Semiologia gregoriańska ML-POD>Semgre-W5
Semiologia gregoriańska ma na celu badanie znaków paleograficznych, żeby zrozumieć ich
połączenie ze słowem w celu ich jak najlepszego przełożenia na praktykę. Podczas zajęć student
stopniowo poznaje wszystkie neumy, w ich zapisie oryginalnym (czyli w takim w jakim się znajdują
w rękopisach adiastematycznych – bezliniowych) i uczy się ich wykonywać uwzględniając zapis
rytmiczny obecny w rękopisach. Odtworzenie interpretacji z dawnych rękopisów czyny śpiew
gregoriański także i dziś żywym śpiewem Kościoła.
Zakres tematów:
1. O. E. Cardine OSB i narodziny semiologii gregoriańskiej. Dlaczego semiologia?
2. Podstawowe zasady interpretacji śpiewu gregoriańksiego.
3. Podstawowe rękopisy z notacją sanktgalleńską i laońska.
4. Inne rękopisy i notacje europejskie.
5. Wspołczesne wydania śpiewu gregoriańksiego z notacją adiastematyczną: Graduale Triplex oraz
Graduale Novum I i II.
6. Neumy jednodźiękowe (punctum, virga, tractulus, uncinus).
7. Neumy dwudźwiękowe (clivis, pes).
8. Neumy trzydźwiękowe (torculus, porrectus, scandicus, salicus, quilisma-scandicus, climacus).
9. Neumy złożone
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA:
- zna podstawowy repertuar związany ze studiowaniem na studiach podyplomowych z monodii liturgicznej
- zna powiązania i zależności pomiędzy teoretycznymi i prak-tycznymi elementami studiowania na podyplomowych studiach
z monodii liturgicznej
UMIEJĘTNOSCI:
- umie tworzyć i realizować własne koncepcje artystyczne oraz dysponować umiejętnościami potrzebnymi do ich wyrażenia
- posiada podstawowe umiejętności w zakresie interpretacji utworów reprezentujących różne style chorałowe
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
- samodzielnie podejmuje niezależne prace, wykazując się umiejętnościami zbierania, analizowania i interpretowania informacji, rozwijania idei i formułowania krytycznej argumentacji oraz wewnętrzną motywacją i umiejętnością organizacji pracy
jest zdolny do efektywnego wykorzystania: wyobraźni, intuicji, emocjonalności, zdolności twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów, zdolności elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych i zmieniających się okoliczności oraz umiejętności kontrolowania własnych zachowań
i przeciwdziałania lękom i stresom, jak również sprostania warunkom związanym z publicznymi występami lub prezentacjami
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
– wykład problemowy,
– wykład konwersatoryjny,
– wykład z prezentacją multimedialną,
– ćwiczenia z retrowersji i analiza utworów.
Metody i kryteria oceniania:
1. Egzamin ustny (analiza utworu gregoriańskiego zawierającego notację adiastematyczną).
2. Ćwiczenie z retrowersji.
3. Śpiew.
Literatura
Literatura podstawowa:
Źródła
Graduale Triplex, Solesmes 1979.
Graduale Novum I i II, Regensburg 2011, 2018.
Literatura
Agustoni L., Göschl B.J., Introduzione all’interpretazione del canto gregoriano. Principi
fondamentali, vol. I, Edizioni Torre d’Orfeo, Roma 1998.
Agustoni L., Göschl B.J., Introduzione all’interpretazione del canto gregoriano. Estetica, Edzioni
Torre d’Orfeo, Roma 2009.
Albarosa N., Rozwój interpretacji semiologicznej chorału gregoriańskiego, „Studia gregoriańskie”
1 (2008), s. 13–24.
Cardine E., Grancie semiologii w śpiewie gregoriańskim, „Studia gregoriańskie” 6 (2013), s. 9–23.
Cardine E, Semiologia gregoriana, Rzym 1979, tłum. pol.: Kaziński M, Siciarek M., „Semiologia
gregoriańska”, Kraków 2000.
Göschl B.J, Jedność w wielości: podstawy interpretacji śpiewu gregoriańskiego, „Studia
gregoriańskie” 4 (2012), s. 73–99.
Rampi F., De Lillo A., Nella mente del notatore, Editrice Vaticana 2019.
Prassl F.K., Rękopisy z Sankt Gallen jako wyraz tradycji wykonawczej, „Studia gregoriańskie”
6 (2013), s. 71–107.
Rumphorst H., Relacja pomiędzy notacjami sanktgalleńską i metzeńską, „Studia gregoriańskie”
6 (2013), s. 25–69.
Turco A., Il neuma e il modo. Le incidenze verbo-modali sulla notazione neumatica, Città del Vaticano
2018.
Turco A., Neuma i modus, cz. I, „Thesaurus musicae sacrae” 1 (2017), 7–48.
Literatura dodatkowa:
Ferfoglia S., Rękopisy adiastematyczne jako wyraz tradycji wykonawczej, „Pro Musica Sacra”
17 (2019), s. 65–80.
Ferfoglia S., Słowo podstawowym narzędziem gregoriańskiej techniki kompozytorskiej w adaptacji
wzorców modalnych do nowych tekstów „Liturgia Sacra” 25 (2019), nr 2, s. 1–30 2019, s. 543–572.
Göschl B.J., Restytucja melodii śpiewów gregoriańskich na przykładzie nowego wydania Graduale
Novum, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), s. 82–101.
Milanese G., Wymowa łaciny w śpiewie, „Studia gregoriańskie” 9 (2016), s. 39–50.
Palacios Asensio J.C, Badania nad śpiewem gregoriańskim przed Semiologią gregoriańską
i po niej, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), s. 23–42,
Prassl F.K., Patrystyczna egzegeza kompozycji gregoriańskiej, „Studia gregoriańskie” 9 (2016), s. 51–
78.
Prassl F.K., Kodeks Hartker (CH-SGs 390/391) – genialna szkoła retoryki w służbie teologii
liturgicznej, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), s. 43–61.
Sławecki M., Nichil, michi, veementer – brzmienie głoski „h” w średniowiecznej łacinie liturgicznej.
Analiza fonetyczna na bazie semiologii gregoriańskiej, „Pro Musica Sacra” 17 (2019), s. 103–170.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: