Opowieść o historii kulturowej Europy SzD-DH>Ophikue
Kluczowym przykładem, który umożliwi upodmiotowienie rozważań i stanowi punkt wyjścia do narracji o kulturowym krajobrazie Europy staje się włoskie miasto Rawenna. Miasto, którego barwna wielowiekowa historia, niezwykle bogate zachowane dziedzictwo materialne i wypracowana tradycja kulturowa, wielokrotnie wpływała na kształtowanie się nie tylko jego dziejów, ale rzutowała na wydarzenia w Europie.
Miejsce to staje się zatem istotnym przyczynkiem do próby uogólnienia kulturotwórczych zjawisk jakie zachodziły w Europie na
przestrzeni wieków, jednak na konkretnym przykładzie, który jak w soczewce zdawał się skupiać kulturowe przemiany, które mogłyby umykać w powszechnej skali.
Kolejne z podejmowanych tematów to:
- Ogólne wprowadzenie do specyfiki kultury europejskiej: Europa jednego serca, jednej duszy, czy na
pewno? O odmiennościach, bogactwach i wzajemnych zależnościach historycznych powiązań
wschodniej i zachodniej Europy.
- O specyfice dziedzictwa materialnego kultury Zachodniej Europy – krótki spacer po zabytkach.
- Północna Italia od prehistorii do początków cesarstwa rzymskiego.
Rawenna świadkiem przełom - alea iacta est (Juliusza Cezara).
- Rawenna okresu cesarstwa (402-476) – dlaczego Honoriusz (395-423) i Galla Placydia (390-450)
trwają w tym mieście a ostatni cesarza Zachodu – Romulusa Augustulusa (475-476) tu właśnie zostaje
zdetronizowany.
- Rawenna okresu władców gockich (476-540). Tak żyją i umierają ostatni Rzymianie o męczeństwie
Boecjusza i jego traktacie „O pocieszeniu jakie daje filozofia”.
- Rawenna okresu bizantyńskiego (540-753) - dziewięć zabytków wciągniętych na listę UNESCO.
- Rawenna okresu Średniowiecza – od Państwa Kościelnego Boskiej Komedii Dantego.
- Rawenna Nowożytna – pod weneckim dyktatem.
- Rawenna dziś – wielkie dziedzictwo kultury europejskiej w spokojnej i nieco melancholijnej oprawie dzisiejszej stolicy prowincji Emilia-Romania.
Zamykamy rozważania próbą odniesienia się do pytania: Na ile dziedzictwo materialne było, a na ile
jest dziś czynnikiem kulturotwórczym Europy?
Rozważania powyższe mają stanowić punkt odniesienia do narracji o kulturowej tożsamości Europy, niejako punkt wyjścia, a nie cel sam w sobie, dlatego nieoczekiwane dygresje kulturowe, każdorazowo inne, zależne od dyskursu prowadzonego ze studentami, mogą doprowadzić do miejsc i zabytków, które mam nadzieję zaskoczą także prowadzącego.
|
W cyklu 2023/2024-L:
Kluczowym przykładem, który umożliwi upodmiotowienie rozważań i stanowi punkt wyjścia do narracji o kulturowym krajobrazie Europy staje się włoskie miasto Rawenna. Miasto, którego barwna wielowiekowa historia, niezwykle bogate zachowane dziedzictwo materialne i wypracowana tradycja kulturowa, wielokrotnie wpływała na kształtowanie się nie tylko jego dziejów, ale rzutowała na wydarzenia w Europie. |
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Doktorant zna i rozumie dorobek kulturowy i twórczy związany z dziedzictwem historycznym Europy. Dorobek ten zaprezentowany został na przykładzie dziejów Rawenny. Doktorant identyfikuje oryginalne dziedzictwo kręgu kultury europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa kulturowego Rawenny, które na tą kulturę rzutowało. Doktorant rozpoznaje konsekwencje zmian kulturowych, a także rozróżnia kolejne etapy przemian, jakie miały miejsce na podmiotowym przykładzie
Rawenny. Zajęcia odbywały się na poziomie kształcenia w szkole doktorskiej, a także wynikających z
tego implikacji dla praktyki.
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia będzie pisemna praca semestralna z ustalonego z prowadzącym tematu, wpisującego się w tematykę zajęć
Literatura
J. C. Kałużny, Spotkanie religii z polityką w architekturze sakralnej późnoantycznej Rawenny, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa V, red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2005, s. 65-79;
- Świetlista symbolika autora Boskiej Komedii mogła być inspirowana raweńskimi dekoracjami?, [w:] Boska Komedia Dantego w
szkicu, grafice i malarstwie, pod red. T. Tobolewskiego, Wydawnictwo Naukowe UŚ, Cieszyn 2013,
s. 34-42.
G. Montanari, Ravenna: Patrimonio dell’umanità. Globalizzazione e storia culturale, Ravenna 2006
U. Myga-Piątek, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Katowice 2012.
Lektury uzupełniające:
G. Bovini, Edifici di culto di Ravenna d’età preteodoriciana, Bologna 1969; Tenże, Edifici di culto
d’eta Teodoriciana e Giustinianea a Ravenna, Bologna 1970;
E. Cirelli, Ravenna: Archeologia di una città, Firenze 2008;
Corpus della scultura paleocristiana bizantina ed altomedievale di Ravenna: t. I. Altari, amboni, cibori, pod red. P. Angiolini Martinelli, Roma 1968; t. II. I sarcofagi a figure e a carattere simbolico,
pod red. Valenti Zucchini G.-Bucci M., Roma 1968; t. III. La scultura architetonica, pod red. R.
Olivieri Farioli, Roma 1969;
G. Cortesi, Classe e Ravenna paleocristiana e paleobizantina, Ravenna 1980;
F.W. Deichmann, Ravenna. Hauptstadt des spätantiken Abendlandes: t. I, Geschichte und
Monumente, Wiesbaden 1969; Tenże, t. II, vol. 1, Die Bauten bis zum Tode Theoderichs des Großen,
Wiesbaden 1974; Tenże, t. II, vol. 2, Die Bauten des Julianus argentarius. Übrige Kirche, Wiesbaden
1976; Tenże, t. II, vol. 3, Geschichte, Topographie, Kunst und Kultur, Stuttgart 1989;
Il Mausoleo di Galla Placidia a Ravenna, pod red. C. Rizzardi, Modena 1996;
Deborah M. Deliyannis, Ravenna in Late Antiquity, Cambridge 2010;
J.C. Kałużny, Biskup Apolinary. Słów kilka o ikonograficznym przesłaniu mozaiki z apsydy bazyliki
San Apollinare in Classe, [w:] Sympozja kazimierskie poświęcone kulturze późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa III, red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2002, s. 89-101;
Tenże, Szczęśliwy po trzykroć narodzony, czyli słów kilka o ikonograficznym przesłaniu mozaiki Baptysterium Ariańskiego z Rawenny, [w:] Dzieckiem podszyte. Rzecz o dzieciństwie, red. A. Regiewicz,
Zabrze 2000, s. 29-53; Tenże, Święty jako protektor nie-świętych w mieście. Przykład św. Apolinarego
biskupa Rawenny, „Studia Laurentiana” 2 (2002), s. 265-281; Rawenna, [w:] Encyklopedia Katolicka
KUL, t. 16, pod red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2012, kol. 1249-1253;
V. Manzelli, Ravenna, Roma 2000;
G. Montanari, Ravenna: L’iconologia. Saggi di interpretazione culturale e religiosa dei cicli musivi,
Ravenna 2002
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: