Patrologia (2) ITKM-SJ-Patr-2
Okres drugi: złoty wiek (325-451 roku)
- kontrowersja ariańska i Credo Nicejskie;
- obrona bóstwa Chrystusa: św. Atanazy Wielki i św. Hilary z Poitiers;
- wkład Ojców Kapadockich w rozwój teologii trynitarnej i pneumatologii; Credo Nicejsko-Konstantynopolitańskie;
- doktryna społeczna Kościoła (św. Bazyli Wielki), teologia ascetyczno-mistyczna (św. Grzegorz z Nyssy), poezja chrześcijańska (św. Grzegorz z Na-zjanzu);
- debaty chrystologiczne IV i V wieku: Apolinary z Laodycei – Diodor z Tarsu i Teodor z Mopsuestii; Nestoriusz – św. Cyryl Aleksandryjski; monofizytyzm;
- św. Leon Wielki: wkład w naukę o wcieleniu; św. Leon jako obrońca cywili-zacji cesarstwa rzymskiego;
- mariologia patrystyczna: św. Cyryl Aleksandryjski i św. Efrem Syryjczyk;
- rozwój życia zakonnego na Zachodzie i powstanie Reguł zakonnych;
- katechumenat i katechezy chrzcielne: św. Cyryl Jerozolimski, św. Ambroży z Mediolanu, św. Jan Chryzostom, Teodor z Mopsuestii;
- wielcy mówcy Kościoła: św. Jan Chryzostom i św. Piotr Chryzolog;
- św. Ambroży z Mediolanu: wkład w rozwój teologii moralnej, rozdział Ko-ścioła od państwa, idealny władca;
- św. Hieronim: egzegeta, polemista, kierownik duchowy i historyk;
- św. Augustyn: życie i dzieła; polemika z manichejczykami, pelagianami, donatystami i arianami.
Okres trzeci: schyłek (451-749 roku)
- duszpasterze w Kościele zachodnim późnego antyku: św. Cezary z Arles, św. Grzegorz Wielki;
- Kasjodor: wkład Kościoła w edukację i zachowanie dziedzictwa kulturowego antyku;
- teologia i mistyka Wschodu: Pseudo-Dionizy Areopagita, św. Maksym Wy-znawca, św. Jan Klimak;
- zmierzch epoki patrystycznej: św. Izydor z Sewilli i św. Jan Damasceński;
- refleksja teologiczna na temat kapłaństwa na Wschodzie (św. Grzegorz z Na-zjanzu, św. Jan Chryzostom, Asteriusz z Amazji, Pseudo-Dionizy Areopagita i św. Maksym Wyznawca) i na Zachodzie (św. Ambroży z Mediolanu, św. Augustyn, św. Grzegorz Wielki, św. Izydor z Sewilli).
Efekty kształcenia
1. Zapoznanie studentów z literaturą wczesnochrześcijańską, życiem i działalnością poszczególnych pisarzy, jako świadków tradycji, z uwzględnieniem rozwoju ich myśli teologicznej. Student zdobywa podstawową wiedzę dotyczącą przedmiotu i zadań patrologii. Poznaje bogactwo świata antyku chrześcijańskiego w kontekście ówczesnej sytuacji religijno-społeczno-politycznej.
2. Potrafi wymienić oraz omówić najbardziej charakterystyczne elementy na-uczania Ojców Apostolskich, pisarzy wczesnochrześcijańskich oraz Ojców Ko-ścioła. Student definiuje podstawowe pojęcia z zakresu teologii wczesnego Ko-ścioła oraz umie je powiązać z wydarzeniami związanymi z historią Kościoła.
3. Student nabiera praktycznych umiejętności dotyczących pracy nad tekstem źródłowym poddając go krytycznej i teologicznej analizie.
4. Student jest przygotowany do dyskusji na temat kontrowersji teologicznych pojawiających się w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Zachowuje otwartość oraz zrozumienie dla różnorodnych wizji doktryny Kościoła pierwszych wie-ków.
5. Rozpoznaje motywy i przyczyny późniejszych teologicznych ustaleń urzędu nauczycielskiego Kościoła. Ma świadomość rozwoju doktryny oraz dostrzega odwzorowanie nauki Ojców na innych dziedzinach wiedzy.
Kryteria oceniania
Kolokwium pisemne w trakcie semestru i odpowiedź ustna na koniec semestru z zakresu omówionego materiału. Podstawą oceny jest zawartość merytoryczna potwierdzająca wiedzę na temat podstawowych nurtów patrystycznych, jakie pojawiły się w omówionym okresie oraz umiejętność określania związków między nimi.
Oceniana będzie umiejętność opracowania i przedstawienia analityczno-syntetycznego opisu do wskazanych wcześniej tekstów Ojców Kościoła oraz wykazanie się kompetencjami i rozumieniem omawianych zagadnień.
ocena 2 (ndst): student nie zna podstawowych pojęć patrystycznych i nie ma uporządkowanej wiedzy na temat literatury okresu patrystycznego, jej form lite-rackich i zagadnień teologicznych;
ocena 3 (dst): student zna podstawowe pojęcia patrystyczne, potrafi ogólnie przedstawić specyfikę tego okresu historii Kościoła, zna niektórych przedstawi-cieli Ojców Kościoła i ich dzieła literackie;
ocena 4 (db): student poprawnie rozumie specyfikę okresu patrystycznego, zna jego przedstawicieli i potrafi omówić ich dzieła literackie;
ocena 5 (bdb): student posiada wiedzę potrzebną do uzyskania oceny bardzo dobrej oraz potrafi formułować ogólniejsze wnioski dotyczące związków Ojców Kościoła z dziejami Kościoła.
Aktywność na zajęciach oraz bardzo dobra praca pisemna mogą podwyższyć ocenę.
Literatura
Altaner B. – Stuiber A., Patrologia, Warszawa 1990.
Benedykt XVI, Katechezy o Ojcach Kościoła, Kraków 2008.
Bober A., Antologia patrystyczna, Kraków 1966.
Bosio G. - Dal Covolo E. - Maritano M., Introduzione ai Padri della Chiesa, t. I-IV, Torino 1990-1996.
Di Berardino A. – Studer B. (red.), Historia teologii. T. I. Epoka patrystyczna, Kraków 2003.
Dokumenty Soborów Powszechnych, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kra-ków 2001.
Drączkowski F., Patrologia, Pelplin–Lublin 1998.
Drobner H., Lehrbuch der Patrologie, Freiburg-Basel-Wien 1994.
Hamman A,. Portrety Ojców Kościoła. Praktyczny przewodnik po patrologii, Warszawa 1978.
Kelly J., Początki doktryny chrześcijańskiej, Warszawa 1988.
Michalski M., Antologia literatury patrystycznej, t. 1-2, Warszawa 1975 i 1982.
Nuovo dizionario patristico e di antichità cristiane, A. Di Berardino (red.), t. 1-3, Genova-Milano 2006.
Padovese L., Wprowadzenie do teologii patrystycznej, Kraków 1994.
Pieszczoch Sz., Patrologia, t. I: Działalność Ojców, t. II: Ojcowie mówią, Gniezno 1994.
Pietras H., By nie milczeć o Bogu. Zarys teologii Ojców Kościoła, Kraków 1991.
Pietras H., Początki teologii Kościoła, Kraków 2000.
Quasten J., Patrology, t. I-III, Utrecht 1949-60 oraz t. IV-V opracowany przez A. Di Berardino, Torino 1996-2000.
Simonetti M., Prinzivalli E., Letteratura cristiana antica. Antologia di testi, t. 1-3, Casale Monferrato 1998.
Szymusiak J.M., Starowieyski M., Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmien-nictwa, Poznań 1971.
Żurek A., Ojcowie Kościoła - twórcy i świadkowie Tradycji, Tarnów 2013.
Żurek A., Wprowadzenie do Ojców Kościoła, Tarnów 2001.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: