Władcy i wodzowie Europy Środkowo-Wschodniej HIS-SM>władwodz
Tematyka prowadzonych wykładów poświęcona będzie szerokiej problematyce związanej z życiem i działalnością władców i wodzów rządzących i działających na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów (uwzględniając czasy współczesne). Przedstawione zostaną definicje dotyczące regionu Europa Środkowo-Wschodnia oraz podstawowe wiadomości z zakresu jego historii (aspekty kulturowe, religijne, gospodarcze). Zasadniczym tematem zajęć będzie problematyka związana z najważniejszymi konfliktami zbrojnymi (wojnami) toczonymi pomiędzy poszczególnymi państwami regionu Europy Środkowo-Wschodniej, w których żyli i działali wybrani władcy i wodzowie. Podkreślone zostanie znaczenie wpływu życia i działalności wybranych władców i wodzów na przebieg wojen toczonych przez Polskę w XVI–XX w. Zarysowane zostaną również informacje dotyczące organizacji oraz uzbrojenia sił zbrojnych poszczególnych państw Europy Środkowo-Wschodniej w wybranych epokach dziejów. Przedstawione zostaną także skutki toczonych niegdyś i trwających nadal konfliktów zbrojnych w omawianym regionie.
Tematyka dotycząca władców i wodzów w Europie Środkowo-Wschodniej
1. Attyla – „Bicz Boży” – twórca imperium Hunów
2. Bolesław Chrobry – pierwszy król Polski
3. Włodzimierz I Wielki – chrzciciel Rusi
4. Batu-chan – założyciel Złotej Ordy
5. Władysław Jagiełło i Witold Kiejstutowicz – przyjaźń i rywalizacja
6. Hetmani polscy i litewscy: Jan Amor Tarnowski, Jan Zamoyski, Stanisław Żółkiewski, Jan Koniecpolski, Konstanty Ostrogski, Mikołaj Radziwiłł Rudy, Jan Karol Chodkiewicz, Lew Sapieha, Janusz Radziwiłł
7. Iwan IV Groźny – „groźny car – groźne czasy”
8. Mehmed IV – „święty wojownik” na tronie tureckim
9. Jan III Sobieski – wódz i władca
10. Karol XII – król, który stał się mitem
11. Piotr I – car-reformator
12. Katarzyna II – Semiramida Północy
13. Książę Józef Poniatowski – „ideał rycerza z wszystkimi wdziękami zacności”
14. Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski – bohaterowie dwóch narodów
15. Romuald Traugutt – dyktator Powstania Styczniowego
16. Mikołaj II – ostatni władca Imperium Rosyjskiego
17. Franciszek Józef I – siedem dekad na cesarskim tronie
18. Carl Gustaf Mannercheim – ojciec fińskiej niepodległości
19. Józef Piłsudski – wódz i polityk
20. Michaił Tuchaczewski – biały porucznik, czerwony marszałek
21. Stalin – czerwony tyran
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/2024-L: | W cyklu 2022/2023-L: |
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student nabywa określoną wiedzę, zakładane umiejętności i kompetencje:
Wiedza:
H1aK_W01 ma podstawową wiedzę o wybranych władcach i wodzach oraz historii konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów w systemie nauk oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (P6S_WG).
H1aK_W05 zna najważniejszą faktografię dotyczącą wybranych władców i wodzów oraz historii konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów w poszczególnych epokach, zna historię działań wojennych rozgrywających się w Małopolsce na przestrzeni dziejów (P6S_WG).
H1aK_W06 posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych i tekstów kultury w sposób determinowany różnym podłożem narodowym, religijnym i społecznym w odniesieniu do historii konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów (P6S_WG, P6S_WG/K).
H1aK_W09 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpunkcji różnych wytworów kultury (źródła historyczne, dzieła literackie, teksty kultury) właściwe dla wybranych tradycji, teorii oraz szkół badawczych w zakresie historii konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów (P6S_WG).
H1aK_W10 zna obowiązujące zasady korzystania z dorobku naukowego innych badaczy i ich przywołania, zna aktualne obowiązujące prawo autorskie w zakresie ochrony własności intelektualnej oraz zasady etyki pracy naukowej, zna zasady korzystania z produktów informatycznych (P6S_WK).
Umiejętności:
H1aK_1U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować oraz uogólniać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł z zakresu życia i działalności wybranych władców i wodzów oraz historii konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów (P6S_UW).
H1aK_1U01 potrafi posługiwać się krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych dotyczących historii życia i działalności wybranych władców i wodzów oraz konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów, potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym (P6S_UW, P6S_UK).
H1aK_U03 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (P6S_UO, P6S_UU).
H1aK_U08 posiada umiejętności przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień ogólnych i szczegółowych (P6S_UK).
Kompetencje społeczne:
H1aK_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia (P6S_KK).
H1aK_K03 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie realizacji misji historyka w społeczeństwie; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i społecznych (P6S_KR).
H1aK_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym: historii wybranych władców i wodzów oraz konfliktów zbrojnych na terenie Europy Środkowo-Wschodniej na przestrzeni dziejów, działań wojennych rozgrywających się w Małopolsce; ma świadomość znaczenia i roli Kościoła w procesie historycznym i jego miejsca w kształtowaniu wspólnych korzeni kultury europejskiej; rozumie znaczenie kultury judeochrześcijańskiej i klasycznej w historii Europy (P6S_KO).
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
Aby osiągnąć zamierzony efekt kształcenia planowane jest użycie następujących metod dydaktycznych:
M_1. podająca (wykład informacyjny, pogadanka);
M_2. problemowa (wykład problemowy);
M_3. aktywizująca (dyskusja dydaktyczna);
M_4. eksponująca (prezentacja multimedialna).
Kryteria oceniania:
1. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest uczęszczanie na wykłady (możliwe 3 nieobecności na zajęciach). Student przekraczający limit nieobecności jest zobowiązany do przeczytania zadanej przez wykładowcę lektury (lista lektur) oraz zaliczenia na jej podczas dyżuru dydaktycznego.
2. Podczas trwania zajęć każdy ze studentów zobowiązany jest przygotować i wygłosić referat mawiający działalność wybranego władcy lub wodza Europy Środkowo-Wschodniej.
3. Podczas trwania zajęć każdy ze studentów zobowiązany jest do przeczytania 3 wybranych lektur poświęconych życiu i działalności wybranych władców i wodzów Europy Środkowo-Wschodniej (listę przykładowych lektur wskaże wykładowca; po konsultacji z wykładowcą dopuszcza się także propozycje własnych lektur).
4. Po zakończeniu zajęć odbędzie się kolokwium zaliczeniowe z zakresu tematyki dotyczącej władców i wodzów Europy Środkowo-Wschodniej.
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Andrusiewicz A., Cywilizacja rosyjska, t. I-II, Warszawa 2004-2005.
2. Anusik Z., Karol XII, Wrocław – Warszawa – Kraków 2006.
3. J. Besala, Stanisław Żółkiewski, Warszawa 1988.
4. Biskup M., Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim 1308–1521, wydawnictwo obojętne.
5. Bohum T., Wojny polsko-rosyjskie od XV do XX wieku, Warszawa 2017.
6. Borawski P., Borawski T., Wojna w Abchazji 1992–1993. Konflikt gruzińsko–abchaski. Geneza–dzieje–epilog, Zabrze–Tarnowskie Góry 2022.
7. Centrum i peryferie Europy Środkowo-Wschodniej. Kształtowanie się terytoriów i granic państw od średniowiecza do współczesności, pod red. Elżbiety Znamierowskiej-Rakk, Warszawa 2011.
8. Chwalba A., Wielka wojna Polaków 1914–1918, Warszawa 2018.
9. Czołowski A., Z dziejów wojen polsko-mołdawskich, Tarnowskie Góry 2023.
10. Dubiecki M., Romuald Traugutt i jego dyktatura podczas Powstania Styczniowego, wydanie obojętne.
11. Garlicki J., Józef Piłsudski 1867-1935, wydanie obojętne.
12. Gędek M., Wojny polsko-rosyjskie od XVIII do XX wieku: historia, mapy, fakty i tajemnice, Warszawa 2016.
13. Howard M., Wojna w dziejach Europy, wydanie obojętne.
14. Kaczmarczyk J., Bohdan Chmielnicki, wydanie obojętne.
15. Kasprzycki D.D., Rosyjska wizja wojny przyszłości. Formuła wykorzystania instrumentarium koncepcji wojny nowej generacji w oparciu o doświadczenia z działań wobec Ukrainy, Tarnowskie Góry 2022.
16. Kądziela Ł., Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Warszawa 1995.
17. Kowalczyk R. Katastrofa Wielkiej Armii Napoleona w Rosji w 1812 roku, Łódź 2007.
18. Krzyżaniakowa J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, wydanie obojętne.
19. Kukiel M., Zarys wojskowości w Polsce, wydanie obojętne.
20. Lenkiewicz A., Kazimierz Pułaski (1745-1779), Wrocław 2004.
21. Liber G.O., Wojny totalne i kształtowanie się współczesnej Ukrainy 1914–1954, Kraków 2019.
22. Markowski D.K., Dwa powstania. Bitwa o Lwów, Kraków 2019.
23. Nowak A., Od imperium do imperium. Spojrzenie na historię Europy Wschodniej, Warszawa 2004.
24. Montefiore S., Stalin. Dwór czerwonego cara, Warszawa 2004.
25. Montefiore, Stalin – młode lata despoty: zanim powstał dwór Czerwonego Cara, Warszawa 2008.
26. Motyka G., Wnuk R., Stryjek T., Baran, A.F., Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemia w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953, Gdańsk–Warszawa 2012.
27. Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), wydanie obojętne.
28. Nikodem J., Witold. Wielki książę litewski (1354 lub 1355 – 27 października 1430), wydanie obojętne.
29. Nowak A., Klęska imperium zła. Rok 1920, Kraków 2020.
30. Podhorodecki L., Stanisław Żółkiewski, Warszawa 1988.
31. Paliga E.R., Wojny i epidemie w dziejach Rzeczypospolitej. Dżuma, cholera, tyfus, Warszawa 2022.
32. Radziński E., Stalin, wydanie obojętne.
33. Rouche M., Attyla i Hunowie. Ekspansja barbarzyńskich nomadów, Jakub Jedliński (tłum.), Warszawa 2011.
34. Rowell, S.C., Pogańskie Imperium. Litewska dominacja w Europie Środkowo-Wschodniej 1295–1345, Oświęcim 2017.
35. Serczyk W.A., Iwan IV Groźny, wydanie obojętne.
36. Serczyk W.A., Katarzyna II, wydanie obojętne.
37. Serczyk W.A., Piotr I Wielki, wydanie obojętne.
38. Smoleń M., Stracone dekady. Historia ZSRR 1917–1991, Warszawa-Kraków 1994.
39. Rozpad imperiów. Kształtowanie powojennego ładu w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1918–1923, red. Magdalena Gibiec, Grzegorz Hryciuk, Robert Klementowski, Wrocław–Warszawa 2021.
40. Skworoda P., Wojny Rzeczypospolitej ze Szwecją 1563–1721, Tarnowskie Góry 2023.
41. Szejchumierow Amet-chan A., Armia Chanatu Krymskiego. Organizacja i taktyka (XV–XVIII w.), Zabrze–Tarnowskie Góry 2021.
42. Urbańczyk P., Bolesław Chrobry – lew ryczący, 2017.
43. Wesołowski J. Kościuszko. Bohater dwóch kontynentów, Kraków 2017.
44. Wieczorkiewicz P., Sprawa Tuchaczewskiego, wydanie obojętne.
45. Wojna i ludzie. Społeczne aspekty I wojny światowej w Europie Wschodniej, pod redakcją Doroty Michaluk, tł. z j. ros. Witalis Łuba, tł. z j. łot. Teresa Dalecka, Białystok 2015.
46. Wojna hybrydowa Rosji przeciwko Ukrainie w latach 2014–2016, red. Walenty Baluk, Mykoła Doroszko, Lublin 2017.
47. Wojtasik J., Z myślą o Niepodległej… Polskie powstania narodowe i próby powstańcze w latach 1795–1914, Warszawa 2013.
48. Wójcik J., Jan III Sobieski, wydanie obojętne.
49. Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864 (t. I–II); Zarys dziejów wojskowości polskiej w latach 1864–1939 (t. III), red. Janusz Sikorski, Piotr Stawecki, t. I–III, Warszawa 1965–1990.
50. Żygulski Z. jun., Hetmani Rzeczypospolitej. Seria: Dzieje narodu i państwa polskiego, Kraków 1994.
Uwagi
|
W cyklu 2022/2023-L:
Niektóre zajęcia planowane są na wystawie Skarby Krakowskiej Kapituły, mieszczącej się w Bibliotece UPJP2, przy ul. Bobrzyńskiego 10. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: