Współczesne wyzwania filozofii człowieka SzD-DF>Wspwyz

Wykład stanowi próbę całościowego ujęcia współczesnych wyzwań filozofii człowieka, ukazując ich historyczne źródła i aktualne konsekwencje. Punktem wyjścia jest klasyczne rozumienie natury ludzkiej jako animal rationale, obecne od starożytności po XIX wiek. Następnie omówiony zostaje kryzys tej perspektywy oraz przełom wprowadzony przez Wilhelma Diltheya, który widział człowieka jako istotę dziejową, zakorzenioną w życiu i wspólnocie. Jego hermeneutyka życia otwiera drogę do egzystencjalnej analizy Martina Heideggera, dla którego Dasein i czasowość stanowią klucz do rozumienia ludzkiego bycia. Wykład przechodzi następnie do XX-wiecznych reinterpretacji, ze szczególnym uwzględnieniem Herberta Marcusego i projektu nowej antropologii, który akcentował „witalną potrzebę wolności” i krytykę kultury pracy. Kolejne części wprowadzają współczesne konteksty: dyskusję filozofii z neurofizjologią o wolności człowieka, wyzwania transhumanizmu jako projektu „człowieka przyszłości”, a także problematykę realności i wirtualności w świecie cyfrowym. Ważnym zagadnieniem staje się rola języka obrazu, który przedstawia rzeczywistość, lecz jej nie uobecnia, co prowadzi do pytań o autentyczność ludzkiego doświadczenia. Całość wieńczy refleksja nad kryzysem wartości i tożsamości w dobie gwałtownych przemian technologicznych i kulturowych, wskazując, że filozofia człowieka pozostaje dziedziną otwartą i nieustannie aktualną.

Wprowadzenie – natura ludzka jako potencjalność i problem filozoficzny.

Dziedzictwo klasyczne – człowiek jako animal rationale w tradycji metafizycznej.

Kryzys tradycyjnego paradygmatu – spór o niezmienność natury ludzkiej w XIX–XX w.

Wilhelm Dilthey – filozofia życia i odkrycie dziejowości człowieka.

Życie, wspólnota i hermeneutyka – relacyjny charakter człowieka i koło hermeneutyczne.

Martin Heidegger – egzystencja, Dasein i czasowość jako fundament antropologii.

Od esencji do dziejowości – zmiana paradygmatu w rozumieniu natury ludzkiej.

Herbert Marcuse i Nowa Lewica – projekt nowej antropologii i krytyka kultury Zachodu.

Neomarksistowski ideał wolności – „witalna potrzeba” i krytyka alienacji pracy.

Filozofia a neurofizjologia – pytanie o wolność w świetle badań nad mózgiem.

Projekt człowieka przyszłości – transhumanizm jako wyzwanie dla antropologii filozoficznej i teologicznej.

Świat realny a świat wirtualny – granice autentyczności ludzkiego doświadczenia.

Język obrazu – obraz jako reprezentacja, która ukazuje, lecz nie uobecnia rzeczywistości.

Konsekwencje współczesnych wyzwań – kryzys wartości, tożsamości i redefinicja człowieczeństwa.

Zakończenie – otwartość filozofii człowieka wobec przemian kulturowych, technologicznych i cywilizacyjnych.