Żródła liturgii LIC-S>23/24-Z-9
Wykład ma na celu przedstawienie źródeł litrugiczych preces godzin kanoniczych sprawowanych na przestrzeni epok Kościoła, do czasu publikacji Breviarium Romanum w 1568 roku. Zostaną wskazane także ich opracowania.
Między innymi studentowi zostaną przedstawione następujące źródła:
– zapis preces zostawiony w Antyfonarzu z Bangor, irlandzkim i kolumbiańskim dziedzictwie liturgicznym;
– świadectwo dwóch form preces zawartych w Liber officialis Amalariusza z Metzu;
– tekst Orationes maiores sive Preces ad Laudes matutinas et ad Vesperas dicendae z IX w., które składają się z wezwania i wersetu psalmicznego. W ich zapisie jest umieszczona znana nam dobrze i praktykowana także współcześnie modlitwa za wiernych zmarłych: Wieczny odpoczynek daj im Panie – formuła pochodząca ze środowiska semickiego;
– zapis dwóch form preces, dla prymy i komplety, cursus ambrozjańskiego, udokumentowanych w Manuale ambrosianum z Valtravalia;
– świadectwo Liber horarum z Silos z XI w., tekstu liturgicznego z Półwyspu Iberyjskiego;
– tekst Ordo Officiorum Ecclesiae Lateranensis z XII w.;
– wyjątkowe świadectwo Ordinarium papieża Innocentego III;
– prezentacja dysertacji L’Office divin chez les Frères Mineurs au XIIIe siècle: son origine, sa destinée Arsène’a Le Carou, w której autor podjął się próby przedstawienia pochodzenia oficjum Braci Mniejszych z XIII w. Podczas swojego badania posłużył się Kodeksem św. Anny z Monachium, Ceremoniale ordinis minorum vetustissimum i Konstytucjami Kapituły Generalnej z Narbony. Przedstawił: preces dominicales dla komplety, preces longiores dla nieszporów, laudesów, tercji, seksty, nony, preces feriales i preces dominicales dla prymy. Preces te między innymi składały się z wersetów psalmicznych;
– tekst preces z Brewiarza Kanonika Johannesa Arwilrego (Ahrweilera) z 1260 r., wariacji już wymienionych Orationes maiores sive Preces ad Laudes matutinas et ad Vesperas dicendae z IX w. Taki typ preces zwany capitella de psalmis był używany podczas nieszporów na Zachodzie w różnych wersjach. Była to lista wezwań zaczynająca się od wezwania wstawienniczego (za osobę lub za grupę osób) i któremu przyporządkowany był werset z psalmu;
– świadectwo dotyczące sprawowania godzin kanonicznych przy pomocy Breviarium Gothicum secundum regulam beatissimi Isidori;
– Collectarium Wawelianum ante 1526;
– księga Breviarium romanum ex sacra potissimum Scriptura et probatis sanctorum historiis collectum et concinnatum (Breviarum sanctae Crucis);
– Breviarium Romanum z 1568 roku
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu liturgiki i liturgii, obrzędowości Kościoła i pobożności ludowej (TkMA_W02);
ma pogłębioną wiedzę z zakresu teologii słowa Bożego i sakramentów (TkMA_W03).
Student potrafi popularyzować wiedzę teologiczną, przekazywać i dzielić się doświadczeniem religijno-duchowym (TkMA_U02).
Student ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej nabytej.
Kryteria oceniania
Egzamin ustny. Każdy student otrzyma dwa pytania (jedno ogólne i jedno szczegółowe) dotyczące treści poznanych na wykładzie, umieszczonych w specjalistycznych opracowaniach i w lekturach.
Literatura
Amalarii Episcopi Opera liturgia omnia. Liber officialis, red. J.M. HANSSENS, t. 1, Introductio – opera minora, ristampa anastatica, ST, t. 138, Modena 1993, Città del Vaticano 1948.
Amalarii Episcopi Opera liturgia omnia, red. J.M. HANSSENS, t. 2, Liber officialis, ristampa anastatica, ST, t. 139, Modena 1993, Città del Vaticano 1948.
Amalarii Episcopi Opera liturgia omnia, red. J.M. HANSSENS, t. 3, Liber de ordine antifonarii – Eclogae de ordine romano – Appendix tomi I et II – Indices, ristampa anastatica, ST, t. 140, Modena 1993, Città del Vaticano 1950.
The Antyphonary of Bangor in Early Irish manuscript in the Ambrosian library at Milan, oprac. F.E. WARREN, cz. 1, Henry Bradshaw Society, t. 4, London 1893.
The Antyphonary of Bangor in Early Irish manuscript in the Ambrosian library at Milan, oprac. F.E. WARREN, cz. 2, Henry Bradshaw Society, t. 10, London 1895.
Bernhardi cardinalis et Lateranensis Ecclesiae prioris Ordo Officiorum Eccleisae Lateranensis, ed. L. FISCHER, Historische Forschungen und Quellen, ed. J. SCHLECHT, t. 2–3, München, Freising 1916.
Beroldus sive Ecclesiae Ambrosianae Mediolanensis kalendarium et ordines saec. XII, red. M. MAGISTRETTI, Mediolani 1894.
Breviarium Romanum. Editio princeps (1568). Edizione anastatica, a cura di M. SODI, A.M. TRIACCA, MLCT, t. 3, Città del Vaticano 20122.
Breviarium secundum Regulam beati Isidori. Editado por el canónigo A. Ortíz, por mandato del Cardenal D. Francisco Jiménez de Cisneros, Arzobispo de Toledo, Impreso de Toledo en 1502.
The Colbertine Breviary. Edited from the copy in the British Museum (C.35.f.21), oprac. T.R. GAMBIER-PARRY, t. 1, Henry Bradshaw Society, t. 43, London 1912.
Las Horas Diurnas del Liber Horarum de Silos. Introducción y edición crítica. Cod. Silos, Arch. Monástico, 7, red. J.J. FLORES ARCAS, StS, t. 21, Abadia de Silos 1997.
Kolektarz wawelski sprzed 1526 roku świadek liturgii Kościoła krakowskiego w XV, XVI i XVII wieku, oprac. i ed. SZ. FEDOROWICZ, Monumenta Sacra Polonorum, t. 3, Kraków 2007.
Konstytucje apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu z Antiochii. Prawo kanoniczne świętych Apostołów. Kary świętych Apostołów dla upadłych. Euchologion Serapiona, tłum. S. KALINKOWSKI, A. CABA, OPRAC. A. BARON, H. PIETRAS, Synody i kolekcje praw, t. 2, Kraków 2007.
Le Liber mozarabicus sacramentorum et les manuscripts mozarabes, red. M. FEROTIN, réimpression de l’éditon de 1912 et bibliographie générale de la liturgie hispanique, préparées et présentées par A. WORD, C. JOHNSON, BELS, t. 78, Roma 1995.
Manuale ambrosianum ex Codice saec. XI olim in usum Canonicae Vallis Travaliae, red. M. MAGISTRETTI, t. 1–2, Monumenta Veteris Liturgiae Ambrosianae, t. 2–3, Mediolani 1905.
The Ordinal of the papal Court from Innocenti III to Boniface VIII and related documents, ed. S. VAN DIJK, J. HAZELDEN WALKER, Spicilegium Friburgense. Texts concerning the history of Christian life, t. 22, Fribourg Switzerland 1975.
The Second recension of the Quiqnon Breviary following an edition printed at Antwerp in 1537 and collated with twelve other editions to which is prefixed a handlist and editions of the first and second recensions, red. J.W. LEGG, t. 1, Text, Henry Bradshaw Society, t. 35, London 1908.
J. Superson, Wersety psalmiczne w preces godzin kanonicznych. studium historyczno-liturgiczne, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2015, (Modlitwa Kościoła. Monografie, t. 2, red. M.T. Gronowski, J. Superson).
Uwagi
|
W cyklu 2023/2024-Z:
brak |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: