Uzależnienie od alkoholu jako przyczyna nieważności małżeństwa PK-SJ>wykmon221
Słuchacz zapozna się z tematyką choroby alkoholowej, zwłaszcza w jaki sposób może doprowadzić do niezdolności do zawarcia małżeństwa. W trakcie zajęć zostaną poruszone wybrane orzeczenia sądów kościelnych, w których stwierdzono nieważność małżeństwa, jak i uznano wydać rozstrzygnięcie przemawiające za pro vinculo.
Treści kształcenia:
1. Wprowadzenie do tematu wykładu
2. Alkoholizm jako choroba
3. Alkoholizm a niezdolność do zawarcia małżeństwa
4. Uzależnienie od alkoholu jako przyczyna nieważności małżeństwa. Przykłady wyroków pro nullitate
5. Uzależnienie od alkoholu jako przyczyna nieważności małżeństwa. Przykłady wyroków pro vinculo
6. Refleksje i wnioski
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student:
- zna w zakresie rozszerzonym terminologię prawa kanonicznego oraz jej zastosowanie w innych pokrewnych dyscyplinach;
- ma rozszerzoną wiedzę o charakterze prawa kanonicznego, jego teologicznej naturze, historycznych uwarunkowaniach, obecnym rozwoju, znaczeniu społecznym, miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk;
- ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat najnowszych badań w dziedzinie prawa kanonicznego;
- ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę na temat specyfiki przedmiotowej i metodologicznej prawa kanonicznego w jego wymiarze powszechnym i partykularnym;
- ma pogłębioną wiedzę dotyczącą nauczycielskiej, uświęcającej, misyjnej i ekumenicznej działalności Kościoła, wychowania katolickiego, szkół i uniwersytetów katolickich, ich praw i obowiązków
- ma pogłębioną wiedzę na temat procesu kanonicznego, szczególnie kanonicznego procesu małżeńskiego, instytucji procesowych, procedury wymierzania i deklarowania kar kanonicznych i środków karnych.
W zakresie umiejętności:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student:
• potrafi wskazać i w pogłębiony sposób wyjaśnić źródła prawa kanonicznego oraz ich wzajemne relacje;
- potrafi właściwie analizować rozwój prawa kanonicznego i ukazywać jego związek z procesami zachodzącymi w społeczności Kościoła wywołującymi potrzebę normatywnych regulacji;
- potrafi sprawnie porozumiewać się za pomocą zwrotów prawniczych bezpośrednio i z wykorzystaniem współczesnych technik komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu prawa, jak też z odbiorcami spoza grona specjalistów;
- potrafi w sposób klarowny, spójny i precyzyjny wypowiadać się w mowie i na piśmie, posiada umiejętność konstruowania rozbudowanych ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące zagadnień prawniczych, korzystając z dorobku prawa kanonicznego, jak też pokrewnych dyscyplin naukowych;
- potrafi posługiwać się ujęciami teoretycznymi i aplikować posiadane umiejętności w rozstrzygnięciach praktycznych określonych problemów prawnych w zakresie procesowym.
W zakresie kompetencji społecznych:
W wyniku przeprowadzonych zajęć student:
- ma pogłębioną świadomość swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego;
- docenia znaczenie prawa kanonicznego w funkcjonowaniu społeczności Kościoła, jego rolę w zachowywaniu porządku tej społeczności w wymiarze doczesnym, a szczególnie, jego ukierunkowanie na zbawienie człowieka;
- utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi przez Kościół w praktyce, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w jego misję;
- ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętność, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego;
- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa Kościoła we wszystkich jego wymiarach.
Kryteria oceniania
Metody uczenia się:
M_1. Wykład w formie dyskusji i wzajemnych pytań
M_2. Lektury obowiązkowe dotyczące problematyki wykładu
M_3. Lektury uzupełniające dotyczące problematyki wykładu
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia:
Ocena pracy studentów zostanie dokonana na podstawie egzaminu pisemnego, polegającego na przygotowaniu krótkiego opracowania na temat uzależnienia od alkoholu jako przyczyny nieważności małżeństwa. Praca powinna składać się ze wstępu, wyodrębnionych w punktach poszczególnych wątków tematycznych oraz zakończenia. Na końcu pracy należy umieścić bibliografię w układzie alfabetycznym z podziałem na źródła prawa i literaturę. Przygotowanie pracy nastąpi po zakończeniu cyklu wykładów. Prace zostaną przedstawione w formie elektronicznej na adres e-mail: karolina.mazur@upjp2.edu.pl w terminie ustalonym ze studentami.
Osoby, które brały aktywnie udział w zajęciach i nie były tylko na dwóch zajęciach zostaną zwolnione z pisania pracy zaliczeniowej.
Literatura
Literatura podstawowa:
1. P. Brudek, Choroba alkoholowa jako czynnik dysfunkcjonalności rodziny, (w): D. Krok, P. Landwójtowicz, Rodzina w nurcie współczesnych przemian, wyd. WAM, Opole 2010, s. 309-325;
2. A. Dzięga, Alkoholizm jako podstawa orzeczenia nieważności małżeństwa, „Roczniki Nauk Prawnych” 7 (1997), s. 85-98;
3. A. Gołębiowska, Alkoholizm jako przyczyna nieważności małżeństwa według orzecznictwa Roty Rzymskiej i Trybunałów kościelnych, „Prawo Kanoniczne” 55 (2012) n. 3, s. 127-143;
4. W. Góralski, Kościelne prawo małżeńskie, wyd. UKSW, Warszawa 2006;
5. E. M. Jellinek, Stadia nałogu alkoholowego, (w:) A. Dodziuk, Wybrane spojrzenia na alkoholizm i jego leczenie, Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1993, s. 35-47;
6. W. Krupa, Alkoholizm jako przyczyna nieważności małżeństwa, „Ius Matrimoniale” 1 (2007), s. 133-136;
7. Z. Labuda, Kanonistyczna ocena alkoholizmu w sądowym postępowaniu o nieważność małżeństwa, „Studia Pelpińskie” 9 (1978), s. 249-271;
8. S. Paździor, Przyczyny psychiczne. Niezdolność osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095, wyd. KUL, Lublin 1999;
9. Ł. Stanecki, Wpływ alkoholizmu na podjęcie istotnych obowiązków małżeńskich, (w:) I. Jaroszewska, G. Ćwikliński, Prawo Małżeńskie i jego relacje z innymi gałęziami prawa, Kortowski Przegląd Prawniczy, Olsztyn 2017, s. 156-160;
10. A. Stankiewicz, Wpływ alkoholizmu chronicznego na ważność umowy małżeńskiej, „Kościół i Prawo” 3 (1984), s. 120-154;
11. R. Sztychmiler, Zakres i znaczenie pomocy wzajemnej małżonków według współczesnej nauki Kościoła, „Roczniki Nauk Prawnych” 6 (1994), s. 119-127;
12. B. T. Woronowicz, Alkoholizm jako choroba, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 1994.
Literatura dodatkowa:
1. M. Drogowski, Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Aspekt sądowo-psychiatryczny, „Psychiatria Polska” 44 (2010), s. 487-496;
2. G. Dzierżon (red.), Wybrane zagadnienia z tematyki wpływu alkoholizmu na niezdolność do zawarcia małżeństwa, Homo Dei, Kraków 2018;
3. J. Fudała, Rozpoznawanie problemów alkoholowych i krótkie interwencje, PARPAMEDIA, Warszawa 2007;
4. P. M. Gajda, Prawo małżeńskie Kościoła Katolickiego, Biblos, Tarnów 2013;
5. N. Kessel, H. Walton, Alkoholizm, PWN, Warszawa 1967;
6. A. Kępiński, Motywy polskiego pijaństwa i środki zaradcze, (w:) J. Górski, K. Moczarski, Alkohol w kulturze i obyczaju, wyd. Wiedza Powszechna, Warszawa 1972;
7. E. M. Jellinek, The Disease Concept of Alcoholism, Hillhouse Press, New Haven 1962;
8. A. Margasiński, Rodzina alkoholowa z uzależnionym w leczeniu, wyd. Impuls, Kraków 2010;
9. H. Stawniak, Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej, „Prawo Kanoniczne” 48 (2005) n. 1-2, s. 35-47;
10. R. Sztychmiler, Problem określenia istotnych obowiązków małżeńskich, „Ius Matrimoniale” 67 (1996) n. 1, s. 59-77;
11. B. T. Woronowicz, Alkoholowe vademecum dla każdego, wyd. Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości, Warszawa 1993.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: