Gender – filozoficzne i kulturowe podstawy koncepcji i ich krytyka PSY-JSM-Mono
Podczas wykładu zostaną omówione podstawy koncepcji gender – przede wszystkim jej źródła filozoficzne i kulturowe. Krytyka poszczególnych zagadnień będzie prowadzona również z uwzględnieniem aspektów psychologicznych i biologicznych. Szczególny nacisk zostanie położony na problem dualizmu antropologicznego oraz zanikania stabilnego podmiotu.
Tematy podejmowane podczas wykładu:
Wstęp
T_1. Zagadnienia wstępne: gender i obecna sytuacja kulturowa, podstawowe pojęcia, założenia i metody działania. Znaczenie filozofii realistycznej w krytyce koncepcji gender.
Podstawy filozoficzne
T_2. Od dialektyki Hegla do filozofii społecznej Karola Marksa i Fryderyka Engelsa.
T_3. Nihilizm Artura Schopenhauera i Fryderyka Nietzschego.
T_4. Modyfikacja marksizmu Antonio Gramsciego.
T_5. Wpływ Jean-Paula Satre’a i Simone de Beauvoir na przygotowanie koncepcji gender.
T_6. Rola Harberta Marcusego i szkoły frankfurckiej w rozwoju koncepcji gender.
Kulturowe i psychologiczne korzenie koncepcji gender
T_7. Psychologia Zygmunda Freuda i Wilhelma Reicha oraz ich następców.
T_8. Seksuologia Alfreda Kinseya.
T_9. Eugenika Margaret Sanger.
Język tworzący rzeczywistość czyli zanik podmiotu
T_10. Świat i człowiek jako performatywy (od Johna Austina przez Judith Butler do Karen Barad).
T_11. Gender z punktu widzenia podmiotu.
Gender jako zjawisko kulturowe i społeczne
T_12. Gender z punktu widzenia kultury.
T_13. Gender z punktu widzenia społeczeństwa.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
F2aK_W05 student zna szczegółowo i dogłębnie rozumie bieżący stan badań w zakresie ujawniania filozoficznych i kulturowych źródeł koncepcji gender.
Kryteria oceniania
W_1 Egzamin ustny
Egzamin ustny w sesji egzaminacyjnej, którego termin zostanie ustalony najpóźniej na 2 tygodnie przed końcem zajęć. Podczas egzaminu studenci otrzymają dwa pytania z zakresu wiedzy przekazanej przez prowadzącego podczas wykładów, a także jedno pytanie ze znajomości jednej z lektur podanych w spisie lektur podstawowych do wykładu. Celem pytań będzie sprawdzenie, w jakim stopniu student osiągnął zakładane wyniki kształcenia. Wynik egzaminu określi ocenę końcową.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest obecność na wykładach. Dopuszczalna są dwie nieobecności. Każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na dyżurze po wcześniejszym ustaleniu zakresu i sposoby zaliczenia z prowadzącym.
Obciążenie studenta pracą:
1. Uczestnictwo w wykładzie: 30 godzin (1 ECTS)
2. Przygotowanie się do egzaminu, w tym lektura tekstów podstawowych: 50 godzin (2 ECTS)
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Lektury podstawowe:
1. J Butler, Uwikłani w płeć, Warszawa 2008. (wybrane fragmenty)
2. S. de Beauvori, Druga płeć, różne wydania. (wybrane fragmenty)
3. K. Barad, Posthumanist Performativity: Towar dan Understanding of How Matter Comes to matter, „Gender and Science: New Issues” (Spring 2003), ss. 801-831.
4. A. Grabowska, Mózg płeć i hormony, w: Mózg a zachowanie, pod red. T. Górskiej, A. Grabowskiej, J. Zagrodzkiej, Warszawa 2012, ss. 525-543.
5. D. Blum, Mózg i płeć, Warszawa 2000. (wybrane fragmenty)
6. A grabowska, Neurobiologiczne korelaty różnic psychologicznych między płciami, „Kolokwia Psychologiczne” 9(2001), ss. 47-76.
7. R.T. Anderson, Kiedy Harry stał się Sally, Warszawa 2021. (wybrane fragmenty)
8. P. Górecki, Z marginesów do centrum. Encyklopedia gender i inne nowe omówienia a przemieszczanie dyscypliny gender studies, „Tekst drugie” Vol. 1 (2017), ss. 128-138.
9. Encyklopedia gender – płeć w kulturze, pod red. K. Czeczot, Warszawa 2014. (wybrane hasła)
10. Gender. Spojrzenie krytyczne, pod red. J. Jagiełły i D. Oko, Kielce 2016. (wybrane fragmenty)
11. Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, pod red. A. Gajewskiej, Poznań 2012. (wybrane artykuły)
12. Kobiety, gender i globalny rozwój, pod red. N. Visvanathan i in., Warszawa 2012. (wybrane artykuły)
13. J. Reisman, Kinsey. Zbrodnia i nauka, Kraków 2024. (wybrane fragmenty)
14. E. Gilson, Vademecum początkującego realisty, w: E. Gilson, Realizm tomistyczny, Warszawa 1968, ss. 52-59.
Lektury dodatkowe:
1. M. A. Peeters, Polityka globalistów przeciwko rodzinie. Trzy przykłady, Warszawa 2013.
2. M. Czachorowski, Gendermania, Szczecinek 2013.
3. M. Jones, Libido dominandi, Wrocław 2013.
4. L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu, t. 1-3, Warszawa 2009.
5. B. Wieczorek, Homoseksualizm. przegląd światowych analiz i badań. Przyczyny, objawy, terapia, aspekty społeczne, Warszawa 2017.
6. K. Petryszak, Ogród Eden na wschodzie, czyli materializm dialektyczny w Drugiej płci autorstwa Simone de Beauvoir, Kraków 2019.
7. L. Magnone, Emisariusze Freuda, t. I-II, Kraków 2016.
8. Kartezjusz, Rozprawa o metodzie.
9. F. Engels, Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa.
10. J.P. Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem.
11. H. Marcuse, Eros i cywilizacja, Warszawa 1998.
12. J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna, Warszawa 1997.
13. J. Austin, Mówienie i poznawanie, Warszawa 1993.
14. M. Rosiak, Gender w oczach (fal)logocentryka. Rec. Judith Butler, Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, tłum. K. Krasuska, Wydawnictwo „Krytyki Politycznej”, Warszawa 2008, ss. 262., „Lectiones & Acroases Philosophicae” t. IX, z. 1 (2016), ss. 335-355.
15. M. Szymkiewicz, Od Bachofena do Świętej Historii. Archeologia i antropologia wobec kloncepcji matriarchatu i Wielkiej Bogini, w: Antropologia Religii. Wybór esejów, t. IV, pod red. R. Fetnera, Warszawa 2010, ss. 7-85.
Dodatkowa literatura (zwłaszcza w postaci aktualnych artykułów naukowych) będzie podawana na bieżąco.
|
W cyklu 2024/2025-L:
Lektury podstawowe: Lektury dodatkowe: Dodatkowa literatura (zwłaszcza w postaci aktualnych artykułów naukowych) będzie podawana na bieżąco. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: