Narodziny sztuki - na pograniczu historii sztuki i archeologii SzD-DNSZ>Narszt

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z problematyką najstarszych przejawów działalności, które obecnie są postrzegane jako sztuka. Pod względem chronologicznym zakres wykładu obejmuje okres od najstarszych przejawów myślenia abstrakcyjnego do pojawienia się źródeł pisanych. Zasadniczo omawiana jest sztuka Starego Świata społeczeństw niepiśmiennych. W zakres przedmiotu nie wchodzą więc przejawy sztuki najstarszych cywilizacji Bliskiego Wschodu i europejskiej części basenu Morza Śródziemnego. Znajomość sztuki pradziejowej opiera się na badaniach archeologicznych. Do prezentacji zagadnień związanych ze sztuką wykorzystuje się tu odnośniki do religii prehistorycznych oraz współczesnych badań nad szamanizmem.
Studenci zapoznają się z podstawowymi zagadnieniami antropogenezy (początków rozwoju gatunku ludzkiego), prowadzących do momentu pojawienia się pierwszych przejawów sztuki, w postaci paleolitycznych mobilnych form rzeźbiarskich oraz malowideł naskalnych wykonanych przez społeczności myśliwskie paleolitu i mezolitu.
Zwrócona zostanie uwaga na zmiany (ale i podobieństwa) do starszych realizacji w sztuce związane z początkami gospodarki wytwórczej (rolnictwo) wśród społeczności bliskowschodnich i europejskich. Osobno zostanie przedstawione neolityczny fenomen budowy megalitów i tzw. religii megalitycznej.
Odnośnie do sztuki epoki brązu i wczesnej epoki żelaza zostanie omówiona przede wszystkim sztuka społeczeństw kultury halsztackiej oraz kształtowanie się i rozwój stylu lateńskiego związanego z pierwszą paneuropejską cywilizacją Celtów (Galów) nie związaną z kręgiem śródziemnomorskim. Omówiona zostanie tzw. sztuka situl.
W kontekście oddziaływań Cesarstwa Rzymskiego zostanie zaprezentowana sztuka barbarzyńskich społeczności Europy Środkowej i Zachodniej do początków średniowiecza.
Odrębne wykłady zostaną poświęcone sztuce koczowniczych społeczności zamieszkujących stepy euroazjatyckie, głównie Scytów (tzw. styl scyto-grecki) i Hunów (przykład charakterystycznego stylu dla okresu wędrówek ludów.
W trakcie wykładów omówione zostaną znaleziska z ziem polskich, od domniemanego sanktuarium w jaskini Obłazowej, przez neolityczne przedstawienia wizerunku najstarszego wozu na świecie (Bronocice) i odkrycia na Ślęży, po analizę posągu tzw. Światowida ze Zbrucza.
W trakcie wykładów omówione zostaną znaleziska z ziem polskich, od domniemanego sanktuarium w jaskini Obłazowej, przez neolityczne przedstawienia wizerunku najstarszego wozu na świecie (Bronocice) i odkrycia na Ślęży, po analizę posągu tzw. Światowida ze Zbrucza.
Część zajęć będzie prowadzona w Muzeum Archeologicznym w Krakowie, podczas których słuchacze zapoznają się z oryginalnymi zabytkami. Zostaną pokazane m.in. unikatowe naczynia malowane kultury trypolskiej (V-III tys. p.n.e.), pełne przedstawień symbolicznych, geometrycznych i realistycznych; zabytki scytyjskie, posąg Światowida i wiele innych.
Istotnym aspektem rozważań jest interpretacja tych fenomenów, związanych z życiem duchowym i wierzeniami pradziejowych populacji.