Przedmiot fakultatywny NOR-MR-SL>Przfak-3

Zakres tematyczny zajęć:

1. Miejsce etyki w zawodach pomocowych
2. Instytucje pomocy społecznej w warunkach niebytu polityki społecznej
3. Asystentura rodzinna w pracy bezpośredniej z rodziną
4. Interwencja kryzysowa w praktyce
5. Praca socjalna na rzecz rodziny - rzeczywistość i stereotypy
6. Praca socjalna i jej skuteczność w perspektywie Rodziny wieloproblemowej
7. Readaptacja młodych zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem
8. Problematyka osób nie wpisujących się w wszechobecny "wyścig szczurów".

Treści kształcenia:
Chrześcijanin powinien mieć właściwy kręgosłup moralny, aby we właściwy sposób mógł zmierzyć się ze współczesnymi problemami społecznymi. Mając odpowiednią wiedzę na temat moralnego i społecznego nauczania Kościoła, z większą kompetencją może prezentować postawę ekumenicznego dialogu. Dlatego nauczanie społeczne Jana Pawła II przedstawione zostanie w trzech obszarach tematycznych: nauczanie moralne, nauczanie społeczne, nauczanie dialogu i ekumenizmu.
Właściwe ukazanie moralnego nauczania Kościoła jest dzisiaj bardzo ważne, gdyż relatywizm współczesnego świata próbuje wywrócić ten Boży porządek moralny, stawiając na pierwszym miejscu potrzeby i pragnienia ludzkie. Nauczanie moralne obejmuje takie zagadnienia, jak: badania prenatalne, aborcja, aksjologia, antropologia moralna, cywilizacja miłości, demografia, etyka mediów, ekonomia a porządek moralny, opieka paliatywna, prawo moralne, teologia ciała, teologia wyzwolenia, transplantacja organów, rezygnacja z uporczywej terapii, wina moralna, wolna wola, samobójstwo, zabójstwo, śmierć.
Społeczne nauczanie Kościoła i jego upowszechnianie jest częścią misji ewangelizacyjnej, co mocno wy-brzmiało w społecznej encyklice Sollicitudo rei socialis. Ta misja nadaje Kościołowi szczególną rolę we wskazywaniu człowiekowi, jak oceniać różne zjawiska społeczne i iść ewangeliczną drogą do zbawienia. Powinna być ona nastawiona na głoszenie Dobrej Nowiny, zaś krytyczne spojrzenie na zjawiska społeczne, ekonomiczne czy kulturowe ma ukazać, że człowieka należy postrzegać holistycznie, uwzględniając zarówno jego zakorzenienie w życiu codziennym, jak również wymiar duchowy. Nauczanie społeczne skoncentrowane jest wokół następujących zagadnień: Akcja Katolicka, akcjonariat pracy, bezrobocie, bogactwo, dehumanizacja, demokracja, etyka społeczna, faszyzm, feminizm, ideologia, integracja europejska, kapitalizm, kara śmierci, katolicka nauka społeczna, komunizm, liberalizm, masoneria, mniejszo
ści narodowe, naród, niewolnictwo, ONZ, polityka, postęp, prawa człowieka, sekty, totalitaryzm, zadłużenie międzynarodowe, związki zawodowe.
Nauczanie dialogu i ekumenizmu to temat niezwykle aktualny zważywszy na multikulturowość współczesnego świata, pluralizm religijny czy komunikację interkulturową. Coraz mocniej podkreśla się prze-sunięcie cywilizacji Wschodu na Zachód, przenikanie wartości, przejmowanie stylu życia. Chrześcijaństwo stoi przed kolejnymi wyzwaniami, gdyż wciąż jest podzielone pomimo podejmowania ekumenicznych wysiłków. Dlatego tak ważne jest przybliżenie właściwego rozumienia roli dialogu międzyreligijne-go i poprawnego rozumienia ekumenizmu. Nauczanie dialogu i ekumenizmu podejmuje następujące zagadnienia: anglikanizm, ateizm, buddyzm, hinduizm, islam, judaizm, prawosławie, protestantyzm, sekty i nowe ruchy religijne, tradycyjne religie Afryki.
Efekty uczenia się
W wyniku przeprowadzonych zajęć student posiada podstawową wiedzę, umiejętności oraz kompetencje z zakresu społecznego nauczania Jana Pawła II.
WIEDZA
Student zna i rozumie problemy z zakresu społecznego nauczania Jana Pawła II. Definiuje zagadnienia, które porusza Ojciec Święty oraz charakteryzuje najważniejsze elementy tej nauki.
UMIEJĘTNOŚCI
Student potrafi analizować społeczne nauczanie Jana Pawła II i wyciągać odpowiednie wnioski. W przystępny i ciekawy sposób potrafi przekazywać zdobytą wiedzę. Wykorzystuje ją też w życiu codziennym.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (POSTAWY)
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość wpływu nauczania Jana Pawła II na życie całych społeczeństw. Jest wrażliwy na społeczne nauczanie Ojca Świętego i podejmuje pogłębione analizy jego nauczania.
Metody i narzędzia dydaktyczne
Dyskusja, praca z tekstem, prezentacje, metoda problemowa.
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia
Wykład – egzamin ustny,
Ćwiczenia praktyczne polegające na prezentacji wskazanego dokumentu papieskiego, ocenianie ciągłe.

Punktem wyjścia dla rozważań dotyczących chrześcijańskiego wychowania jest ukazanie zagrożeń pokoju we współczesnym świecie oraz potrzeby jego obrony. Zagrożenia pokoju rodzą zachowania agresywne, które zakłócają życie społeczne. Jednocześnie daje się zauważyć duży wpływ kryzysów społecznych na proces wychowania ludzi do prawdziwego wspólnego przebywania ze sobą. Dla lepszego zrozumienia zagadnienia wychowania do pokoju istnieje konieczność ukazania istoty pokoju oraz istoty wychowania do pokoju w rodzinie i w szkole. Mówiąc zaś o istocie wychowania do pokoju nie można nie uwzględnić psychologicznych uwarunkowań wychowania do zachowań prospołecznych.
Człowiek został powołany przez Boga do życia w prawdzie i wolności, dlatego wychowanie do pokoju musi zmierzać do prawdy i do wolności. Tak rozumiane wychowanie prowadzi także do poszanowania środowiska naturalnego, godności osoby ludzkiej i respektowania praw i obowiązków każdego człowieka.
Czynnikami zapewniającymi pokój są takie wartości jak: sprawiedliwość, miłość, przebaczenie, solidarność, dialog oraz patriotyzm. Bez nich pokój nie jest możliwy do osiągnięcia. W związku z tym potrzebne jest wychowanie do tych podstawowych wartości. Istnieje też konieczność zaangażowania się wszystkich na rzecz wychowania do pokoju. Istotne znaczenie ma w tym dziele umiejętność posługiwania się mową oraz podejmowania różnorodnych gestów. Nie jest też możliwe współcześnie osiągnięcie pokoju bez udziału środków społecznego przekazu, dlatego tak bardzo potrzebny jest ich udział w wychowywaniu do pokoju.

Efekty kształcenia:

WIEDZA

Student poznaje współczesne zagrożenia pokoju, poznaje istotę pokoju i potrzebę
wychowania na rzecz pokoju. Zgłębia także problematykę czynników zapewniających pokój w świecie. Uczy się przede wszystkim troski o pokój w życiu osobistym i społecznym.

UMIEJĘTNOŚCI

Student analizuje współczesną sytuację społeczno-polityczną i na jej tle rozpoznaje wartość pokoju. Wprawdzie uważa się, że pokój nie ejst wszystkim, ale gdy go zabraknie wszystko traci sens. W związku z tym istnieje pilna potrzeba zaangażowania się wszystkich ludzi dobrej woli na rzecz jego obrony.

KOMPETENCJE (POSTAWY)

W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość wagi katolickiej nauki społecznej.

- M. Duda, B. Gulla (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu, Kraków 2008.
- J. Mazur, K. Wojtanowicz, B. Sordyl-Lipnicka (red.), Praca socjalna w perspektywie polityki społecznej, Kraków 2023.
- A. Świerczek (red.), Różne oblicza rodziny, Kraków 2020.
- M. Duda, I. Rybka, H. Kaszyński (red.), Etyka pracy socjalnej w filozofii spotkania i dialogu, Kraków, 2017.

Lektury podstawowe:
(wykaz lektur obowiązkowych, których znajomość jest warunkiem zaliczenia przedmiotu)
Autor, Tytuł, miejsce i rok wydania.

Jan XXIII, Encyklika „Pacem in terris”, o pokoju między wszystkimi narodami opartym na prawdzie, sprawiedliwości, miłości i wolności, Watykan 196; Orędzia na Światowy Dzień Pokoju papieży Pawła VI i Jana Pawła II (1.01.1968-1.01.1983), Warszawa 1983; Problematyka moralno-społeczna nauczania Jana Pawła II (zagadnienia wybrane), Kraków 1994; T. Borutka, B. Żemła, Chrześcijańskie wychowanie do pokoju, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2000; Jan Paweł II, Środki społecznego przekazu w służbie odpowiedzialnej wolności, „ Osservatore Romano” (wydanie polskie) 2(1981) nr 5(17) s. 5; Jan Paweł II, Wojna i ubóstwo: dwie plagi nękające ludzkość, „ Osservatore Romano” (wydanie polskie) 14(1993) nr 3(151) s. 4; Jan Paweł II, Jeśli pragniesz pokoju, wyjdź naprzeciw ubogim, „ Osservatore Romano” (wydanie polskie) 14(1993) nr 1(149) s. 7; Jan Paweł II, Poszanowanie sumienia każdego człowieka warunkiem pokoju. Orędzie na XXIV Światowy Dzień Pokoju, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 11(1990) nr 12(128) s. 16. 3; Jan Paweł II, Kiedy Bóg daje życie, daje je na zawsze, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 2(1981) nr 4(16) s. 19; Paweł II, Rozbrojenie. Orędzie do uczestników II sesji specjalnej Zgromadzenia Ogólnego ONZ, poświęconej sprawie rozbrojenia, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 3(1982) nr 5(29) s. 31.

Lektury uzupełniające:
(wykaz lektur uzupełniających i innych materiałów zalecanych studentom podejmującym naukę przedmiotu)
Autor, Tytuł, miejsce i rok wydania.

T. Borutka, Dom na skale czy na ruchomych piaskach? Kryzys religijności we współczesnym świecie w świetle przedmiotowej literatury teologicznej i socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe UPJP2, Kraków 2025.;T. Borutka, Pokój w nauczaniu Jana Pawła II (1978(1989), Wydawnictwo Św. Jacka w Katowicach, Sosnowiec 1991; T. Borutka, Nauczanie społeczne papieża Jana Pawła II, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 1994; F. Adamski, Wprowadzenie, w: F. Adamski, Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, Kraków 1984; T. Bauman, Pedagogika społeczna wobec zmian w myśleniu o kształceniu i wychowaniu, w: T. Pilch, I. Lepalczyk, Pedagogika społeczna, Warszawa 1997.

Metody i narzędzia dydaktyczne:
- metody podające,
- prezentacja multimedialna
- dyskusja moderowana
Sposoby sprawdzenia i warunki zaliczenia:
- praca koncepcyjna
- udział w zajęciach: dopuszcza się nieobecność nieusprawiedliwioną na dwóch zajęciach; nieobecność powyżej 50% zajęć uniemożliwi zaliczenie kursu.

Obciążenie studenta pracą:

Godziny kontaktowe wynikające z planu 30 godzin
Pozostałe godziny kontaktowe 10 godzin
Praca własna studenta 30 godzin
Razem 70 godzin

Metody kształcenia:

1.Dyskusja. 2. Praca z tekstem. 3. Prezentacje. 4. Metoda problemowa. 5. Wykład

Sposoby sprawdzenia:

Wiedza: 1 egzamin ustny
Umiejętności: 1 prace pisemne
Kompetencje: 1. ćwiczenia praktyczne