Teoria kultury i cywilizacji, cz.1 SCYW-SL>TeoKultc
Podczas zajęć student zapozna się z podstawową terminologią z zakresu nauk o kulturze i cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem następujących szkół badawczych: historyzm, dyfuzjonizm, psychologizm kulturowy/psychokulturalizm, strukturalizm, teoria cywilizacji Konecznego, antropologia interpretatywna). Poza typowymi dla wskazanych szkół/kierunków antropologicznych student będzie posługiwał się terminologią typu: etnologia, etnografia, antropologia kulturowa, kultura, cywilizacja, artefakt, społeczeństwo, społeczność, grupa itd.
Prezentacja i omówienie poszczególnych szkół antropologicznych odbywać się będzie według następującego klucza (na omówienie każdej ze szkół zostanie poświęcona inne ilość czasu):
1. ewolucjonizm (unilinearny, uniwersalny, multilinearny, neodarwinizm);
2. dyfuzjonizm i teorie areału kulturowego;
3. funkcjonalizm i funkcjonalizm strukturalny;
4. psychokulturalizm;
5. marksizm i relatywizm kulturowy;
6. historyzm;
7. strukturalizm i poststrukturalizm;
8. postmodernizm, feminizm i antropologia interpretatywna;
9. teoria cywilizacji Feliksa Konecznego.
Prezentacja każdej z wymienionych teorii zostanie zakończona podsumowaniem, w którym znajdą się wskazania wpły-wu danych teorii na praktyki badawcze (w zakresie nauk o kulturze i cywilizacji, ale również w szeroko rozumianej hu-manistyce), społeczne i polityczne.
Studenci zostaną zapoznani z rolą i miejscem człowieka w naukach o kulturze i cywilizacji z perspektywy bycia wytwór-cą, kontynuatorem, ale także odbiorcą i nieraz kontestatorem kultury i cywilizacji. Przy każdym z wymienionych powy-żej ujęć antropologicznych zostanie pokrótce omówione miejsce człowieka, jakie dana propozycja teoretyczna wyzna-cza człowiekowi w świecie jego wytworów.
Studenci zostaną teoretycznie i praktycznie zapoznani z ograniczeniami poznawczymi i badawczymi w badaniach nad cywilizacjami i kulturami, a także z konsekwencjami poznawczymi i badawczymi propozycji Evertta.
Dobór przykładów oraz omawianych badaczy (poza postaciami kanonicznymi dla danego kierunku) reprezentujących poszczególne szkoły antropologiczne może ulegać niewielkim zmianom w zależności od potrzeb i możliwości słuchaczy.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
• [SC1pK_U09] w oparciu o metody nauk o cywilizacji sprawnie i rzetelnie posługuje się metodami i technikami rozpoznawania uwarunkowań cywilizacyjnych i kulturowych, punktów wrażliwych na gruncie cywilizacyjnym, różnic cywilizacyjnych oraz dokonuje ich wyboru;
• [SC1pK_U11] w oparciu o metody nauk o cywilizacji z powodzeniem planuje działania zapobiegające konfliktom i nieporozumieniom na tle cywilizacyjnym;
• [SC1pK_U16] rozstrzyga dylematy etyczne powstałe na gruncie międzycywilizacyjnym; dostrzega własne błędy i wyciąga z nich wnioski;
• [SC1pK_U20] w oparciu o metody nauk o cywilizacji rozpoznaje przynależność cywilizacyjną i kulturową jednostki na podstawie obserwacji i/lub rozmowy;
• [SC1pK_U22] odnosi się z szacunkiem i szanuje osobę ludzką niezależnie od jej przynależności cywilizacyjnej zgodnie ze wskazaniami normy personalistycznej;
• [SC1pK_U24] stosuje środki zapobiegające relatywizmowi poznawczemu i światopoglądowemu;
• [SC1pK_K05] podejmuje refleksję na tematy związane z etyką działania; zachowuje otwartość na problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą oraz postępowaniem.
Kryteria oceniania
• ocenianie ciągłe przez cały czas trwania zajęć (w tym aktywny udział w prowadzonych podczas zajęć pracach, dyskusjach itd. oraz ogólne przygotowanie do zajęć (np. znajomość tekstu)).
• praca w grupach podczas zajęć (przyjmowanie wyznaczonej roli, zaangażowanie w pracę całej grupy itd.)
• praca w grupach w ramach przygotowania przez daną grupę analizy (według wzoru podanego powyżej i zaprezentowanego na drugich zajęciach przez prowadzącego).
• dopuszczalne są dwie nieobecności, które nie wymagają dodatkowego nakładu pracy studenta w ramach ich odrobienia. Każda kolejna nieobecność wymaga zaliczenia materiału będącego przedmiotem zajęć podczas dy-żuru prowadzącego przedmiot. Niedopuszczalna (poza uzasadnionymi wypadkami losowymi) jest nieobecność studenta w terminie, gdy grupa, której jest członkiem miała przygotować prezentację na zajęcia.
• warunkami uzyskania zaliczenia z oceną są: obecność i indywidualny aktywny udział w zajęciach (25% oceny), aktywny udział w pracach grupowych (grupy organizowane podczas zajęć na potrzeby ćwiczeń danych umiejętności) (25% oceny) oraz praca w grupach w ramach przygotowania przez daną grupę analizy (50% oceny). Niezaliczenie otrzymane za pracę w grupach w ramach przygotowania przez daną grupę analizy skutkuje nie-możnością uzyskania pozytywnej oceny końcowej z przedmiotu.
• wszelkie sytuacje losowe uniemożliwiające uczestnictwo w zajęciach będą rozwiązywane indywidualnie i muszą być zgłaszane bezpośrednio po ich wystąpieniu.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. „Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii”, pod red. E. Nowickiej i M. Głowackiej-Grajper, PWN, Warszawa 2009 (teksty wskazane jako tematy ćwiczeń).
2. „Teorie wywrotowe. Antologia przekładów”, pod red. A. Gajewskiej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012 (teksty wskazane jako tematy ćwiczeń).
Uwagi
|
W cyklu 2025/2026-Z:
Na zajęciach obowiązuje zakaz: Obecność na zajęciach jest obowiązkowa (dwie nieobecności są dopuszczalne). Obciążenie studenta pracą: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: