Patrologia (1) ITKM-SJ-Patr-1
Okres pierwszy: fundamenty (do 325 roku)
- zagadnienia wstępne: epoka patrystyczna, patrologia, teologia patrystyczna (patrystyka) i literatura wczesnochrześcijańska; metoda, cel, kryteria przynależ-ności do grona Ojców i Doktorów Kościoła; ogólny podział patrologii; główne serie wydawnicze tekstów Ojców Kościoła;
- czas Ojców Apostolskich (judeochrześcijaństwo i etnochrześcijaństwo): pro-blematyka teologiczna ich dzieł;
- literatura o męczeństwie: teologia vita sanctorum i ich wpływ na duchowość chrześcijańską;
- obrona chrześcijaństwa przez apologetów greckich II wieku: sposoby argu-mentacji i pierwsze spekulacje teologiczne (św. Justyn);
- chrześcijańska literatura antyheretycka: pisma pontyfikalne i episkopalne, św. Ireneusz z Lyonu i jego polemika z gnostycyzmem;
- szkoła aleksandryjska i jej przedstawiciele: Klemens Aleksandryjski (relacja wiary i teologii do wiedzy i filozofii); Orygenes (początki chrystologii, eschato-logia: teoria apokatastazy, egzegeza alegoryczna);
- teologia i liturgia pisarzy środowiska rzymskiego III wieku: Nowacjan i św. Hipolit Rzymski;
- środowisko afrykańskie III wieku: Tertulian (prawnicze ujęcie religii, początki łacińskiego języka teologicznego) i św. Cyprian z Kartaginy (początki eklezjo-logii);
- narodziny monastycyzmu: eremityzm (św. Antoni Pustelnik) i cenobityzm (św. Pachomiusz);
- Euzebiusz z Cezarei i historiografia kościelna; następcy i kontynuatorzy Euze-biusza.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Zapoznanie studentów z literaturą wczesnochrześcijańską, życiem i działalnością poszczególnych pisarzy, jako świadków tradycji, z uwzględnieniem rozwoju ich myśli teologicznej. Student zdobywa podstawową wiedzę dotyczącą przedmiotu i zadań patrologii. Poznaje bogactwo świata antyku chrześcijańskiego w kontekście ówczesnej sytuacji religijno-społeczno-politycznej.
2. Potrafi wymienić oraz omówić najbardziej charakterystyczne elementy na-uczania Ojców Apostolskich, pisarzy wczesnochrześcijańskich oraz Ojców Ko-ścioła. Student definiuje podstawowe pojęcia z zakresu teologii wczesnego Ko-ścioła oraz umie je powiązać z wydarzeniami związanymi z historią Kościoła.
3. Student nabiera praktycznych umiejętności dotyczących pracy nad tekstem źródłowym poddając go krytycznej i teologicznej analizie.
4. Student jest przygotowany do dyskusji na temat kontrowersji teologicznych pojawiających się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Zachowuje otwartość oraz zrozumienie dla różnorodnych wizji doktryny Kościoła pierwszych wie-ków.
5. Rozpoznaje motywy i przyczyny późniejszych teologicznych ustaleń urzędu nauczycielskiego Kościoła. Ma świadomość rozwoju doktryny oraz dostrzega odwzorowanie nauki Ojców na innych dziedzinach wiedzy.
Kryteria oceniania
Kolokwium pisemne w trakcie semestru i odpowiedź ustna na koniec semestru z zakresu omówionego materiału. Podstawą oceny jest zawartość merytoryczna potwierdzająca wiedzę na temat podstawowych nurtów patrystycznych, jakie pojawiły się w omówionym okresie oraz umiejętność określania związków między nimi.
Oceniana będzie umiejętność opracowania i przedstawienia analityczno-syntetycznego opisu do wskazanych wcześniej tekstów Ojców Kościoła oraz wykazanie się kompetencjami i rozumieniem omawianych zagadnień.
ocena 2 (ndst): student nie zna podstawowych pojęć patrystycznych i nie ma uporządkowanej wiedzy na temat literatury okresu patrystycznego, jej form lite-rackich i zagadnień teologicznych;
ocena 3 (dst): student zna podstawowe pojęcia patrystyczne, potrafi ogólnie przedstawić specyfikę tego okresu historii Kościoła, zna niektórych przedstawi-cieli Ojców Kościoła i ich dzieła literackie;
ocena 4 (db): student poprawnie rozumie specyfikę okresu patrystycznego, zna jego przedstawicieli i potrafi omówić ich dzieła literackie;
ocena 5 (bdb): student posiada wiedzę potrzebną do uzyskania oceny bardzo dobrej oraz potrafi formułować ogólniejsze wnioski dotyczące związków Ojców Kościoła z dziejami Kościoła.
Aktywność na zajęciach oraz bardzo dobra praca pisemna mogą podwyższyć ocenę.
Literatura
Altaner B. – Stuiber A., Patrologia, Warszawa 1990.
Benedykt XVI, Katechezy o Ojcach Kościoła, Kraków 2008.
Bober A., Antologia patrystyczna, Kraków 1966.
Bosio G. - Dal Covolo E. - Maritano M., Introduzione ai Padri della Chiesa, t. I-IV, Torino 1990-1996.
Di Berardino A. – Studer B. (red.), Historia teologii. T. I. Epoka patrystyczna, Kraków 2003.
Dokumenty Soborów Powszechnych, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kra-ków 2001.
Drączkowski F., Patrologia, Pelplin–Lublin 1998.
Drobner H., Lehrbuch der Patrologie, Freiburg-Basel-Wien 1994.
Hamman A,. Portrety Ojców Kościoła. Praktyczny przewodnik po patrologii, Warszawa 1978.
Kelly J., Początki doktryny chrześcijańskiej, Warszawa 1988.
Michalski M., Antologia literatury patrystycznej, t. 1-2, Warszawa 1975 i 1982.
Nuovo dizionario patristico e di antichità cristiane, A. Di Berardino (red.), t. 1-3, Genova-Milano 2006.
Padovese L., Wprowadzenie do teologii patrystycznej, Kraków 1994.
Pieszczoch Sz., Patrologia, t. I: Działalność Ojców, t. II: Ojcowie mówią, Gniezno 1994.
Pietras H., By nie milczeć o Bogu. Zarys teologii Ojców Kościoła, Kraków 1991.
Pietras H., Początki teologii Kościoła, Kraków 2000.
Quasten J., Patrology, t. I-III, Utrecht 1949-60 oraz t. IV-V opracowany przez A. Di Berardino, Torino 1996-2000.
Simonetti M., Prinzivalli E., Letteratura cristiana antica. Antologia di testi, t. 1-3, Casale Monferrato 1998.
Szymusiak J.M., Starowieyski M., Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmien-nictwa, Poznań 1971.
Żurek A., Ojcowie Kościoła - twórcy i świadkowie Tradycji, Tarnów 2013.
Żurek A., Wprowadzenie do Ojców Kościoła, Tarnów 2001.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: