Interdyscyplinarność jako wyzwanie dla metodologii teologii (seminarium metodologiczne) LIC-S>22/23-Z-4
Seminarium obejmie trzy bloki tematyczne:
I. FUNDAMENTY
1. Prezentacja relacyjnej perspektywy Objawienia
Relacyjne spojrzenie na Objawienie jest charakterystycznym rysem współczesnego dyskursu teologicznego. Dlatego też przedstawimy jej zarys na podstawie twierdzeń Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym Dei verbum Soboru Watykańskiego II oraz pism kilku znaczących teologów XX wieku (np. Karla Rahnera, Adolphe'a Gesché, Richarda Rohra czy Hansa Waldenfelsa). Celem tej analizy jest zaproponowanie modelu Objawienia, w którym badanie rzeczywistości ludzkiej jest wskazówką do lepszego zrozumienia "kanałów", poprzez które Bóg komunikuje się z ludźmi.
2. Przedstawienie pojęcia loci theologici ("miejsca teologiczne")
Teoria loci theologici dotyczy hierarchii źródeł informacji, "miejsc", poprzez które objawia się samokomunikacja Boga. Poprzez analizę dzieł teologów, którzy w różnych epokach zwracali uwagę na to zagadnienie (np. Melchor Cano, Jürgen Werbick czy Peter Hünermann), pokażemy, że dyscypliny nieteologiczne są uznawane przez tradycję za pomocnicze loci theologici i jako takie odgrywają znaczącą rolę w argumentacji teologicznej.
II. KONSEKWENCJE
1. Zbadanie antropocentrycznych metod teologicznych
Zwrot antropocentryczny w teologii współczesnej zwrócił uwagę na sytuację odbiorców przekazu teologicznego. Perspektywa ta przyjmuje za punkt wyjścia ludzkie doświadczenie i stara się przedstawiać twierdzenia teologiczne w sposób adekwatny dla wierzących. Pokażemy, że dla tego modelu niezbędne są badania interdyscyplinarne, zarówno jako źródło danych, jak i klucz do adekwatnej interpretacji wniosków. Aby zilustrować to zagadnienie, przyjrzymy się m.in. pismom Kahla Rahnera, Ladislausa Borosa i papieża Franciszka.
2. Badanie hermeneutycznego zadania teologii
Zadanie hermeneutyczne teologii polega na takiej interpretacji symboli i twierdzeń religijnych, która czyni je zrozumiałymi dla odbiorców. Wykażemy, że to zadanie nie jest możliwe bez interdyscyplinarności i że brak badań interdyscyplinarnych może prowadzić do błędnej interpretacji twierdzeń teologów czy Magisterium. Punktem wyjścia będzie dla nas przekonanie Edwarda Schillebeeckxa, że nigdy nie słuchamy "nagiego głosu Boga".
3. Zbadanie przyczyn niewiary
W wielu kontekstach utrata wiarygodności teologicznego spojrzenia na rzeczywistość jest jedną z głównych przyczyn niewiary i sekularyzacji. Poprzez analizę dyskursu "nowego ateizmu" pokażemy, że brak kontaktu między teologią a nieteologicznymi dyscyplinami akademickimi może prowadzić do rozwoju ateistycznych perspektyw. Weźmiemy pod uwagę takich autorów, jak Richard Dawkins, Samuel Harris, Daniel Dennett czy Charles Hitchens.
III. WYBRANE PRZYPADKI SZCZEGÓŁOWE
Na tym etapie badań zaproponujemy przykłady dialogu teologii z poszczególnymi dyskursami nieteologicznymi, przedstawione w wybranych esejach lub monografiach. Celem jest rozeznanie ogólnych kryteriów podejścia interdyscyplinarnego w teologii.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student nazywa i objaśnia podstawowe koncepcje metateologiczne i ocenia wybrane modele. Analizuje tekst teologiczny i staje się otwarty na różne nurty myślenia teologicznego
Kryteria oceniania
Egzamin ustny na podstawie zaprezentowanego materiału.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Cano, M., 2006. De locis theologicis, Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos.
Geshé, A., 2001. Le Christ, Paris: Le Cerf.
Lovin, R. W., Mauldin, J. (ed.), 2017. Theology as Interdisciplinary Inquiry, Grand Rapids: William. B. Eerdmans Publishing Company.
Rahner, K., 1958-1967. Schriften zur Theologie, Hamburg: Verlag Dashofer.
Rohr, R., 2019. The Universal Christ: How a Forgotten Reality Can Change Everything We See, Hope For, and Believe, New York: Convergent Books.
Rusecki, M., 2007. Traktat o Objawieniu, Kraków: Dehon. Wydawnictwo Księży Sercanów.
Tanzella-Nitti, G., 2015. Teologia della credibilità. Vol. I: La Teologia fondamentale e la sua dimensione di apologia, Vol. II: La credibilità del cristianesimo, Roma: Città Nuova.
Van Huyssteen, J. W., 1999. The Shaping of Rationality: Toward Interdisciplinarity in Theology and Science, Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company.
Waldenfels, H., 2018. Contextual Fundamental Theology, Leiden-Boston-Singapore-Paderborn: Verlag.
Wąsek, D., 2019. ”Teologia” [in:] Interdyscyplinarność w naukach humanistycznych i społecznych, Kraków Copernicus College, https://www.copernicuscollege.pl/podreczniki/interdyscyplinarnosc-w-naukach-humanistycznych-i-spolecznych (access 16.11.2020).
Werbick, J., 2010. Einführung in die Theologische Wissenschaftslehre, Freiburg: Verlag Herder.
Reynhout, K. A., 2015. Interdisciplinary Interpretation: Paul Ricoeur and the Hermeneutics of Theology and Science, Lanham: Lexington Books.
Geffré, C., 2002. Credere e interpretare. La svolta ermeneutica della teologia, Brescia: Queriniana.
Alston, W. P., 1991. Perceiving God. The Epistemology of Religious Experience, Ithaca-London: Cornell University Press.
Boros, L., 1967. Im Menschen Gott Begegnen, Mainz: Verlag.
Dawkins, R., 2006. The God Delusion, Boston: Houghton Mifflin Harcour.
Dennett, D., 2006. Breaking the Spell: Religion as a Natural Phenomenon, New York: Viking Adult.
Evarett D. L., 2012. Language: The Cultural Tool, Visalia: Vintage.
Evarett D. L., 2019. How Language Began: The Story of Humanity's Greatest Invention, New York: Liveright.
Halík, T., 2020. Czas pustych kościołów, Kraków: WAM.
Harris, S., 2004. The End of Faith: Religion, Terror, and the Future of Reason, New York: W.W. Norton & Company.
Heller, M., 2013. Bóg i nauka. Moje dwie drogi do jednego celu, Kraków: Copernicus Center Press.
Hitchens, Ch., 2007. God Is Not Great: How Religion Poisons Everything, New York: Twelve Books.
Macquarrie, J., 2012. God-Talk. An Examination of the Language and Logic of Theology, New York-Evanston: Harper & Row.
Martin D., 2016. Christian Language and its Mutations: Essays in Sociological Understanding, New York: Routledge.
Rahner, K., 1992. ”Doświadczenia katolickiego teologa” [in:] Znak, nr 441(2), pp. 72-82.
Rahner, K., 1968. Glaubst du an Gott?, München: Verlag Ars Sacra.
Rosmini, A., 2004. Theological language, Durham: Rosmini House.
Schillebeeckx, E., 1968. ”O katolickie zastosowanie hermeneutyki” [in:] Znak, 7-8 (169-170), pp. 978-1010.
Selected specific cases
Edwards, D., 1999. The God of Evolution: A Trinitarian Theology, Mahwah: Paulist Press.
Pope Francis, Wolton D., 2018. The Path to Change: Thoughts on Politics and Society, London: PAN MACMILLAN U.K.
Newberg, A. B., 2010. Principles of Neurotheology, Burlington: Ashgate Publishing Company.
Sesboüé, B., 2001. Le magistère à l'épreuve: Autorité, vérité et liberté dans l'Église, Paris: Desclée de Brouwer.
Wald, B., 2001. Philosophie im Studium der Theologie, Paderborn: Bonifatius.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: