Fakultet: Witrażownictwo od średniowiecza do współczesności - wybrane zagadnienia HS-ODK>L-24/25/3
Celem wykładu jest wprowadzenie studentów w tematykę witrażownictwa – dziedzinę jedynie w niewielkim stopniu uwzględnianą w przekrojowych ujęciach historyczno-artystycznych, niekiedy marginalizowaną i postrzeganą stereotypowo. Omówiona zostanie specyfika technologiczna witraży, a także podstawowa terminologia. Wykład będzie przedstawiał wybrane, istotne zagadnienia zasadniczo w ujęciu chronologicznym; kilka spotkań koncentrować się będzie na witrażownictwie średniowiecznym, następnie omówione zostaną witraże nowożytne (zwłaszcza świeckie), odrodzenie witrażownictwa w XIX wieku, dziewiętnasto- i dwudziestowieczne witraże sakralne, a także nowe techniki i wybrane tendencje w witrażownictwie współczesnym. Uwzględnione zostaną najważniejsze zagadnienia z zakresu witrażownictwa w Polsce, zwłaszcza w Krakowie, w tym przeszklenia średniowieczne. Osobne zajęcia poświęcone będą twórczości Stanisława Wyspiańskiego i sztuce witrażowej w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku; omówiona zostanie również twórczość Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński.
W zależności od konkretnego tematu, uwaga koncentrować się będzie na stylu, technologii i ikonografii witraży, ale również na ich recepcji i percepcji, przypisywanym im znaczeniom symbolicznym i zagadnieniom z zakresu estetyki.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student(ka) zna ogólny rozwój sztuki witrażowej, poprawną terminologię i podstawowe prawidła technologiczne. Zna najważniejsze zespoły witrażowe polskie i europejskie, a także twórczość kluczowych artystów i warsztatów. Rozumie, w jaki sposób specyfika medium przekłada się na kwestie estetyczne, symbolikę, a także programy ikonograficzne witraży. Wie, jak zmieniało się postrzeganie sztuki witrażowej na przestrzeni wieków, a także jakie czynniki wpływają na stan zachowania przeszkleń. Potrafi wskazać relacje między witrażami a innymi dziełami sztuki, zwłaszcza architekturą, a także innymi gatunkami malarstwa.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na podstawie testu pisemnego przeprowadzonego na ostatnich zajęciach. Test obejmuje pytania zamknięte oraz pytania otwarte wymagające krótkiej, konkretnej odpowiedzi. Do zaliczenia wymagane jest zdobycie co najmniej połowy możliwych punktów.
Literatura
• Wojciech Bałus, Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX. Część II. Matejko i Wyspiański, Kraków 2007 (= Ars vetus et nova, 26).
• Rüdiger Becksmann, Deutsche Glasmalerei des Mittelalters: eine exemplarische Auswahl, [Stuttgart] 1988.
• Catherine Brisac, A Thousand Years of Stained Glass, Macdonald 1986.
• Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, red. Dobrosława Horzela, Kraków 2020.
• Danuta Czapczyńska-Kleszczyńska, S. G. Żeleński – o rodzinie i witrażach, Kraków 2022.
• Eva Frodl-Kraft, Die Glasmalerei. Entwicklung, Technik, Eigenart, Wien‒München 1970.
• Elżbieta Gajewska-Prorok, Mistrzowie światła. Witraże i obrazy malowane pod szkłem, Wrocław 2014 [zwłaszcza rozdział I, na temat technologii].
• Investigations in Medieval Stained Glass. Materials, Methods, and Expressions, red. Brigitte Kurmann-Schwarz, Elizabeth Pastan, Leiden‒Boston 2019.
• Witrażownictwo: materiały do słownika terminologicznego, red. Tomasz Szybisty, współpraca Joanna Utzig, Kraków 2022 (publikacja na stronie internetowej: http://www.cvp.ihs.uj.edu.pl/documents/66705910/145249008/Witra%C5%BCownictwo+2022.pdf/9a9a05f4-2cc0-40d1-bb76-cceb99898352).
• Podstawowe opracowanie wielu zespołów witrażowych stanowią tomy międzynarodowej serii Corpus Vitrearum: https://cvi.cvma-freiburg.de/documents/Status_of_Publications.pdf
• Przydatne strony internetowe:
Corpus Vitrearum International: https://corpusvitrearum.org/ [tam linki do stron komitetów narodowych CV, niektóre oferujące zasoby cyfrowe]
Corpus Vitrearum Polska: https://cvp.ihs.uj.edu.pl/
Zasobne archiwum fotograficzne: https://www.therosewindow.com/pilot/index.htm
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: