkowość) w kontekście rozwoju myślenia naukowego.
Wykład rozpoczyna się od prezentacji początków koncepcji przyczynowania/determinacji w okresie presokratejskim. Następnie ukazana zostanie klasyczna koncepcja Arystotelesa, która stanowiła próbę unifikacji różnorodnych wcześniejszych idei. Następnie przedstawione zostanie kształtowanie się poglądów na przyczynowanie typu mechanicznego, z którym powiązana została cała filozofia mechanicyzmu. W dalszej części wykładu pokazane zostanie typowe dla nauk przyrodniczych rozumienie determinizmu oraz koncepcja demona Laplace'a. Przedyskutowane zostaną wybrane ograniczenia determinizmu w obrębie mechaniki klasycznej (np. kopuła Nortona).
Ukazane zostaną również zagadnienia związane z determinizmem w obrębie nowoczesnej fizyki. Osobno uwagę poświęcimy również kwestii chaosu deterministycznego.
1. Determinizm przed powstaniem nowożytnych nauk przyrodniczych
2. Determinizm fizyki klasycznej
3. Ograniczenia i problemy klasycznego determinizmu
4. Chaos deterministyczny
5. Determinizm nowoczesnej nauki
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024/2025-L: | W cyklu 2023/2024-L: | W cyklu 2022/2023-L: |
Kryteria oceniania
Wykład połączony z możliwością aktywnego włączenia się studenta w dyskusję prezentowanego materiału. Merytoryczna aktywność studentów może podnieść ocenę maksymalnie o 0,5 stopnia.
1. Obecność obowiązkowa (możliwe 2 nieobecności).
2. Ocena dokonywana jest na podstawie referatu wygłoszonego przez uczestnika na zadany temat związany z determinizmem i nauką.
3. Ocena końcowa może być podniesiona na podstawie merytorycznej aktywności (max. o 1 stopień).
Kryteria oceny prezentacji:
- zgodność z tematem
- jakość i głębokość opracowania tematu
- jasność prezentacji
- stopień dopracowania prezentacji
W procesie oceny odpowiedzi brane są pod uwagę powyżej opisane elementy, które oceniane są według poniższych zasad:
5.0
Najwyższy poziom osiągnięć, który może być rozsądnie oczekiwany od studenta na danym etapie rozwoju intelektualnego. Student wykazuje niezwykle silne nadzieje na bardzo dobry rozwój naukowy w danej dyscyplinie. Student osiągający takie oceny powinien może być zachęcany do kontynuacji dalszej pracy naukowej w dyscyplinie.
4.5
Wysoki poziom osiągnięć w stosunku do danego etapu rozwoju intelektualnego. Student osiągający oceny 4.5 daje silne nadzieje na prawidłowy rozwój naukowy w danej dyscyplinie.
4.0
W pełni akceptowalny poziom wskazujący na adekwatne osiągnięcie założonych celów na aktualnym poziomie rozwoju studenta. Ocena 4.0 wskazuje że student może kontynuować studia, przyszłościowo można również rozsądnie zakładać, że jest w stanie osiągać coraz lepsze wyniki w rozwoju intelektualnym.
3.5
Osiągnięcie nieco wyższe niż progowe, ale wciąż nie w pełni satysfakcjonujące na aktualnym poziomie rozwoju studenta. Ocena 3.5 wskazuje, że są pewne szanse na rozwój naukowy w dyscyplinie, ale student musi zmienić metody uczenia się albo zwiększyć ilość wysiłków oraz czasu poświęcanych uczeniu się.
3.0
Progowe osiągnięcie, które pozwala na zaliczenie kursu. Wskazuje, że uczestnik tylko w minimalnym stopniu spełnił wymagania. Ocena 3.0 wskazuje brak perspektyw rozwojowych w dyscyplinie. Nagromadzenie ocen na tym poziomie wskazuje, że student nie powinien kontynuować studiów akademickich.
2.0
Z jakichkolwiek względów wynik pracy jest nieakceptowalny. Ten stopień wskazuje, że osiągnięcia studenta wskazują prawie zupełny brak opanowania wiedzy lub umiejętności lub kompetencji społecznych przewidywanych w kursie. Ocena taka powinna być ostrzeżeniem dla studenta, czy jest dalej w ogóle w stanie kontynuować studia, wskazuje ona że konieczne jest podjęcie zdecydowanych czynności w celu poprawy poziomu naukowego oraz powinna też zmobilizować do radykalnej zmiany stylu pracy.
Literatura
1. M. Heller, Filozofia przypadku, Copernicus Center Press, Kraków, wiele wydań.
Literatura uzupełniająca:
2. Ellis G.F.R., Heller M., Pabjan T. (red.), The Causal Universe, Copernicus Center Press, Kraków 2013.
Uwagi
|
W cyklu 2024/2025-L:
W cyklu 2024/2025 ze względu na prośby studentów włączone zostały tematy aktualne. W związku z tym w ramach zajęć planowany jest udział w jednym posiedzeniu Komisji Filozofii Nauk PAU (referat poświęcony tematyce związanej z wykładem). |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: