Regionalne dziedzictwo chrześcijaństwa w Europie HIS-HCH>regdzie
W trakcie spotkań uwaga słuchaczy skierowana zostanie na specyfikę regionalnego oddziaływania chrześcijaństwa na kształtującą się w okresie późnego antyku kulturę wczesnochrześcijańską. Kluczowym przykładem, który umożliwi upodmiotowienie rozważań i stanowi punkt wyjścia do narracji o kulturowym krajobrazie Europy staje się włoskie miasto Rawenna. Miasto, którego barwna wielowiekowa historia, niezwykle bogate zachowane dziedzictwo materialne i wypracowana tradycja kulturowa, wielokrotnie wpływała na kształtowanie się jego dziejów. Miejsce to staje się zatem istotnym przyczynkiem do próby uogólnienia kulturotwórczych zjawisk jakie zachodziły w Europie na przestrzeni wieków, jednak na konkretnym przykładzie, który jak w soczewce zdawał się skupiać kulturowe przemiany, które mogłyby umykać w powszechnej skali.
Kolejne z podejmowanych tematów to:
- Ogólne wprowadzenie do specyfiki kultury europejskiej: Europa jednego serca, jednej duszy, czy na pewno? O odmiennościach, bogactwach i wzajemnych zależnościach historycznych powiązań wschodniej i zachodniej Europy.
- O specyfice dziedzictwa materialnego kultury Zachodniej Europy – krótki spacer po zabytkach, stanowiących materialne świadectwo wspólnoty "regionalnych" tradycji kulturotwórczych.
- Północna Italia od prehistorii do początków cesarstwa rzymskiego.
Rawenna świadkiem przełom - alea iacta est (Juliusza Cezara).
- Rawenna okresu cesarstwa (402-476) – dlaczego Honoriusz (395-423) i Galla Placydia (390-450) trwają w tym mieście a ostatni cesarza Zachodu – Romulusa Augustulusa (475-476) tu właśnie zostaje zdetronizowany.
- Rawenna okresu władców gockich (476-540). Tak żyją i umierają ostatni Rzymianie o męczeństwie Boecjusza i jego traktacie „O pocieszeniu jakie daje filozofia”.
- Rawenna okresu bizantyńskiego (540-753) - dziewięć zabytków wciągniętych na listę UNESCO.
- Rawenna okresu Średniowiecza – od Państwa Kościelnego Boskiej Komedii Dantego.
- Rawenna Nowożytna – pod weneckim dyktatem.
- Rawenna dziś – wielkie dziedzictwo kultury europejskiej w spokojnej i nieco melancholijnej oprawie dzisiejszej stolicy prowincji Emilia-Romania.
Zamykamy rozważania próbą odniesienia się do pytania: Na ile dziedzictwo materialne było, a na ile jest dziś czynnikiem kulturotwórczym Europy?
|
W cyklu 2022/2023-Z:
W trakcie spotkań uwaga słuchaczy skierowana zostanie na specyfikę regionalnego oddziaływania chrześcijaństwa na kształtującą się w okresie późnego antyku kulturę wczesnochrześcijańską. Kluczowym przykładem, który umożliwi upodmiotowienie rozważań i stanowi punkt wyjścia do narracji o kulturowym krajobrazie Europy staje się włoskie miasto Rawenna. Miasto, którego barwna wielowiekowa historia, niezwykle bogate zachowane dziedzictwo materialne i wypracowana tradycja kulturowa, wielokrotnie wpływała na kształtowanie się jego dziejów. Miejsce to staje się zatem istotnym przyczynkiem do próby uogólnienia kulturotwórczych zjawisk jakie zachodziły w Europie na przestrzeni wieków, jednak na konkretnym przykładzie, który jak w soczewce zdawał się skupiać kulturowe przemiany, które mogłyby umykać w powszechnej skali. |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Słuchacz posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych, dziedzictwa materialnego, tekstów źródłowych w sposób zależny, a czasem determinowany przez różnym uwarunkowania takie jak, czynnik narodowy, religijny, czy w końcu kulturowym.
Kryteria oceniania
Ostateczną podstawą zaliczenia będzie pisemne kolokwium z przedstawionego autorskiego materiału wspartego przez podaną literaturę przedmiotu. Kolokwium będzie dostosowane w swojej skali trudności do formalnych wymogów stawianych przed studentami
Literatura
J. C. Kałużny, Spotkanie religii z polityką w architekturze sakralnej późnoantycznej Rawenny, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa V, red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2005, s. 65-79;
Tenże, Świetlista symbolika autora Boskiej Komedii mogła być inspirowana raweńskimi dekoracjami?, [w:] Boska Komedia Dantego w szkicu, grafice i malarstwie, pod red. T. Tobolewskiego, Wydawnictwo Naukowe UŚ, Cieszyn 2013, s. 34-42.
Krajobraz i dziedzictwo kulturowe Europy – sacrum i profanum, pod red. A. Gizy i L. Rotter, Kraków 2017.
G. Montanari, Ravenna: Patrimonio dell’umanità. Globalizzazione e storia culturale, Ravenna 2006
U. Myga-Piątek, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Katowice 2012.
G. Bovini, Edifici di culto di Ravenna d’età preteodoriciana, Bologna 1969; Tenże, Edifici di culto d’eta Teodoriciana e Giustinianea a Ravenna, Bologna 1970;
E. Cirelli, Ravenna: Archeologia di una città, Firenze 2008;
Corpus della scultura paleocristiana bizantina ed altomedievale di Ravenna: t. I. Altari, amboni, cibori, pod red. P. Angiolini Martinelli, Roma 1968; t. II. I sarcofagi a figure e a carattere simbolico, pod red. Valenti Zucchini G.-Bucci M., Roma 1968; t. III. La scultura architetonica, pod red. R. Olivieri Farioli, Roma 1969;
G. Cortesi, Classe e Ravenna paleocristiana e paleobizantina, Ravenna 1980;
F.W. Deichmann, Ravenna. Hauptstadt des spätantiken Abendlandes: t. I, Geschichte und Monumente, Wiesbaden 1969; Tenże, t. II, vol. 1, Die Bauten bis zum Tode Theoderichs des Großen, Wiesbaden 1974; Tenże, t. II, vol. 2, Die Bauten des Julianus argentarius. Übrige Kirche, Wiesbaden 1976; Tenże, t. II, vol. 3, Geschichte, Topographie, Kunst und Kultur, Stuttgart 1989;
Il Mausoleo di Galla Placidia a Ravenna, pod red. C. Rizzardi, Modena 1996;
Deborah M. Deliyannis, Ravenna in Late Antiquity, Cambridge 2010;
J.C. Kałużny, Biskup Apolinary. Słów kilka o ikonograficznym przesłaniu mozaiki z apsydy bazyliki San Apollinare in Classe, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa III, red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2002, s. 89-101; Tenże, Szczęśliwy po trzykroć narodzony, czyli słów kilka o ikonograficznym przesłaniu mozaiki Baptysterium Ariańskiego z Rawenny, [w:] Dzieckiem podszyte. Rzecz o dzieciństwie, red. A. Regiewicz, Zabrze 2000, s. 29-53; Tenże, Święty jako protektor nie-świętych w mieście. Przykład św. Apolinarego biskupa Rawenny, „Studia Laurentiana” 2 (2002), s. 265-281; Rawenna, [w:] Encyklopedia Katolicka KUL, t. 16, pod red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2012, kol. 1249-1253;
M.G. Maioli, M.L. Stoppioni, Classe e Ravenna fra terra e mare, città, necropoli, monumenti. Gli scavi nella zona archeologica di Classe, Ravenna 1988;
V. Manzelli, Ravenna, Roma 2000;
G. Montanari, Ravenna: L’iconologia. Saggi di interpretazione culturale e religiosa dei cicli musivi, Ravenna 2002;
J. Nelson, J. Herrin, Ravenna: its role in earlier medieval change and exchange, London 2016.
Carl-Otto Nordström, Ravennastudien. Ideengeschichtliche und Ikonographische Untersuchungen über die Mosaiken von Ravenna, Uppsala 1953;
Santi Banchieri Re. Ravenna e Classe nel VI secolo, San Severo il tempio ritrovato, red. A. Augenti, C. Bertelli, Milano 2006;
Storia di Ravenna: L’evo antico, t. I, pod red. G. Susini, Venezia 1990;
Dall’età bizantina all’età ottoniana, t. II, vol. 1-2, pod red. A. Carile, Venezia 1991-1992;
Dall Mille alla fine della signoria polentana, t. III, pod red. A. Vasina, Venezia 1993;
Dalla dominazione veneziana alla conquista francese, t. IV, pod red. L. Gambi, Venezia 1994;
L'età risorgimentale e contemporanea, t. V, pod red. L. Lotti, Venezia 1996.
|
W cyklu 2022/2023-Z:
J. Herrin, Rawenna. Stolica imperium, tygiel Europy, Poznań 2021. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: