Egzegeza Starego Testamentu: księgi historyczne - wykład ITKM-SJ-ESTHis-w
1. Dzieło Deuteronomistyczne (Joz, Sdz, 1-2Sm, 1-2Krl): redakcja dzieła, miejsce i czas powstania, odniesienie do Pwt, cel i teologia dzieła, najważniejsze motywy i ich ewolucja. Introdukcja egzegetyczno-teologiczna do poszczególnych ksiąg oraz egzegeza tekstów kluczowych dla danej księgi.
2. Charakterystyka Dzieła Kronikarskiego (1-2 Krn, Ezd, Ne): autor, miejsce i czas powstania oraz teologia dzieła, kluczowe tematy oraz egzegeza wybranych tekstów.
3. Charakterystyka Ksiąg 1 i 2 Machabejskiej, autorstwo, miejsce, czas powstania, kontekst, specyfika literacka, zagadnienia teologiczne, egzegeza wybranych tekstów.
4. Księgi historyczno - dydaktyczne (Rt, Est, Tb i Jdt), koncepcje autorstwa, miejsca i czasu powstania oraz kontekstu, specyfika literacka, tematy teologiczne, egzegeza wybranych tekstów.
Efekty kształcenia
Efekty uczenia - umiejętności:
Student analizuje wybrane perykopy ksiąg historycznych Starego Testamentu, potrafi rozpoznać ich gatunek, tropy do odczytania obrazowości oraz kody kulturowe.
Student potrafi korzystać z tekstu oryginalnego ksiąg historycznych Starego Testamentu przy pomocy programu Bible Works
Student potrafi wskazać linie rozwoju wybranych motywów w obrębie ksiąg historycznych Starego Testamentu
Student potrafi wskazać możliwości odniesienia tekstu wybranych perykop ksiąg historycznych Starego Testamentu, odczytany egzegetycznie, do konkretnych sytuacji egzystencjalnych
Efekty uczenia - kompetencje społeczne:
Student potrafi wziąć udział w dyskusji dotyczącej ksiąg historycznych Starego Testamentu
Student potrafi podjąć się poszukiwań wyjaśnień niezrozumiałych czy niewłaściwie popularnie interpretowanych tekstów ksiąg historycznych Starego Testamentu w oparciu o zdobytą wiedzę oraz umiejętność analizy tekstu biblijnego
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
Metody sprawdzania efektów kształcenia:
- Egzamin przeprowadzony w trzech etapach: egzamin pisemny weryfikujący wiedzę syntetyzującą myśl dzieła deuteronomicznego, zdobytą w oparciu o treść wykładów oraz wskazaną literaturę; egzamin pisemny weryfikujący wiedzę syntetyzującą myśl dzieła kronikarskiego i ksiąg machabejskich, zdobytą w oparciu o treść wykładów oraz wskazaną literaturę; egzamin pisemny weryfikujący wiedzę syntetyzującą myśl ksiąg historyczno - dydaktycznych, zdobytą w oparciu o treść wykładów oraz wskazaną literaturę
- Pisemny test sprawdzający znajomość lektur obowiązkowych
- Aktywny udział w dyskusjach
Kryteria oceniania:
Na ocenę końcową składają się punkty z:
- trzech egzaminów pisemnych: z dzieła deuteronomicznego, z dzieła kronikarskiego i ksiąg machabejskich oraz z ksiąg historyczno – dydaktycznych
- pisemnych testów sprawdzających znajomość lektur obowiązkowych
Student otrzymuje ocenę końcową według skali:
60% - 69% - ocena 3.0
70% - 74% - ocena 3.5
75% - 79% - ocena 4.0
80% - 84% - ocena 4.5
85% - ocena 5.0
Literatura
- Adamczyk, D., Historiozbawcza perspektywa grzechów narodu wybranego w okresie podzielonego królestwa (na podstawie 1-2 Krl i 1-2 Krn), Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 17(2011), 5-26
- Bartoszewicz, D., Reforma Ezdrasza i Nehemiasza jako fundament rabinicznej przebudowy judaizmu, Warszawskie Studia Teologiczne 17(2004), 21-29
- Bartoszewicz, D., Zniszczenie ziemi w Księdze Judyty jako sposób wystąpienia szatana przeciw Bogu, Studia Ecologiae et Bioethicae 5(2007), 429-436
- Briks, P., Przymierze Nehemiasza a istnienie Izraela jako ludu Bożego (Ne 9-10), Vv 4(2003), 79-97
- Brzegowy, T., Księgi Historyczne Starego Testamentu, Tarnów 2002;
- Brzegowy, T., Prorok Natan i budowa Świątyni, RBL 40 (1987) 7-19
- Chrostowski, W., Asyryjska diaspora izraelitów -wyzwania i perspektywy badawcze, CT 70(2000)1, 7-24
- Chrostowski, W., Konflikt wokół odbudowy świątyni (Ezd 4,1-5). Przyczynek do transformacji religii biblijnego izraela i narodzin judaizmu, CT 89(2019)3, 43-83
- De Vaux, R., Instytucje Starego Testamentu, Poznań 2004;
- Dziadosz, D., Monarcha odrzucony przez lud. Proces redakcji biblijnych tradycji o Saulu, Przemyśl 2006;
- Dziadosz, D., Teocentyczna historiografia Izraela czyli kim był Deuteronomista i jego dzieło, CT 74(2004)4, 5-24
- Dziadosz, D., Bóg królem Izraela. Biblijny model tradycji według Księgi Jozuego, https://dlibra.kul.pl/dlibra/publication/28995/edition/26671?language=pl
- Dziadosz, D., Boża i ludzka wierność. Teologiczny obraz zdobycia Kanaanu, Vv 11(2007), 43-66.
- Dziadosz, D., Droga do wiary poganki Rachab. Teologiczna lektura Joz 2,1-14, BPTh 6 (2013), 271-293;
- Dziadosz, D., Dawid i jego synowie. Wychowawczy i polityczny dramat na dworze królewskim, Vv 21(2012), 39-63
- Dziadosz, D., Eliasz - starotestamentalny typ obrońcy wiary w jedynego Boga Jahwe i Jego prawa, CT 74(2004)1, 5-20
- Dziadosz, D., Księga Sędziów 1-5, NKB, Częstochowa 2019
- Dziadosz, D., Księga Sędziów 6-12, NKB, Częstochowa 2019
- Dziadosz, D., Modlitwa konsekracyjna Salomona (1Krl 8,22-53) teologiczną wykładnią znaczenia i roli świątyni w Izraelu, CT 79(2009)2, 9-32
- Drawnel, H., Władza arcykapłana w Izraelu we wczesnym okresie hellenistycznym: pomiędzy historią a kapłańską ideologią dydaktyczną, w: P. Jaroszyński (red.), Polityka a religia, Lublin 2007, 297–319.
- Jasiński, M., Motyw zwycięskiej modlitwy w narracji Joz 10,1-27, Vv 22(2012), 15-46
- Klinkowski, J., Zaginięcie arki przymierza w świetle tekstów biblijnych i tradycji, Perspectiva Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne 7(2008)2, 103-124.
- Krawczyk R., Podbój Kanaanu w świetle Księgi Jozuego. Historia i wiara, Studia Warmińskie 49(2012), 303-312
- Krawczyk R., Przemoc w Biblii. Z badań nad historią starożytnego Izraela prowadzonych w Instytucie Historii Akademii Podlaskiej, Szkice Podlaskie 13(2005), 141-154
- Kuśmirek, A., „Moja córko, czyż nie powinnam ci poszukać spokojnego miejsca, w którym byłabyś szczęśliwa?"(Rt 3,1) specyfika retoryki bohaterek księgi Rut, CT 76(2006)2, 105-129.
- Laskowski, Ł., Druga Księga Machabejska, NKB, Częstochowa 2018
- Lemański, J., Refleksja historyczno•egzegetyczna nad tekstem 2 Sm 5,6-8, CT 71(2001)3, 69-85
- Lemański, J., 2Sm 7,8-16 jako akt zawarcIa przymierza, w: W. Chrostowski (red.), Pieśniami dla mnie Twoje przykazania. Księga Pamiątkowa dla Ks. Prof. J. Frankowskiego, Warszawa 2003, 187-203
- Łach, J., Modlitwa króla Salomona o mądrość (1 Krl 3, 6–15). RBL 37(1984)1, 41–45.
- Łach, J., Modlitwy króla judzkiego Ezechiasza (2 Krl 19, 15–19; Iz 38, 3. 9–20), RBL 40(1987)5, 405-413
- Matysiak, B. W., Izraelskie sanktuaria okresu przedkrólewskiego, Olsztyn 2003
- Matysiak, B. W., Imperium asyryjskie w vii w. przed Chr., Studia Warmińskie 43(2006), 7-19
- Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska rozdziały 1,1-6,16, NKB, Częstochowa 2016
- Nowińska, J., Sen Mardocheusza i jego spełnienie jako impuls do innej percepcji rzeczywistości (Est 1,1d-1k; 10,3a-3k), w: G. Baran (red.), Sny prorocze, sny wieszcze, objawienia Boże przez sny w tradycji starotestamentalnej, Tarnów 2017, 193-214
- Ostrowski R. Napięcie między charyzmatem a erosem w opowiadaniu o Samsonie (Sdz 13-16), Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Biblistów Polskich R. 2, nr 2 (2005), 245-261
- Pawłowski, Z., Ożywienie zmarłych w cyklu opowiadań o Eliaszu i Elizeuszu, Vv 15(2009), 17-34.
- Pikor, W., Jefte − paradygmat niespełnionego władcy (Sdz 10, 6−12, 7), Roczniki Teologiczne KUL 53(2006)1, 35-57
- Pilarz, K., Salomon – człowiek Bo żej mądrości? Kilka uwag na podstawie 1 Krl 1–11, Teologia i człowiek 21(2013)1, 141-152
- Piwowarczyk, P., Żydzi egipscy wobec władców ptolemejskich. Rekonesans źródłowy, Studia
Judaica 10(2007)2,. 215-234
- Rumianek R., Eliasz jako gorliwy prorok Boga zazdrosnego, w: Mów, Panie, bo słucha sługa Twój. Księga pamiątkowa dla Księdza Profesora Ryszarda Rubinkiewicza SDB w 60. rocznicę urodzin, red. W. Chrostowski, Warszawa 1999, 188-197.
- Rumianek, R., Interpretacja edyktu Cyrusa, Warszawskie Studia Teologiczne 19(2006), 153-160
- Sergiejuk, A., Obraz faryzeuszów w świetle współczesnych badań, Seminare 34(2013), 21-38
- Shanks, H., Starożytny Izrael, Warszawa 2007
- Szamocki, G., Przejscie izraelitów przez Jordan (Joz 3,1-5,1), Gdański 2011,
- Szamocki, G., Opowiadanie o obrzezaniu w Joz 5,2-9 : apel deuteronomisty i jego bezpośredni adresaci, CT 77(2007)3, 5-26
- Synowiec, J., Gatunki Literackie w Starym Testamencie, Kraków 2003
- Tronina, A., Dobra nowina u bram Samarii (2 Krl 7), Vv 2(2002), 19-30
- Tronina, A., Pierwsza Księga Kronik, NKB, Częstochowa 2015
- Tronina, A., Druga Księga Kronik, NKB, Częstochowa 2017
- Tronina, A., Saduceusze – historia i doktryna stronnictwa, RBL 34(1981)4, 215–220.
- Tułodziecki, T., Samuel – prorok: pierwszy sługa Bożego – Słowa w monarchii Izraela (1 Sm 1,1–4,1a), Vv 7(2005), 31-52
- Tułodziecki, T., Jeroboam I-reformator religii Izraela: studium egzegetyczno-teologiczne 1 Krl 11, 26-14, 20, Warszawa 2004
- Tułodziecki, T., Eliasz. Słowo Boże lekarstwem na kryzys wiary proroka (1 Krl 17,1–19,21), w: D. Dziadosz (red.), Świadkowie wiary : Biblia o wierze, Lublin 2014, 59-73
- Tułodziecki, T., " Schizma Samarytan"-Spór o władzę nad Judą i Jerozolimą, Vv 14(2008), 39-56
- Tułodziecki, T., Zmartwychwstanie męczenników według 2 Mch 7, Vv 15(2009), 85-98
- Tryl F., Od Otniela do Saula. Początki państwowości izraelskiej, RBL 58(2005)1, 5-28
- Warzecha, J., Początek odbudowy po wygnaniu babilońskim, w: W. Chrostowski (red.), "Pan jest moim światłem (Ps 27,1). Księga pamiątkowa dla Ks. Profesora Jerzego Chmiela w 65. rocznicę urodzin, Warszawa 2000, 340-356.
- Warzecha, J., Samarytanie -perspektywa polityczna i religijna, w: W. Chrostowski (red.), "Słowo Twoje jest Prawdą (J 17, 7). Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Stanisława Mędali CM w 65. rocznicę urodzin, Warszawa 2000, 332-343
- Wojciechowsk, M., Księga Tobiasza czyli Tobita, NKB, Częstochowa 2005.
- Wróbel, M. S., Księga Ezdrasza. Księga Nehemiasza, NKB, Częstochowa 2010.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: