Teoria kultury i cywilizacji, cz.1 SCYW-SL>TeoKult
Podczas zajęć student zapozna się z podstawową terminologią z zakresu nauk o kulturze i cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem następujących szkół badawczych: historyzm, dyfuzjonizm, psychologizm kulturowy/psychokulturalizm, strukturalizm, teoria cywilizacji Konecznego, antropologia interpretatywna). Poza typowymi dla wskazanych szkół/kierunków antropologicznych student będzie posługiwał się terminologią typu: etnologia, etnografia, antropologia kulturowa, kultura, cywilizacja, artefakt, społeczeństwo, społeczność, grupa itd.
Prezentacja i omówienie poszczególnych szkół antropologicznych odbywać się będzie według następującego klucza (na omówienie każdej ze szkół zostanie poświęcona inne ilość czasu):
1. ewolucjonizm (unilinearny, uniwersalny, multilinearny, neodarwinizm);
2. dyfuzjonizm i teorie areału kulturowego;
3. funkcjonalizm i funkcjonalizm strukturalny;
4. psychokulturalizm;
5. marksizm i relatywizm kulturowy;
6. historyzm;
7. strukturalizm i poststrukturalizm;
8. postmodernizm, feminizm i antropologia interpretatywna;
9. teoria cywilizacji Feliksa Konecznego.
Prezentacja każdej z wymienionych teorii zostanie zakończona podsumowaniem, w którym znajdą się wskazania wpły-wu danych teorii na praktyki badawcze (w zakresie nauk o kulturze i cywilizacji, ale również w szeroko rozumianej hu-manistyce), społeczne i polityczne.
Studenci zostaną zapoznani z rolą i miejscem człowieka w naukach o kulturze i cywilizacji z perspektywy bycia wytwór-cą, kontynuatorem, ale także odbiorcą i nieraz kontestatorem kultury i cywilizacji. Przy każdym z wymienionych powy-żej ujęć antropologicznych zostanie pokrótce omówione miejsce człowieka, jakie dana propozycja teoretyczna wyzna-cza człowiekowi w świecie jego wytworów.
Studenci zostaną teoretycznie i praktycznie zapoznani z ograniczeniami poznawczymi i badawczymi w badaniach nad cywilizacjami i kulturami, a także z konsekwencjami poznawczymi i badawczymi propozycji Evertta.
Dobór przykładów oraz omawianych badaczy (poza postaciami kanonicznymi dla danego kierunku) reprezentujących poszczególne szkoły antropologiczne może ulegać niewielkim zmianom w zależności od potrzeb i możliwości słuchaczy.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
• [SC1pK_W09] opisuje wybrane historyczne i współczesne teorie kultury oraz cywilizacji, różnice między kul-turą a cywilizacją obecne w wybranych ujęciach teoretycznych; rozpoznaje wybrane paradygmaty nauki o cywilizacji oraz badań kulturowych; charakteryzuje trudności związane z prowadzeniem badań nad cywilizacja-mi i kulturami oraz trudności związane ze świadomą partycypacją w określonych cywilizacjach i kulturach; tłumaczy wybraną terminologię z zakresu badań kulturowych oraz nauki o cywilizacjach; opisuje miejsce ba-dań nad cywilizacjami i kulturami w kontekście pozostałych nauk, w kontekście społecznym oraz w kontekście praktycznego wykorzystania wiedzy z tego zakresu;
• [SC1pK_W12] opisuje zagadnienie wiedzy tła (dark matter of the mind);
• [SC1pK_W33] wskazuje wzajemne wpływy sfery ekonomicznej, religijnej, światopoglądowej, filozoficznej i cywilizacyjnej.
Kryteria oceniania
• egzamin ustny przeprowadzany indywidualnie lub w maksymalnie trzyosobowych grupach. Podczas egzaminu każdy ze studentów otrzyma trzy pytania (dwa z treści wykładu i jedno ze znajomości lektur wskazanych w sy-labusie jako obowiązkowe). Podczas odpowiedzi na każde z pytań będą brane pod uwagę: 1. merytoryczny po-ziom wypowiedzi; 2. forma odpowiedzi (logiczność, płynność, treściwość); 3. poziom opanowania i posługiwania się terminologią fachową; 4. umiejętność łącznia ze sobą posiadanych informacji. Opanowanie wszystkich pod-stawowych danych merytorycznych oraz spełnienie warunków 2-4 na poziomie wykraczającym ponad poziom szkoły średniej kwalifikuje studenta do otrzymania oceny dostatecznej (3.0). Wykazanie się wiedzą ponadpod-stawową w zakresie przedmiotu oraz wykraczające ponad przyjętą przeciętną zrealizowanie warunków 2-4 kwalifikuje studenta do otrzymania oceny dobrej (4.0). Wykazanie się wiedzą wykraczającą w sposób znaczny poza poziom podstawowy oraz wykraczające znacznie ponad przeciętną zrealizowanie warunków 2-4 kwalifi-kuje studenta do otrzymania oceny bardzo dobrej (5.0).
• termin egzaminu ustnego zostanie ustalony ze studentami najpóźniej na miesiąc przed rozpoczęciem sesji. Jeśli z jakichś względów nastąpi konieczność zmiany tego terminu, to będzie to termin nie wcześniejszy od uprzednio ustalonego.
• na prośbę studentów prowadzący może wyznaczyć fakultatywny termin „zerowy”.
• każdy student może podejść do egzaminu dwukrotnie, o ile ocena uzyskana w terminie pierwszym nie jest pozy-tywna.
• warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uczestnictwo w wykładach (dopuszczalne są dwie nieobecności, a każdą kolejną nieobecność należy zaliczyć na dyżurze prowadzącego zajęcia) oraz uzyskanie pozytywnej oce-ny z ćwiczeń.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa
1. Baker, Ch. (2005). Studia kulturowe. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
2. Barnard A., Antropologia. Zarys teorii i historii, Warszawa 2006.
3. Koneczny, F. (2015). O wielości cywilizacji. Warszawa: Capital Book.
Literatura dodatkowa
1. Hall, E.T. (2001). Ukryty wymiar. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
2. Harris, M., The rise of anthropological theory: a history of theories of culture, Walnut Creek 2001.
3. Kempny, M. & Nowicka E. (Red.). (2005). Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. Wulf, Ch., Antropologia. Historia-kultura-filozofia, Warszawa 2016.
5. Żyłko, B. (2009). Semiotyka kultury. Szkoła tartusko-moskiewska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Dodatkowa literatura będzie podawana na zajęciach.
Uwagi
|
W cyklu 2025/2026-Z:
Na zajęciach obowiązuje zakaz: Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dwie nieobecności są dopuszczalne). Obciążenie studenta pracą: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: