Józefa Tischnera filozofia miłości FIL-SM>Tischnera

Wykład monograficzny poświęcony filozofii miłości Józefa Tischnera ukazuje jej rozwój na tle XX-wiecznej tradycji szeroko rozumianej filozofii dialogu, od Bubera, Ebnera, Schelera, Ebnera, Marcela, Hildebranda, Nédoncelle’a aż po Wojtyłę i Lévinasa. W centrum refleksji znajduje się korelacja miłości i słowa – fundamentalny motyw myślenia Tischnera, który pozwala uchwycić człowieka jako istotę dramatyczną, istniejącą w dialogu z Bogiem i drugim człowiekiem. Wykład prowadzi od aksjologii do agatologii, wskazując, że miłość jest najpełniejszym sposobem uczestnictwa w dobru i warunkiem dojrzałej wolności. Omawia kluczowe teksty Tischnera, m.in. Spór o istnienie człowieka, Ksiądz na manowcach czy wykłady z filozofii człowieka (1993/94), w których definiuje miłość jako „świadomość dobra skierowanego ku innemu” i wskazuje, że „rdzeniem człowieka jest miłość”. Analiza obejmuje też znaczenie słowa jako „domu dobra” i miejsca, w którym zakorzenia się miłość – w wyznaniu, dialogu i żywej mowie. Poruszane są trzy wymiary miłości: od Boga ku człowiekowi, od człowieka ku drugiemu i od człowieka ku Bogu, a także dramat miłości związany z wyborem, zdradą i wiernością. Wykład ukazuje także rolę „trzeciego” w relacjach międzyludzkich, prowadząc do pytań o sprawiedliwość i prawdę. Całość kończy refleksja nad znaczeniem metafizyki miłości dla współczesnej antropologii i etyki: miłość jawi się nie tylko jako doświadczenie egzystencjalne, lecz także jako klucz hermeneutyczny do zrozumienia człowieka w jego relacji do dobra, wolności i transcendencji.
Szczegółowy plan wykładu:
1. Wprowadzenie – geneza Tischnerowskiej filozofii miłości.
2. Miłość jako klucz do rozumienia człowieka – tezy Schelera, Marcela, Hildebranda, Nédoncelle’a, Wojtyły, Bubera, Ebnera i Lévinasa a filozofia miłości Tischnera.
3. Droga Tischnera od aksjologii do agatologii – rola dobra i wolności.
4. Miłość a dramat człowieka – koncepcja „istoty dramatycznej”.
5. Definicja miłości w ujęciu Tischnera – „świadomość dobra skierowanego ku innemu”.
6. „Rdzeń człowieka” – miłość jako podstawowy sposób uczestnictwa w dobru.
7. Znaczenie słowa – słowo jako „dom dobra” i przestrzeń, w której zakorzenia się miłość.
8. Miłość i wyznanie – rola języka, wyrazu i „paplaniny zakochanych”.
9. Trzy wektory miłości – od Boga do człowieka, od człowieka do człowieka, od człowieka do Boga.
10. Dialogiczność miłości – wymiar wzajemnego wyboru i relacji „Ja–Ty”.
11. Dramat zdrady i wierności – miłość jako próba godności osoby.
12. Niebezpieczeństwo pozoru miłości – różnica między kochaniem osoby a „miłością do miłości”.
13. Problem „trzeciego” – dramat prawdy i sprawiedliwości w relacjach międzyludzkich.
14. Religijny wymiar miłości – inspiracje biblijne i mistyczne (Pieśń nad Pieśniami, Jan od Krzyża).
15. Zakończenie – metafizyka miłości jako klucz do współczesnej antropologii, etyki i teologii człowieka.