Problematyka egzystencjalna w filozofii FIL-SL-SM>mono02L
Podczas wykładów omówione zostaną takie zagadnienia jak: problematyka egzystencjalna w dziejach filozofii, idea ludzkiego losu, problem sensu życia, zagadnienie cierpienia, problem przemijalności i starzenia się, postawa wobec umierania i śmierci, kwestia dobrowolnej śmierci.
Omawiane zagadnienia będą analizowane z perspektywy historyczno-filozoficznej, w nawiązaniu do wybranych reprezentantów różnych nurtów i tradycji filozoficznych:
1. Tradycja grecko-rzymska, ze szczególnym uwzględnieniem filozofii Platona, Arystotelesa i szkół hellenistycznych (epikureizm, stoicyzm).
2. Tradycja filozoficzno-teologiczna chrześcijaństwa (Augustyn, Tomasz z Akwinu, współczesny personalizm, papieskie encykliki i inne dokumenty KK).
3. Filozofia nowożytna, ze szczególnym uwzględnieniem poglądów de Montaigne, Kartezjusza, Pascala, de La Rochefoucauld, Hume’a, D’Holbacha, Kanta, Kierkegaarda, Schopenhauera, Nietzschego.
4. Filozofia współczesna:
a) fenomenologia i egzystencjalizm (Jaspers, Heidegger, Scheler, Sartre, Camus, Cioran, Amery, Elzenberg, Tischner),
b) tradycja analityczna (Russell, Wittgenstein, Szkoła Lwowsko-Warszawska, Wolniewicz).
Istotnym kontekstem dla wybranych zagadnień będą także niektóre wyniki nauk matematyczno-empirycznych (kosmologia, biologia i psychologia ewolucyjna, neuronauka), które prowokują m.in. do pytań o sens i celowość wszechświata oraz o status człowieka w przyrodzie. W nawiązaniu do tych zagadnień omówione zostaną wybrane egzystencjalno-światopoglądowe odniesienia następujących problemów filozoficznych: spór o racjonalność przyrody, konieczność i przypadek w ewolucji wszechświata, spór o naturę człowieka, problem psychofizyczny, spór o wolność woli i źródła moralności.
Tradycyjna problematyka egzystencjalna zostanie także omówiona w kontekście wyzwań, jakie niesie rozwój technologiczny i związany z nim transhumanizm.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
F2aK_W05 - zna szczegółowo i dogłębnie rozumie bieżący stan badań w zakresie problematyki egzystencjalnej
Kryteria oceniania
Egzamin ustny.
Obowiązuje znajomość materiału przedstawionego podczas wykładów oraz wybranej lektury. Podczas egzaminu student odpowiada na 2 pytania: jedno z treści wykładu, drugie z zadanej lektury.
W celu uzyskania oceny pozytywnej należy zaliczyć pozytywnie dwie tezy.
Literatura
J. Amery, O starzeniu się. Bunt i rezygnacja, przeł. B. Baran, Warszawa 2018.
J. Amery, Podnieść na siebie rękę. Dyskurs o dobrowolnej śmierci, przeł. B. Baran, Warszawa 2018.
Augustyn z Hippony, Wyznania, przeł. Z. Kubiak (dowolne wydanie).
J. M. Bocheński, O sensie życia, Kraków 1993.
E. Cioran, Rozmowy z Cioranem, przeł. I. Kania, Warszawa 1999.
E. Cioran, Upadek w czas, przeł. I. Kania, Warszawa 2008.
F. Crick, Zdumiewająca hipoteza, czyli nauka w poszukiwaniu duszy, przeł. B. Chacińska-Abrahamowicz, M. Abrahamowicz, Warszawa 1997.
R. Dawkins, Ślepy zegarmistrz czyli jak ewolucja dowodzi, że świat nie został zaplanowany, przeł. A. Hoffman, Warszawa 1994.
R. Dawkins, Samolubny gen, tłum. M. Skoneczny, Warszawa 1996.
H. Elzenberg, Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Kraków 1994.
Epikur z Samos, List do Menoikeusa, przeł. K. Leśniak.
V.E. Frankl, Homo patiens, przeł. R. Czernecki, J. Morawski, Warszawa 1984.
M. Heller, Filozofia i wszechświat. Wybór pism, Kraków 2008.
M. Heller, Granice nauki, Kraków 2021.
K. Jaspers, Wprowadzenie do filozofii, przeł. A. Wołkowicz, Warszawa 2000.
Platon, Fedon, przeł. W. Witwicki (dowolne wydanie).
A.Kępiński, Rytm życia, Kraków 1992.
S. Kierkegaard, Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć, przeł. J. Iwaszkiewicz, Warszawa 1972.
T. Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1986.
W. Kunicki-Goldfinger, Znikąd donikąd, Warszawa 1993.
F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, przeł. W. Berent (dowolne wydanie).
B. Pascal, Myśli, przeł. T. Boy-Żeleński (dowolne wydanie).
J.P. Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem, przeł. K. Szeżyńska-Maćkowiak, J. Krajewski, Warszawa 1998.
A. Schopenhauer, Aforyzmy o mądrości życia, przeł. J. Garewicz, Warszawa 1990.
Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, przeł. W. Kornatowski, Warszawa 1998.
Seneka, Dialogi, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 2001.
S. Stewart-Williams, Darwin, Bóg i sens życia, przeł. P.J. Szwajcer, Stare Groszki 2014.
W. Tatarkiewicz, O szczęściu, Warszawa 1990.
J. Tischner, Filozofia dramatu (dowolne wydanie).
L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, dowolne wydanie.
L. Wittgenstein, Uwagi o religii i etyce, tłum. M. Kawecka i in., Kraków 1995.
B. Wolniewicz, Filozofia i wartości. Tom IV, Warszawa 2021.
Uwagi
|
W cyklu 2023/2024-L:
2 pkt ECTS: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: