historia powszechna XX w. (po 1945 r.) HIS-SL>hispxx
Treści kształcenia:
W trakcie wykładu zostaną zaprezentowane dzieje świata w okresie powojennym i czasie „zimnej wojny”. Ukazane zostaną mechanizmy, które doprowadziły do dwubiegunowego podziału świata oraz pozwoliły na zdobycie i utrzymanie przez komunistów władzy w tzw. „krajach demokracji ludowe”. Zostanie również szeroko omówiona rywalizacja pomiędzy mocarstwami na polu politycznym, gospodarczym i naukowym.
T_1. Spuścizna wojenna: wina i kara.
T_2. Podzielona Europa (komuniści zdobywają władzę w Europie Środkowo-Wschodniej)
T_3. Wojna koreańska
T_4. Chińska wojna domowa
T_5. Kryzys berliński
T_6. Nieustający kryzys bliskowschodni
T_7. Podwójny kryzys: powstanie węgierskie i wojna o kanał sueski
T_8. Podbój kosmosu
T_9. Kryzys rakietowy
T_10. Praska wiosna
T_11. Rewolucja obyczajowa i bunt studentów
T_12. Wojna wietnamska
T_13. Polityka odprężenia. Dysydenci
T_14. Globalne przemiany gospodarcze i społeczne
T_15. Ofensywa antykomunistyczna Regana. „Jesień ludów”.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024/2025-L: | W cyklu 2022/2023-L: |
Efekty kształcenia
Student:
E_1. na najważniejszą faktografię historii powszechnej z lat 1945-1991
E_2. posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych z tych lat oraz tekstów kultury pochodzących z tej epoki, rozumiejąc mechanizmy polityczne i społeczne związane z podłożem narodowym, religijnym i kulturowym, które doprowadziły do powstania dwubiegunowego świata (zimna wojna) i poddania wielu narodów pod władzę systemy komunistycznego
E_3. posiada wiedzę o możliwościach pogłębionego opisu i analizy omawianych wydarzeń historycznych korzystając z dorobku innych nauk humanistycznych, szczególnie historii sztuki, analizy literackiej i socjologii
E_4. w oparciu o wielość źródeł dokumentujących życie polityczne i społeczne po zakończeniu II wojny światowej potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować oraz uogólniać informacje tam zawarte
E_5. Efektem prowadzonych zajęć ma być również przekonanie o przydatności posiadanej wiedzy o mechanizmach dziejowych oraz umiejętności oceny rzeczywistości i nieschematycznego rozwiązywania problemów. Ma to studenta przygotować do podejmowania wyzwań zawodowych i społecznych
E_6. Ma także świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym.
Kryteria oceniania
Metody i narzędzia dydaktyczne:
Aby osiągnąć zamierzony efekt kształcenia planowane jest użycie następujących metod dydaktycznych:
M_1. podająca (wykład informacyjny, pogadanka);
M_2. problemowa (wykład problemowy);
M_3. aktywizująca (dyskusja dydaktyczna);
M_4. eksponująca (film oraz pokaz fotografii i dokumentów.
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia (zaplanowane):
W_1. W semestru odbędzie się pisemne kolokwium z geografii historycznej.
Sprawdza ono znajomości pozyskane w trakcie własnych studiów nad atlasem historycznym (literatura podstawowa).
W_2. Student zobowiązany jest do zaznajomienia się z treściami podawanymi na wykładzie i ćwiczeniach oraz znajdującymi się w podręczniku (lektura podstawowa, jeden z dwóch do wyboru). Końcowym sprawdzianem wiedzy będzie pisemny egzamin (test wielokrotnego wyboru);
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia (korekta ze względu na pandemię):
W_1a. Student zobowiązany jest do zaznajomienia się z treścią zaplanowanych wykładów (na podstawie przesłanych prezentacji) oraz do wykonania w terminie przesłanych zadań (przeczytania poleconych tekstów oraz wykonania prac pisemnych).
W_2a. Student przygotowuje się do egzaminu pisemnego na podstawie podręczników, wykładów lub prezentacji wykładów, zadanej lektury (otrzymanej od wykładowcy i prowadzącego ćwiczenia). Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest nadesłanie w terminie prac pisemnych.
TEZY DO EGZAMINU:
1. Wielka Czwórka wobec problemu niemieckiego po zakończeniu II św. (1944-1948).
2. Zimna wojna (przyczyny, początek, rywalizacja amerykańsko-sowiecka do 1953).
3. Państwa „demokracji ludowej” (1945-1956).
4. Prześladowanie Kościoła katolickiego w „krajach demokracji ludowej” (1945-1989).
5. Wojna koreańska.
6. Chińska Republika Ludowa – powstanie i etapy rozwoju wewnętrznego (do 1976).
7. Izrael – powstanie i rozwój terytorialny.
8. Wojny arabsko-izraelskie (1948-1973). Wojna o kanał sueski.
9. Dekolonizacja w Azji Południowo-Wschodniej i Środkowej.
10. Wojna wietnamska
11. Dekolonizacja w Afryce. Ruch państw Trzeciego Świata.
12. Związek Sowiecki pod rządami Chruszczowa.
13. Powstanie węgierskie.
14. Podbój kosmosu (rywalizacja sowiecko-amerykańska)
15. Kryzys rakietowy
16. Praska wiosna
17. Rewolucja obyczajowa i bunt studentów (1968)
18. Praska wiosna.
19. Problem irlandzki.
20. Związek Sowiecki w czasach Breżniewa.
21. Polityka odprężenia.
22. Dysydenci w Związku Sowieckim i pozostałych „krajach demokracji ludowej”.
23. Globalne przemiany gospodarcze i społeczne
24. Ofensywa antykomunistyczna Regana.
25. „Jesień ludów” i pucz Janajewa.
Literatura
Lektury podstawowe:
Cook Ch., Stevenson J., Leksykon Historii Europy XX wieku, 1900-2004, Warszawa 2004
Historia polityczna świata XX wieku, red. M. Bankowicz, t. I-II, Kraków 2004.
Johnson P., Historia polityczna świata od lat dwudziestych do osiemdziesiątych, t. 102, Warszawa 1989.
Laquerre W., Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993.
Najnowsza historia świata, pod red. A. Patka, J. Rydla, J. J. Węca, t. 1-4 (różne wydania).
Roszkowski W., Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku, Warszawa 2003.
Tyszkiewicz J., Czapiewski E., Historia powszechna. Wiek XX. Warszawa 2010.
Wielki atlas historyczny, Warszawa 2002.
Lektury uzupełniające:
Adżubej A., Tamte dziesięć lat. Dlaczego Chruszczow musiał odejść?, Warszawa 1989.
Ash Timothy G., W imieniu Europy. Niemcy i podzielony kontynent, Londyn 1996.
Bartlett Ch., Konflikt globalny. Międzynarodowa rywalizacja wielkich mocarstw w latach 1880-1990, Wrocław 1997.
Bartoszewicz H., Polityka Związku Sowieckiego wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1944-1948, Warszawa 1999.
Besancon A., Anatomia widma. Ekonomia polityczna realnego socjalizmu, Warszawa 1991.
Briggs A., Clavin P., Europa dwóch stuleci 1789–1989, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000.
Burakowski A., A. Gubrynowicz, P. Ukielski, 1989 – Jesień Narodów, Warszawa 2009.
Calvocoressi P., Polityka międzynarodowa 1945–2000, Warszawa 2002.
Chojnowska A., Tomaszewski J., Izrael, Warszawa 2001.
Courtis S. i inni, Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Warszawa 1999.
Dmochowski A., Wietnam: wojna bez zwycięzców, Kraków 1991.
Fairbank J, K., Historia Chin: Nowe spojrzenie, Gdańsk 1996.
Gaddis J. L., Zimna wojna. Historia podzielonego świata, Kraków 2009.
Gołembski F., Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii, Warszawa 2001.
Grotowicz V., Terroryzm w Europie Zachodniej. W imię narodu i lepszej sprawy, Wrocław-Warszawa 2000.
Historia polityczna Dalekiego Wschodu 1945–1976, Warszawa 1986.
Hourani A., Historia Arabów, Gdańsk 1995.
Kaelble H., Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010.
Kennedy P., Mocarstwa świata: Narodziny. Rozkwit. Upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500–2000, Warszawa 1994.
Kitchen M., Historia Europy 1919-1939, Wrocław - Warszawa - Kraków 1997.
Krasuski J., Europa Zachodnia: Dzieje polityczne 1945–1993, Warszawa 1995.
Krawczyk A., Praska wiosna 1968, Warszawa 1998.
Kuczyński M., Krwawiąca Europa. Konflikty zbrojne i punkty zapalne w latach 1990-2000, Warszawa 2001.
Kukułka J., Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945–1994, Warszawa 1994.
Kwapis R., Praska wiosna, Toruń 2004.
Mc Canley M., Rosja, Ameryka. Zimna Wojna 1949-1991, cz. 2, Wrocław 2001.
Michałek K., Mocarstwo: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1945–1992, Warszawa 1995.
Odziemkowski J., Konflikty międzynarodowe po 1945 roku, Warszawa 2011.
Rewolucja węgierska 1956 roku: reformy, bunt i represje 1953-1963, po red. G. Litvána, Warszawa 1996.
Rodziński W., Historia Chin, Wrocław 1992.
Serczyk J., Podzielone Niemcy. Przegląd dziejów niemieckich od kapitulacji III Rzeszy do zjednoczenia obu państw niemieckich, Toruń 1996.
Service R., Towarzysze. Komunizm od początku do upadku. Historia zbrodniczej ideologii. Kraków 2008.
Skrzypek A., Druga smuta. Zarys dziejów Rosji 1985-2004, Warszawa 2004.
Smaga J., Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917–1991, Kraków 1992.
Smoleń M., Stracone dekady. Historia ZSRR 1917–1991, Wrocław–Kraków 1994.
Teheran-Jałta-Poczdam. Dokumenty konferencji szefów rządów trzech wielkich mocarstw, Warszawa 1972
Therborn G., Drogi do nowoczesnej Europy. Społeczeństwa europejskie w latach 1945-2000, Warszawa-Kraków 1998
Tubielewicz J., Historia Japonii, Wrocław 1984.
Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje. Idee, Warszawa 1992.
Zarys dziejów Afryki i Azji. Historia konfliktów 1869-2000, pod red. A. Bartnickiego, Warszawa 2001.
Dodatkowa literatura będzie podawana (przesyłana) w trakcie prowadzonych zajęć.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: