dziedzictwo sakralne-doktryny artystyczne i wypowiedzi Magisterium ODK-SM>dziesakr1(02)
Wykład poświęcony jest analizie i interpretacji poglądów na sztukę, która wewnątrz Kościoła służyła liturgii, duchowości i pobożności. Podstawa wiedzy jest analiza tekstów doktrynalnych, które pojawiały się w ciągu wieków. Są to wyselekcjonowane teksty lub ich fragmenty, które wyraźnie formułują postulaty dotyczące sztuki, sakralnej, jej kształtu zawartości treściowej. Historyczna panorama obejmuje czasy ikonoklazmu i Soboru nicejskiego II, czasy wczesnego i dojrzałego średniowiecza (Suger z Saint Denis, Bernard z Clairvaux), epokę Reformacji (Marcin Luter, Jan Kalwin, Andreas Karlstadt), czasy kontrreformacji (Karol Boromeusz, Sobór Trydencki, Johannes Molanus), dobę Soboru Watykańskiego II oraz pontyfikat Jana Pawła II. Student otrzymuje pogłębioną wiedzę na temat poglądów Magisterium na temat roli sztuki w przestrzeni wiary oraz umiejętności analizy i interpretacji tekstów doktrynalnych.
Zakres tematów:
1. Spór o kult obrazów. Problematyka ikonoklazmu. Sobór Nicejski II (787 r.) i jego postanowienia w kwestii ikonoklazmu
2. Estetyka światła – poglądy opata Sugeriusza na sztukę sakralną
3. Estetyka Cystersów – poglądy św. Bernarda z Clairvaux
4. Reformacja wobec sztuki. Wypowiedzi Marcina Lutra (Osiem kazań Marcina Lutra przez niego wygłaszanych w Winttneberdze w post 1522. Przeciw niebiańskim wyrokom, o obrazach i Sakramencie), Jana Kalwina (Zasady Religii Chrześcijańskiej, 1559-1560), Andreasa Karlstadta, Albrechta Dürera
5. Kontrreformacja wobec sztuki. Postanowienia Soboru Trydenckiego w kwestii sztuki sakralnej. Poglądy Karola Boromeusza, Paleottiego, Bartolomea Ammanattiego, Joannesa Molanusa; Synod Krakowski (1621 r.) i wprowadzenie w życie postanowień Soboru Trydenckiego w sztuce sakralnej w Polsce
6. Sobór Watykański II (1962-1965) a kwestie sztuki sakralnej i sprzętów liturgicznych (Konstytucja o liturgii świętej 1963)
7. Współczesne poglądy Kościoła na sztukę w świetle pism Jana Pawła II (List Ojca Świętego Jana Pawła II do artystów, Częstochowa 1999) i kard. Josepha Ratzingera (Problem obrazów w: Duch liturgii, 2000)
|
W cyklu 2024/2025-L:
Wykład poświęcony jest analizie i interpretacji poglądów na sztukę, która wewnątrz Kościoła służyła liturgii, duchowości i pobożności. Podstawa wiedzy jest analiza tekstów doktrynalnych, które pojawiały się w ciągu wieków. Są to wyselekcjonowane teksty lub ich fragmenty, które wyraźnie formułują postulaty dotyczące sztuki, sakralnej, jej kształtu zawartości treściowej. Historyczna panorama obejmuje czasy ikonoklazmu i Soboru nicejskiego II, czasy wczesnego i dojrzałego średniowiecza (Suger z Saint Denis, Bernard z Clairvaux), epokę Reformacji (Marcin Luter, Jan Kalwin, Andreas Karlstadt), czasy kontrreformacji (Karol Boromeusz, Sobór Trydencki, Johannes Molanus), dobę Soboru Watykańskiego II oraz pontyfikat Jana Pawła II. Student otrzymuje pogłębioną wiedzę na temat poglądów Magisterium na temat roli sztuki w przestrzeni wiary oraz umiejętności analizy i interpretacji tekstów doktrynalnych. |
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
O2aK_W03 Student ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu doktryn artystycznych oraz nauczania Kościoła katolickiego i wynikających z nich poglądów na sztukę sakralną.
O2aK_W05 Student ma pogłębioną wiedzę o naukach teologicznych i naukach o sztuce, powiązanych z ochroną dóbr kultury w przestrzeni sakralnej, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych.
O2aK_W07 Student zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzowania dzieł sztuki sakralnej, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie w zakresie doktryn artystycznych i nauczania Kościoła, odnoszących się do ochrony dzieł sztuki sakralnej.
Umiejętności:
O2aK_U02 Student posiada pogłębione umiejętności badawcze nauk teologicznych i nauk o sztuce, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie doktryn artystycznych i wypowiedzi Kościoła na temat dziedzictwa sakralnego i jego ochrony.
O2aK_U07 Student posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych na temat dziedzictwa sakralnego w świetle poglądów na sztukę i nauczania Kościoła na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji ustnej opracowań krytycznych.
O2aK_U14 Student ma świadomość swojej wiedzy z zakresu ochrony dziedzictwa sakralnego, umiejętności warsztatowych oraz rozumie potrzebę pogłębiania ich przez całe życie; dzięki analizom potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.
Kompetencje społeczne:
O2aK_K01 Student jest przygotowany do krytycznej oceny odbieranych treści w wyniku prowadzenia na zajęciach krytycznych analiz i dyskusji na temat dziedzictwa sakralnego.
O2aK_K05 Student jest gotów do podejmowania aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa sakralnego regionu, kraju, Europy i świata z wykorzystaniem wiedzy w ujęciu historycznym i doktrynalnym.
Kryteria oceniania
Metody dydaktyczne:
Wykład
Prezentacja multimedialna
Analiza i interpretacja tekstów źródłowych
Dyskusja
Metody i kryteria oceniania:
Egzamin z oceną na podstawie obecności na zajęciach oraz pisemnego kolokwium z treści wykładu.
Oceniana będzie precyzja w referowaniu poglądów, uwypuklanie treści najbardziej istotnych oraz umiejętność czytania i interpretowania tekstów.
Literatura
Literatura podstawowa:
P. Krasny, Visibilia signa ad pietatem excitantes. Teoria sztuki sakralnej pisarzy kościelnych epoki nowożytnej, Kraków 2010
S. Michalski, Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej, Warszawa 1989
Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1978
O. von Simon, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989
W. Stróżewski, O kształtowaniu się doktryn estetycznych w XIII wieku [w:] Średniowiecze. Studia o kulturze, t. 1, red. J. Lewański, Wrocław 1961
Sztuka kościelna i sprzęty liturgiczne [w:] Konstytucja o liturgii świętej. Sacrosanctum concilium, Sobór Watykański II, 1963, s. 22-23
Święty Karol Boromeusz a sztuka w Kościele powszechnym, w Polsce, w Niepołomicach, red. P. Krasny, M. Kurzej, Kraków 2013
Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce, 1500-1600, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1985
Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce, 1600-1700, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1994
Literatura dodatkowa:
Ikonokazm i ikonofilia: między historią a współczesnością, red. A. Stankowska i M. Telicki, Poznań 2016.
A. Kaleta, Klasyczna a współczesna koncepcja sztuki w świetle poglądów św. Jana Pawła II, „Człowiek w kulturze” 25 (2015), s. 337-355 https://journals.indexcopernicus.com/search/article?articleId=2821899
Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Z trzeciego wydania Mszału Rzymskiego, Rzym 2002, Poznań 2004
J. Ratzinger, Duch liturgii, przeł. E. Pieciul, Poznań 2002
P. Tendera, Od filozofii światła do sztuki światła, Kraków 2018
W. Tomkiewicz, Uchwała Synodu Krakowskiego z 1621 r. o malarstwie sakralnym, „Sztuka i krytyka: materiały do studiów i dyskusji z zakresu teorii i historii sztuki, krytyki artystycznej oraz badań nad sztuką” 8 (1957), s. 174-184
|
W cyklu 2024/2025-L:
Literatura podstawowa: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: