Rozwój po traumie PSY-Klin>rozwtrauW

Cele:
1. Zrozumienie i próba zdefiniowania pojęcia „Trauma” i sposoby odczytywania wpływu różnego rodzaju wydarzeń traumatycznych na człowieka w trakcie jego rozwoju osobowego.
2. Ujęcie wpływu wydarzeń traumatycznych w ich dużej różnorodności, w zależności od samego wydarzenia traumatycznego jak i różnych możliwości reakcji na to wydarzenie. Analiza możliwego wpływu traumy na osobę w różnym wieku, w dwóch aspektach: niszczącym i rozwojowym, z uwzględnieniem etapów przeżywania trudnego doświadczenia.
3. Bliższe przyjrzenie się pojęciu „Trauma dziedziczona” z uwzględnieniem wszelkich jej aspektów i pozytywnych i negatywnych – dobrodziejstwo czy przekleństwo ?
4. Zrozumienie pojęcia „Małe traumy”, jako zjawiska, które często towarzyszy człowiekowi w życiu codziennym i utrudnia mu efektywne funkcjonowanie.
5. Ukazanie różnych form ujmowania problematyki traumy: zarówno w psychologii rozwojowej, psychologii klinicznej jak i z perspektywy typowo medycznej (zaburzenia w układzie neurologicznym i hormonalnym). Jest to niezwykle ważne ze względu na diagnozowanie zaburzenia lub choroby na podstawie podobnych objawów, pochodzących jednak z różnych źródeł i wymagających innej klasyfikacji samych zaburzeń jak i innych działań leczniczych, np. w formie farmakoterapii, bądź pomocy psychologicznej.
6. Przedstawienie różnych jednostek chorobowych z objawami podobnymi lub częściowo pokrywającymi się zakresowo, w celu dokładniejszych możliwości diagnostycznych
i uniknięcia błędnej diagnozy.
7. Pokazanie powiązań pomiędzy konkretnym negatywnym wydarzeniem, bądź dłuższym negatywnym oddziaływaniem na osobę a konsekwencjami doświadczonej traumy w trakcie jego rozwoju podmiotowego – tożsamościowego, biologicznego, czy w aspekcie funkcjonowania w środowisku, w którym żyje.
8. Przedstawienie modelu występowania stresu pourazowego na przykładzie PTSD i jego oddziaływania na organizm i psychikę osoby w aspekcie: biologiczno – fizjologicznym, emocjonalnym, psychicznym, duchowym a także w aspekcie zmiany postaw i konkretnych zachowań.
9. Wskazanie różnych metod diagnozujących stany potraumatyczne z uwzględnieniem wieku osoby badanej, sytuacji i środowiska, w którym się znajduje i przedewszystkim specyfiki wydarzenia traumatycznego.
10. Kształtowanie umiejętności wyboru podstaw teoretycznych i badawczych planowanego badania związanego ze specyfiką doświadczania traumatycznych wydarzeń doznanych przez człowieka.
11. Kształtowanie umiejętności posługiwania się wybranymi narzędziami diagnostycznymi
z uwzględnieniem ich ograniczeń i specyfiki.
12. Uwrażliwienie studentów na problemy etyczne związane z badaniem traumy i jej konsekwencji (tych negatywnych i pozytywnych) u człowieka w różnym wieku rozwojowym.
13. Kształtowanie umiejętności systemowej analizy problemów dotyczących doświadczania traumy zarówno przez jednostki jak i większe grupy społeczne.
14. Rozwój po traumie. Rożne metody terapeutyczne w traumopsychopatologii.
15. Budowanie zasobów. Próby wskazania możliwości wykorzystania doświadczenia traumatycznego naszych osobistych przodków, ale także naszego doświadczenia historycznego do pełniejszego rozwoju dojrzałej osobowości czyli budowania zasobów, zarówno w aspekcie własnej dojrzałości psychicznej i duchowej, a też dojrzałości do odpowiedzialności za siebie, swoich najbliższych, środowisko, społeczeństwo i naród.

Treści kształcenia:

1. Zdarzenia kryzysowe a zdarzenia traumatyczne – podobieństwa i różnice; definicje traumy w ujęciu DSM-5 i ICD 10/11 oraz z perspektywy rozwojowych zdarzeń kryzysowych; potencjalne i rzeczywiste wydarzenia traumatyczne; rodzaje traumatycznych zdarzeń.
2. Spektrum traumy, kluczowe aspekty trudnego wydarzenia, zaburzenie homeostazy i konsekwencje dla mózgu i całego ciała.
3. Uświadomienie problemów diagnostycznych poprzez ukazanie zaburzeń lub chorób charakteryzujących się podobnymi do zaburzeń potraumatycznych objawami, które jednak pochodzą z innych źródeł (np. zaburzenia w układzie neurologicznym i hormonalnym) i wymagają innej klasyfikacji samych zaburzeń jak i innych działań leczniczych, np. w formie farmakoterapii, bądź pomocy psychologicznej. (Uwaga-konieczność wykluczenia działania substancji psychoaktywnych). .
4. Omówienie budowy mózgu i reakcji OUN na wydarzenia traumatyczne i skutków tych reakcji na rozwój i funkcjonowanie osoby. Struktury mózgu. Mózg Emocjonalny (ME)
i Mózg Racjonalny (MR). Odpowiedzialnośc właściwych struktur mózgu za nasz rozwój
i obraz świata. Np. Płaty czołowe są kluczowe dla harmonijnych relacji z naszymi bliźnimi.
5. Hierarchiczna konstrukcja mózgu i jej odpowiedzialność za nasz stan równowagi. Drzewo regulacji. Nasze wewnętrzne poczucie uregulowania. Układ Nagrody / Przyjemności
6. Krótka charakterystyka jednostek chorobowych o objawach podobnych do reakcji potraumatycznej: IED Zaburzenia eksplozywne przerywane, Zespół Tourette'a,
7. Omówienie zaburzeń typu: Załamanie nerwowe, Sytuacja kryzysowa z podaniem propozycji jak Jak skutecznie poradzić sobie w tego typu sytuacjach i wrócić do równowagi psychicznej
5. Przebieg reakcji na traumę w wybranych modelach wg. DSM V. Charakterystyka ostrych zaburzeń potraumatycznych w ASD oraz zaburzeń zespołu stresu pourazowego PTSD
u dzieci, młodzieży i dorosłych. Dokładne omówienie kryteriów diagnostycznych, objawów osiowych i czynników różnicujących obydwie formy zaburzenia potraumatycznego. Wg. DSM- IV-TR.
6. Szczegółowe omówienie reakcji na traumę:
a). biologiczno – fizjologiczne, biochemiczne, histologiczne (ko)
b). psychologiczne, b.1. Dysocjacja
c). emocjonalne, c1. Lęki i ataki paniki,
d). Behawioralne, zmiana postaw, zachowania.
9a. obniżenie odporności organizmu - choroby autoimmunologiczne –.:
-Ch. Hashimoto –
- Stwardnienie rozsiane SM. -
- Zapalenie stawów – w tym reumatoidalne, często zesztywniające,
-. Cukrzyca typu I i II
- Twardzina układowa
- Schorzenia jelit – w tym choroby Leśniowskiego-Crohna.
7. Trauma zgubiona i odnaleziona . W sieci traum rodzinnych. Jak dziedziczona trauma wpływa na to, kim jesteśmy i jak zakończyć ten proces. Trauma zgubiona i odnaleziona .
8. Epigenetyka a genetyka.
9. Zrozumienie pojęcia „Małe traumy”, jako zjawiska, które często towarzyszy człowiekowi w życiu codziennym i utrudnia mu efektywne funkcjonowanie.
10. Przegląd metod diagnozujących PTSD oraz diagnozujących inne podobne reakcje na trudne wydarzenia jednorazowe lub przewlekłe. EEG.
11. Rozpowszechnienie PTSD u dzieci i młodzieży. Podstawowe predyktory podatności na PTSD w ujęciu aktualnie obowiązujących przekonań ale także w ujęciu historycznym, w oparciu o badania i analizę przypadków.
12. Czynniki sprzyjające radzeniu sobie z traumą: wyniki badań i analiza przypadków. Np. : Neurofeedback czyli jak przezwoić mózg.
13. Próba zrozumienia traumy dziedziczonej jako pozytywnego albo negatywnego dziedzictwa, w które jesteśmy wyposażeni genetycznie a także z racji przynależności do danego środowiska, społeczności i narodu, - aspekty historyczne i dziedzictwo kulturowe: opis wydarzeń, analiza przypadków i konkretnych życiorysów.
14. Możliwości rozwoju po traumie: stanowiska zwolenników i przeciwników.
15. Rozwojowe, podmiotowe i społeczne predyktory potraumatycznego rozwoju z uwzględnieniem aspektów rozwoju duchowości.
16. Wybrane metody terapii traumy oraz stymulowania potraumatycznego rozwoju u dzieci, młodzieży i dorosłych. Np. : Neurofeedback czyli jak przezwoić mózg., lub Zeszyt Ćwiczeń Terapeutycznych dr D. Rosenbloom i.t.p.
17. Różne metody terapeutyczne w traumopsychopatologii. Wykorzystanie w terapii różnych rodzajów sztuki: malarstwa i rzeźby, poezji, sztuki teatralnej - psychodrama, muzyki z uwzgl. muzykoterapii.

Lektury podstawowe:

1. Perry B. D. Winfrey O. Co ci się przydarzyło. (2022). Warszawa. Wydawnictwo Agora.
2. van der Kolk. B. Strach ucieleśniony. (2023). Toruń. Wydawnictwo Czarna Owca.
3. Santos. R. Jak pokonać lęk i ataki paniki. (2023) Warszawa. Wydawnictwo RM
4. Wolynn. M. Nie zaczęło się od ciebie. Toruń. Wydawnictwo Czarna Owca.
5. Rosenbloom, D. Williams. M. B. Watkins.B. Życie po traumie. Zeszyt Ćwiczeń Terapeutycznych. Warszawa. Wydawnictwo Zwierciadło Sp.z o.o.
6. Levin P.Uleczyć traumę.+ płytka CD z ćwiczeniami.(2022). Toruń. Wydawnictwo Czarna Owca.
7. Ogińska - Bulik. N. Dwa oblicza traumy. (2015). Warszawa. Wydawnictwo Edit S. z o.o.
8. Frankl. V. E Lekarz i dusza. (2017) Warszawa. Wydawnictwo Czarna Owca.
9. Arroll. M. Małe Traumy.(2023). Poznań. Wydawnictwo Filia Sp. z o.o.
10. Pretre. I. ( 2023). Święci Psychologowie. Poznań: Wydawnictwo w Drodze. 10.Popielski, K., Mamcarz, P. (2015). Trauma egzystencjalna a wartości. Warszawa: Difin.
12. Ringel, E. (1987). Gdy życie traci sens. Warszawa: Glob
12. McMackin, R.A., Newman, E., Fogler, J.M., Keane, T.M. (red.) (2015). Terapia Traumy. Teoria i praktyka terapii opartej na dowodach. Gdańsk: Harmonia Universalis. 14. Senejko, A. Czapiga, A.(red.) (2020). Oswojenie Traumy. Przegląd zagadnień. Kraków: Impuls. 15. Senejko, A. Żurko, M. (2019). Profilaktyka Traumy. Praktyka i badania. Kraków: Impuls.

Lektury uzupełniające:
1. Trzebiński, J., Zięba, M. (2012). Basic trust and Posttraumatic Growth in Oncology Patients, Journal of Loss and Trauma, t.18, 195-2. 09.
2. Zawadzki, B., Popiel, A. (2014). Na rozstaju dróg: struktura objawów stresu pourazowego (PTSD) po DSM-V, a przed ICD-11, NAUKA 4, 75-77.
3. Brown, L. S., Courtois, C.A. (2019). Trauma Treatment: The Need for Ongoing Innovation. Practice Innovations, 4, 3, 133–138. http://dx.doi.org/10.1037/pri0000097.
4. Grad, R.I., Zeligman, M. (2017). Predictors of post-traumatic growth: The role of social interest and meaning in life. The Journal of Individual Psychology, 73, 190–207. http://dx.doi.org/10.1353/jip.2017.0016.
5. Senejko, A., Wieland -Lenczowska, D., Szałkiewicz-Bargieł ,K. (2019). Research on Psychological Defense in a Context of Development after Trauma as Exemplified by Reactions of Young Women to Death of their Child, Psychologia Rozwojowa, 24, 2, 25-36.
6. Zdankiewicz-Ścigała, E. (2018). Aleksytymia i dysocjacja jako podstawowe czynniki zjawisk potraumatycznych. Warszawa: SCHOLAR.
7. Poeci Podziemia - Słowo i Czyn. Kraków. Wystawa w Muzeum Armii Krajowej
8. Piękna Niepodległa. Kraków. Wystawa w Muzeum Armii Krajowej
9. Pierzchała. H. Mechanizmy eksterminacji krakowskich uczonych w Sonderaktion Krakau 1939 - 1945(2007) Drukarnia 00 Pijarów.
10. Zespół Redakcyjny. Atlas Anatomiczny. Toruń. Wydawnictwo Literat.