Zajęcia fakultatywne: Theatrum sacrum. Wpływ teatru na liturgię i sztukę sakralną w okresie nowożytnym HS-ODK>Z2025/26/2
Wykłady będą skupione na wybranych zagadnieniach rozwoju teatru w okresie nowożytnym i jego oddziaływania na sztukę sakralną i liturgię. Nakreślona zostanie krótka historia relacji Kościoła i teatru, począwszy od odrodzenia parateatralnych form w dramatyzowanej liturgii w średniowieczu, poprzez wykorzystanie teatru jako medium walki w kościele potrydenckim. Omówione zostaną osiągnięcia teatru nowożytnego w zakresie architektury, sceny perspektywicznej i kulisowej, repertuaru stosowanych środków i maszynerii. Główny zakres tematyczny będzie dotyczył ich recepcji w sztuce sakralnej, m.in. wpływu na organizację wnętrza nowożytnej świątyni, form jej wystroju i wyposażenia oraz dekoracji okazjonalnych, a także odziaływania teatru na rozwój widowiskowego charakteru liturgii i ceremonii religijnych. Przedstawiona zostanie twórczość wybranych europejskich architektów, dekoratorów i scenografów, odznaczających się wybitnymi osiągnięciami w tej dziedzinie. Ostatnim zagadnieniem będzie zaprezentowanie polskich przykładów recepcji rozwiązań teatralnych w sztuce sakralnej.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Studenci poznają zarys historii teatru nowożytnego oraz jego roli w sztuce i liturgii, z naciskiem na okres potrydencki. Uzyskają szczegółową wiedzę w zakresie rozwoju i osiągnięć technik teatralnych i scenograficznych, w tym sceny i dekoracji oraz związanej z nimi terminologii. Dzięki analizie i interpretacji przykładów dzieł oraz omówieniu twórczości wybranych artystów zdobędą wiedzę na temat wpływu teatru na poszczególne dziedziny sztuki sakralnej. Student powinien umieć nazwać elementy wchodzące w zakres technik i środków teatralnych oraz rozpoznać ich recepcje w przestrzeni budowli sakralnej, a także wskazać ich źródła.
Kryteria oceniania
Zaliczenie bez oceny. Warunkiem zaliczenia jest udział w zajęciach (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności).
Literatura
Nicoll Allardyce, Dzieje teatru, Warszawa 1977 [rozdział 4-8].
Lewiański Julian, Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Warszawa 1981
Wierzbicka-Michalska Karyna, Teatr w Polsce w XVIII wieku, Warszawa 1977.
Dziechcińska Hanna, Oglądanie i słuchanie w kulturze dawnej Polski, Warszawa 1987.
Furttenbach Joseph, O budowie teatrów, przekł. i opr. Zbigniew Raszewski, Gdańsk 2009.
Lang Franz, O działaniu scenicznym, przekł. i kom. Justyna Zaborowska-Musiał, wstęp Barbara Judkowiak, Gdańsk 2010.
Sabbatini Niccolò, Praktyka budowania scen i machin teatralnych, przekł. i opr. Anastazja Kasprzak, wstęp Barbara Judkowiak, Gdańsk 2008.
Szmit-Naud Elżbieta, Europejskie zbiory iluzjonistycznych scenerii teatralnych - dziedzictwo docenione?, Toruń 2018 [część I].
Brossette Ursula, Die Inszenierung des Sakralen. Das theatralische Raum- und Ausstattungsprogramm süddeutscher Barockkirchen in seinem liturgischen und zeremoniellen Kontex, Weimar 2002 [dostępna u wykładowcy].
Nowiński Janusz, Sakralna przestrzeń – charakterystyka oraz wybrane treści ideowe i symboliczne, „Seminare” 29 (2011), s. 269-283.
Gieysztor-Miłobędzka Elżbieta, Wnętrze sakralne w 1. połowie XVIII wieku, „Biuletyn Historii Sztuki” 42 (1980), s. 159-172.
Gieysztor-Miłobędzka Elżbieta, Nabożeństwo czterdziestogodzinne a sztuka, „Biuletyn Historii Sztuki” 47 (1985), s. 3-14.
Jezierska Anna, Retoryka w sztuce wrocławskich jezuitów, [w:] Silesia Jesuitica, kultura i sztuka zakonu jezuitów na Śląsku i w hrabstwie kłodzkim 1580-1776, red. Dariusz Galewski, Anna Jezierska, Wrocław 2012, s. 67-74.
Organisty Adam, Skrabski Józef, Afekt i gest w potrydenckim „theatrum sacrum”. Uwagi o efektach teatralnych na wybranych przykładach rzeźb Śląska i Rzeczpospolitej, [w:] Sztuka po Trydencie, red. Kazimierz Kuczman, Andrzej Witko, Kraków 2014, s. 213-231.
Kowalczyk Jerzy, Andrea Pozzo a późny barok w Polsce: cz. I. traktat i ołtarze, „Biuletyn Historii Sztuki” 37 (1975) nr 2, s. 162-178
Kowalczyk Jerzy, Andrea Pozzo a późny barok w Polsce. Cz. II. Freski sklepienne, „Biuletyn Historii Sztuki” 37 (1975) nr 4, s. 335 – 350
Chiarenza Stefano, Architecture and Perspective in the Set Drawings of the Galli Bibiena, “Nexus network journal”, 2016-12, Vol.18 (3), p.723-742.
Encyklopedia teatru polskiego: https://encyklopediateatru.pl [hasła i książki]
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: