Nauka i wiara FIL-SL>Nauwia-c
W trakcie ćwiczeń omówione zostaną wybrane kwestie związane z problematyką relacji „nauka-religia”.
I. Historyczne i epistemologiczno-metodologiczne przyczyny współczesnych napięć między nauką a religią.
1. Sprawa Galileusza [teksty: (1)Życiński, (2)Namer, (3)Liana, Bellarmin]
2. Problem teorii ewolucji: ewolucja stanowiska Kościoła Rzymsko-Katolickiego [teksty: (4)Heller, (5)Pius XII; (6)Jan Paweł II 1996, Bellarmin]
3. Spór o teorię ewolucji: teizm vs ateizm, kwestia przypadku [teksty: (7)Dawkins, (8)Monod, (9) Weiner, (10)Paszewski, (11)Heller]
4. Problem współczesnej kosmologii i „początku” Wszechświata [teksty: (12)Hawking-Sagan, (13)Heller, (14)Tomasz z Akwinu]
5. Spór o obecność elementów metafizycznych i religijnych w nauce [teksty: (15)Carnap, (16)Życiński]
II. Różne ujęcia chrześcijańskie:
6. Spór: naturalizm metodologiczny vs kreacjonizm [teksty: (17) Delfino, (18) Słomka, (19)Życiński]
6a. Problem fundamentalizmu chrześcijańskiego [teksty: (20)Życiński; Dei Verbum; wypowiedzi Augustyna i Tomasza z Akwinu]
7. Idea naturalizmu chrześcijańskiego - ujęcie Michała Hellera [tekst 21)]
8. Problem duszy: neuronauki a teologia katolicka [tekst: (22)Wąsik ]
III. Możliwe rozwiązania.
9. Różne ujęcia relacji nauka – wiara [teksty: (23)Barbour, (24)Clement; (25)McGrath, (26)Jan Paweł II 1991]
10. Rola obrazów świata w relacji nauka wiara [tekst: (27)Liana]
11. Tradycyjna filozofia chrześcijańska a nauka [tekst: (28)Ladriere; (29)Tischner].
Z podanych tekstów omawiane będą teksty wybrane, w zależności od konkretnych uwarunkowań grupy.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024/2025-L: | W cyklu 2022/2023-L: | W cyklu 2023/2024-L: |
Efekty kształcenia
Student:
F1aK_W07 zna metody interpretacji tekstu filozoficznego
F1aK_W18 rozumie relację pomiędzy nauką i wiarą, rozpoznaje źródła konfliktów między nimi oraz zna metody przezwyciężania tych konfliktów
F1aK_U13 potrafi właściwie wykorzystać świadectwa empiryczne do krytyki bądź uzasadnienia tez ogólnych, idei i stanowisk filozoficznych
F1aK_U15 identyfikuje problemy filozoficzne w obszarze poznania naukowego, formułuje wobec nich własne stanowisko i potrafi je uzasadnić
F1aK_K03 na podstawie twórczej analizy nowych sytuacji i problemów formułuje propozycje ich rozwiązania
Kryteria oceniania
1. Prezentacja multimedialna wybranego i zatwierdzonego tematu (ok.15-20 min). 50% [ważne by temat został zaprezentowany w sposób logiczny i spójny]
2. Test końcowy ze wskazanych tekstów i z dyskusji 50%
Warunkiem zaliczenia jest obecność na zajęciach zgodnie z zasadami panującymi na Wydziale. Dopuszczalne są 2 nieobecności bez usprawiedliwienia. W przypadku każdej nieobecności student musi napisać 1-stronicowe streszczenie tekstów omawianych na tych zajęciach, które opuścił.
Literatura
W zależności od zainteresowań studentów wybierzemy teksty z poniższych, lub inne:
(1) Życiński, J. Sprawa Galileusza. Znak, Kraków 1991, ss. 9-29; 116-137.
(2) Namer, E. Sprawa Galileusza. Czytelnik, Warszawa 1985, ss. 19-29; 245-248.
(3) Liana, Z. Między mitem konfliktu a stereotypem harmonii. W: R. Janusz, et alii (red.), Nauka–wiara–katecheza. WAM, Kraków 2002, ss. 9-25 [fragment (ss.9-19) - mit konfliktu]
(4) Heller, M. Ewolucjonizm i Św. Oficjum na przełomie XIX i XXw. W: M. Heller (red.), Prace Komisji PAU„Fides et Ratio”, t. 1. PAU, Kraków 2011, ss. 51-63.
(5) Pius XII, Humani generis [fragmenty, pdf].
(6) Jan Paweł II o ewolucji. Fragment Przemówienia do członków Papieskiej Akademii Nauk 22.10.1996 [pdf].
(7) Dawkins, R. Ślepy zegarmistrz czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994, rozdział: „Wyjaśnić to, co zupełnie nieprawdopodobne”, s. 21-45 (fragment ok. 10 stron).
(8) Monod, J. Przypadek i konieczność. Głos, Warszawa 1979 (fragment końcowy ok. 10 stron).
(9) Paszewski, A. Spór o ewolucję. Znak 629 (2006)/12, ss. 117-128 (zwł. fragment do s. 122).
(10) Weiner, J. Początki życia, Znak 547 (2006)/12, ss. 28-46.
(11). Heller, M. Chaos prawdopodobieństwo i pojmowalność świata. W: tenże, et alii (red.), Stwórca-Wszechświat-Człowiek, t. 1. OBI-Biblos, Kraków-Tarnów 2006, ss. 252-273 (fragmenty: 252-258.268-273).
(12) Hawking S. [i Carl Sagan], Krótka historia czasu. Wyd. Alfa, Warszawa 1990, ss. 10-11; 156-161.
(13) Heller, M. O teologicznych interpretacjach fizycznych teorii stworzenia. W: tenże et alii (red.), Stwórca-Wszechświat-Człowiek, t. 1. OBI-Biblos, Kraków-Tarnów 2006, 186-199.
(14) Tomasz z Akwinu, O wieczności świata przeciw mruczącym (fragmenty).
(15) Carnap, R. Przezwyciężenie metafizyki przez logiczną analizę języka. W: B. Stanosz, red. Empiryzm współczesny. Wydawnictwo UW, Warszawa 1991, ss. 52-74 (fragmenty).
(16) Życiński, J. Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej. RW KUL, Lublin 2000. Rozdziały: „Religijne wizje przyrody a geneza nauki nowożytnej” i „Metafizyka i wyobraźnia w przyrodniczym obrazie świata”, ss. 49-76.
(17) Delfino, R.A. Naturalizm metodologiczny i ewolucja. W: P. Jaroszyński, red. Ewolucjonizm czy kreacjonizm. Fundacja Rozwoju Kultury Polskiej, Lublin 2008, ss. 137-155 (fragmenty).
(18) Słomka, M. Ewolucjonizm chrześcijański o pochodzeniu człowieka. Gaudium, Lublin 2004, rozdział 2 „Status metodologiczny ewolucjonizmu chrześcijańskiego, ss. 45-70.
(19) Życiński, J. Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego. TN KUL, Lublin 2002, rozdział „Naturalizm ontologiczny a rola superweniencji w ewolucji”, ss. 65-77.
(20) Życiński, J. Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego. TN KUL, Lublin 2002, rozdział 2 ss. 29-39.
(21) Heller M. Sens życia i sens wszechświata. Biblos, Tarnów 2002 (i inne wydania CC Press), ss. 113-134: rozdział „Naturalizm chrześcijański”.
(22) Wąsik, D. Neuronauki w poszukiwaniu duszy ... W: D. Wąsik, red. Teologia w dialogu z innymi naukami. Spotkania - Kontrowersje - Perspektywy. Scriptum, Kraków 2021, ss. 157-172.
(23) Barbour, I.G. Jak układają się stosunki między nauką a teologią? (Część I.) Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 15 (1993), ss. 3-22; (część II), ZFN 16 (1994), ss. 3-22.
(24) Clements, T. Nauka kontra religia. Tłum. B. Stanosz. Da Capo, Warszawa 2002, s. 9-42 (rozdział: „Wprowadzenie”, fragmenty).
(25) McGrath, A. Nauka i religia. Tłum. M. Chojnacki. WAM, Kraków 2009, s. 44-80 (rozdział: „Religia: sprzymierzeniec czy wróg nauki?”).
(26) Jan Paweł II, Posłanie Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II do Ojca George’a V. Coyne’a Dyrektora Obserwatorium Watykańskiego, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 12 (1990), s. 2-12.
(27) Liana, Z. Teologia a naukowe obrazy świata . W: J. Mączka, red. Wiara i nauka, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010, ss. 69-89.
(28) Ladrière, J. Filozofia chrześcijańska a nauka. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 2 (1979/80), ss. 41-60 (fragmenty).
(29) Tischner J. Wokół sprawy wiary i rozumu. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 3 (1981), ss. 5-21.
Uwagi
|
W cyklu 2023/2024-L:
Aby zwolnić z obowiązku uczestnictwa wymagam pisemnej zgody Kierownika Studiów. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: