Dzieje Unii Brzeskiej HIS-SM>dziejUni
Tematyka dotycząca dziejów unii brzeskiej
1. Unia florencka 1439 r.
2. Polska i Litwa w epoce Jagiellonów – kwestie wyznaniowe
3. Unia lubelska 1569 r. – kwestie zmiany granicy pomiędzy Koroną a Wielkim Księstwem Litewskim
4. Rzeczpospolita za panowania Zygmunta III Wazy – kwestie wyznaniowe i polityka zagraniczna
5. Państwo Moskiewskie w XVI-XVII w. (kwestie polityczne i wyznaniowe)
6. Synody brzeskie 1590-1595 i zawarcie unii brzeska 1596 r.
7. Działalność księcia Wasyla Ostrogskiego
8. Kościół unicki w Rzeczypospolitej (do 1795 r.)
9. Cerkiew prawosławna w Rzeczypospolitej (do 1795 r.)
10. Kościół unicki w Imperium Rosyjskim
11. Kościół unicki w zaborze austriackim (do 1918 r.)
12. Osoba i działalność metropolity Andrzeja Szeptyckiego
13. Kościół greckokatolicki w II Rzeczypospolitej
14. Kościół greckokatolicki w Polsce po 1945 r.
15. Stań Badań nad dziejami Unii Brzeskiej.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/2023-L: | W cyklu 2023/2024-L: |
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student nabywa określoną wiedzę, zakładane umiejętności i kompetencje:
Wiedza:
H1aK_W01 ma podstawową wiedzę o znaczeniu problematyki dotyczącej dziejów unii brzeskiej w systemie nauk oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (P6S_WG).
H1aK_W05 zna najważniejszą faktografię dotyczącą unii brzeskiej i jej skutków na przestrzeni dziejów (P6S_WG).
H1aK_W06 posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych i tekstów kultury w sposób determinowany różnym podłożem narodowym, religijnym i społecznym w odniesieniu do dziejów unii brzeskiej (P6S_WG, P6S_WG/K).
H1aK_W09 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpunkcji różnych wytworów kultury (źródła historyczne, dzieła literackie, teksty kultury) właściwe dla wybranych tradycji, teorii oraz szkół badawczych w odniesieniu do dziejów unii brzeskiej (P6S_WG).
H1aK_W10 zna obowiązujące zasady korzystania z dorobku naukowego innych badaczy i ich przywołania, zna aktualne obowiązujące prawo autorskie w zakresie ochrony własności intelektualnej oraz zasady etyki pracy naukowej, zna zasady korzystania z produktów informatycznych (P6S_WK).
Umiejętności:
H1aK_1U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować oraz uogólniać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł z zakresu życia i działalności wybranych postaci historycznych związanych z szeroką problematyką unii brzeskiej (P6S_UW).
H1aK_1U01 potrafi posługiwać się krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych dotyczących dziejów unii brzeskiej od jej zawarcia do chwili obecnej, potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym (P6S_UW, P6S_UK).
H1aK_U03 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (P6S_UO, P6S_UU).
H1aK_U08 posiada umiejętności przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień ogólnych i szczegółowych (P6S_UK).
Kompetencje społeczne:
H1aK_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia (P6S_KK).
H1aK_K03 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie realizacji misji historyka w społeczeństwie; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i społecznych (P6S_KR).
H1aK_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym: historii wybranych postaci związanych z dziejami unii brzeskiej od jej zawarcia do chwili obecnej; ma świadomość znaczenia i roli Kościoła katolickiego i Kościoła greckokatolickiego w procesie historycznym i jego miejsca w kształtowaniu wspólnych korzeni kultury europejskiej; rozumie znaczenie kultury judeochrześcijańskiej i klasycznej w historii Europy (P6S_KO).
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
Aby osiągnąć zamierzony efekt kształcenia planowane jest użycie następujących metod dydaktycznych:
M_1. podająca (wykład informacyjny, pogadanka);
M_2. problemowa (wykład problemowy);
M_3. aktywizująca (dyskusja dydaktyczna);
M_4. eksponująca (prezentacja multimedialna).
Kryteria oceniania:
Warunkiem uzyskania zaliczenia jest uczęszczanie na wykłady zgodne z zasadami przyjętymi na UPJPII.
Warunkiem uzyskania zaliczenia z zajęć przez studenta jest:
1. uczęszczanie na wykłady (możliwe 3 nieobecności na zajęciach – bez względu na podany powód nieobecności). Student przekraczający limit dopuszczalnych nieobecności jest zobowiązany odrobić nieobecności podczas dyżuru dydaktycznego.
2. Zdanie egzaminu ustnego przypadającego po zakończeniu całego cyklu wykładów.
Forma oceny pracy studenta: egzamin ustny przeprowadzony w oparciu o:
- znajomość przerobionego podczas wykładów materiału – dwa tygodnie przed wyznaczonym terminem egzaminu studenci otrzymają od prowadzącego zajęcia listę zagadnień (pytań egzaminacyjnych), z których będą odpytywani;
- znajomość treści 3 lektur z listy podanej wcześniej przez prowadzącego zajęcia lub zgłoszonych samodzielnie przez studentów prowadzącemu do akceptacji (do końca danego roku kalendarzowego).
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Dylągowa H., Dzieje unii brzeskiej (1596-1918), Warszawa, Olsztyn 1996.
2. Dziedzictwo Unii Brzeskiej, red. R. D obrowolski, M. Zemło, Lublin-Supraśl 2012 (Acta Collegii Suprasliensis, t. 14).
3. Grzywaczewski J., Unia Florencka w ujęciu Sylwestra Syropoulosa, Warszawa 2023.
4. Halecki O., Od unii florenckiej do unii brzeskiej, t. 1-2, Lublin 1997.
5. Historia Kościoła w Polsce, pod red. B. Kumora i Z. Obertyńskiego, t. 1-2, Poznań-Warszawa 1974-1979 (rozdziały dotyczące Kościoła unickiego).
6. Hryniewicz W., Przeszłość zostawić Bogu: unia i uniatyzm w perspektywie ekumenicznej, Opole 1995.
7. Kempa T., Kościół unicki w Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku. Czynniki sprzyjające rozwojowi unii brzeskiej i hamujące jej wzrost, [w:] Między Zachodem a Wschodem. Studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, pod red. J. Staszewskiego, K. Mikulskiego i J. Dumanowskiego, Toruń 2002, s. 365-385.
8. Kołbuk W., Kościoły wschodnie na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej 1772-1914, Lublin 1992.
9. Kołbuk W., Kościoły Wschodnie w Rzeczypospolitej około 1772 roku, Lublin 2008.
10. Kościół unicki w Rzeczypospolitej, red. W Walczak, Białystok 2010.
11. Lewicki K., Książę Konstanty Ostrogski a unia brzeska 1596, Lwów 1933.
12. Lewicki A., Unia Florencka w Polsce, Kraków 1899.
13. Kościół prawosławny w Polsce. Dawniej i dziś, pod red. L. Adamczuka i A. Mironowicza, Warszawa 1993.
14. Kozłowski M., Unia florencka i unia brzeska w świetle prac Oskara Haleckiego [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. M. Dąbrowska, t. 2, Warszawa-Łódź 2014, s. 161-175.
15. Krochmal A., Kościół unicki w Rzeczypospolitej a konfederacja barska (1768-1772), „Miscelanea Historico-Archivistica” 19(2012), s. 156-176.
16. Lewicki A., Sprawa unii kościelnej za Jagiełły, „Kwartalnik Historyczny” 11 (1897), s. 310-377.
17. Likowski E., Unia brzeska (1595 r.), Warszawa 1907.
18. Martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866-1905 w świetle wspomnień, T. Krawczyk (opr.), Warszawa 1994.
19. Martynow O., Plan zniesienia kościoła grecko-unickiego w Rosyi. Dokument historyczny, Kraków 1882.
20. Melnyk M., Pilipowicz W., Unia brzeska. Wybór źródeł, Olsztyn 2016.
21. Metropolita Andrzej Szeptycki. Studia i materiały, pod red. A.A. Zięby, Kraków 1994.
22. Mironowicz A., Cerkiew prawosławna w II Rzeczypospolitej, Białystok 2018.
23. Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
24. Mironowicz A., Kościół prawosławny w Polsce, Białystok 2006.
25. Mironowicz A., Likwidacja unii kościelnej na soborze płockim (1839 r.), „Białostockie Teki Historyczne”, 7(2009), s. 39-49.
26. Mironowicz A., Prawosławie i unia za panowania Jana Kazimierza, Białystok 1997.
27. Mironowicz A. Uniatyzm, Униатство, Uniatism, Εκκλησιαστικές Oυνίες, Białystok 2018.
28. Mironowicz A., Zarys dziejów Prawosławia w Europie Środowo-Wschodniej, Lublin 2007.
29. Nabywaniec S., Unicka archidiecezja kijowska w okresie rządów arcybiskupa metropolity Felicjana Filipa Wołodkowicza 1762-1778, Rzeszów 1998.
30. Osadczy W., Unia Triplex. Unia Brzeska w tradycji polskiej, rosyjskiej i ukraińskiej, Radzymin-Warszawa 2019.
31. Osadczy W. Unii i Polski ozdoba i chwała. Księża Zmartwychwstańcy wobec kultu i kanonizacji św. Jozafata, Lublin-Rzym 2020.
32. Prochaska A., Nieznane dokumenta do unii Florenckiej w Polsce, „Ateneum Wileńskie” 1 (1923), z. 1.
33. Radwan M., Carat wobec Kościoła greckokatolickiego w zaborze rosyjskim 1796-1839, Lublin 2004.
34. Rzemieniuk F., Walki polityczne greckokatolickiego duchowieństwa o niepodległość Ukrainy w okresie II Rzeczypospolitej (1918 – 1939), Siedlce 2003.
35. Soszyński R., 400-lecie Unii Brzeskiej 1596-1996, Warszawa 1996.
36. Unia brzeska. Geneza, dzieje i konsekwencje w kulturze narodów słowiańskich, pod red. R. Łużnego, F. Ziejki i A. Kępińskiego, Kraków 1994.
37. Unia brzeska i jej konsekwencje. W 420. rocznicę synodu unijnego, pod red. A. Krochmal i Anny Nowak, Przemyśl 2017.
38. Unia brzeska. Materiały z radomskiego sympozjum odbytego w Wyższym Seminarium Duchownym w Radomiu 19 IV 1997 r., red. A. Hejda, Radom 1998.
39. Unia Brzeska przeszłość i teraźniejszość, 1596-1996: materiały międzynarodowego sympozjum, Kraków, 19-20 listopada 1996, red. P. Natanek, R.M. Zawadzki, Kraków 1998.
40. Unia Brzeska z perspektywy czterech stuleci, red. J. Sergiusz Gajek, S. Nabywaniec, Lublin 1998.
41. Unia brzeska 1596 r. Geneza i skutki. Katalog wystawy, Toruń, 28 XI 1996 – 5 I 1997 r., red. M. Woźniak, Toruń 1997.
42. Wereda D., Relacje hierarchów unickich ze środowiskami magnackimi w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, [w:] Nad społeczeństwem staropolskim, t. 1, Kultura - instytucje - gospodarka w XVI-XVIII stuleciu, red. K. Łopatecki, W. Walczak, Białystok 2007
43. Wenicki A., O prześladowaniu kościoła unickiego. Według źródeł moskiewskich, Lwów 1869.
44. 400-lecie Unii Brzeskiej: tło polityczne, skutki społeczne i kulturalne: materiały z konferencji naukowej (Częstochowa 25 IX - 27 IX 1995), pod red. A.J. Zakrzewskiego i J. Fałowskiego, Częstochowa 1996.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: