Przestrzeń liturgiczna w Kościele Rzymskokatolickim SzD-DNT>Przlit
Izraelici w początkach swojej historii nie mieli świątyni. Najstarsze zapisy, które mówią o sprawowaniu kultu religijnego wskazują na pewne miejsca. W miejscach tych objawiał się i rozmawiał z nimi sam Najwyższy Bóg. Do nich należą: Betel, Mamre, Beer Szeba i Sychem. Prawdopodobnie w miejscach tych (oprócz Mamre) naród wybrany wznosił ołtarze. W ten sposób wyłączył je ze świeckiego użytku. Zbudowane ołtarze pełniły rolę świątyni. Przejściową formą między ołtarzem a świątynią był Namiot Spotkania – Przybytek święty a jego wyjątkową cechą jest obecność Boga tj. Kebod Jahwe – chwały Pańskiej. Izrael wędrujący przez pustynie stawia swoje namioty wokół Arki Przymierza, która stanowiła centrum obozowiska. Dawid jest pierwszym królem, który powziął zamiar wybudowania kamiennej świątyni. Jednak nie on, ale jego syn Salomon zrealizował ten plan a umieszczona w niej Arka Przymierza ma miejsce centralne. Odtąd świątynia jerozolimska stała się głównym miejscem oddawania czci Bogu i to do niej przybywa Jezus Chrystus, i w niej często głosi swoja naukę. To o tej świątyni Jezus Żydom mówi: „Zburzcie tę świątynię, a Ja w trzy dni wzniosę ją na nowo” (J 2,19) jak także po swoim uroczystym wjeździe do Jerozolimy przed świętem Paschy w świątyni naucza: „Ten właśnie kamień, który odrzucili budujący, stał się głowicą węgła. Pan to sprawił, i cudem jest w naszych oczach. Dlatego powiadam wam: Królestwo Boże będzie wam zabrane, a dane narodowi, który wyda jego owoce” (Mt 21,42-43).
Po Zesłaniu Ducha Świętego apostołowie i chrześcijanie przychodzą do świątyni jerozolimskiej ale podczas swojej mowy obronnej św. Szczepan zapowiada jej ruinę i naucza, że „Najwyższy nie mieszka w dziełach rąk ludzkich” (Dz 7,48). Chrześcijanie dzięki nauczaniu św. Pawła uświadamiają sobie, że to oni są „budowlą Bożą” (1 Kor 3,9), „świątynią Boga” (1 Kor 3,16.17), „zbudowani na fundamencie apostołów i proroków, gdzie głowicą węgła jest sam Chrystus Jezus” (Ef 2,20).
Miejsce gdzie gromadzi się wspólnota wierzących w Jezusa Chrystusa jest obrazem „świątyni Boga zbudowanej z żywych kamieni”.
Poprzez epoki kulturowe zostanie przedstawiony historyczny rozwój przestrzeni liturgicznej w Kościele na Zachodzie, a także jej teologii.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu liturgiki i liturgii, obrzędowości Kościoła i pobożności ludowej (TkMA_W02);
ma pogłębioną wiedzę z zakresu teologii słowa Bożego i sakramentów (TkMA_W03).
Student potrafi popularyzować wiedzę teologiczną, przekazywać i dzielić się doświadczeniem religijno-duchowym (TkMA_U02).
Student ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej nabytej.
Kryteria oceniania
Egzamin ustny. Każdy student otrzyma trzy pytania (jedno ogólne i dwa szczegółowe) dotyczące treści poznanych na wykładzie, umieszczonych w specjalistycznych opracowaniach i w lekturach.
Literatura
T. GHIRELLI, Ierotopi cristiani alla luce della reforma liturgica del Consilio Vaticano II. Dettami di Conferenze episcopali nazionali per la progettazione di luoghi liturgici, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2012.
CH. ZIELIŃSKI, Sztuka sakralna. Co należy widzieć o budowie, urządzeaniu, wyposażeniu, ozdobie i konserwacji Domu Bożego. Podręcznik opracowany na podstawie przepisów kościelnych, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań, Warszawa, Lublin 1959.
W. KOCH, Style w architekturze. Arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, tłum. W. Baraniewski, R. Kunkel, M. Omilanowska, J. Sito, A. Zięba, K. Żak, Świat Książki, Warszawa 1996.
R. WALCZAK, Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 2005.
J. HANI, Symbolika świątyni chrześcijańskiej, Znak, Kraków 1994.
L. BOUYER, Architektura i liturgia, Astraia, Kraków 2008 (oryginał po francusku).
G. KLAJA, Sakralność świątyni chrześcijańskiej, Wydawnictwo Księży Sercanów Dehon, Kraków 2008.
J. RATZINGER, Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego, (J. RATZINGER, Opera omnia, t. 11, Teologia liturgii), Wydawnictwo KUL, Lublin 2012, s. 26–96.
M. TWAROWSKI, Metoda projektowania kościoła, Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, Warszawa 1985.
J. MIECZKOWSKI, J. SUPERSON, Teologiczne usytuowanie ołtarza w świątyni chrześcijańskiej, „Collectanea Theologica” (2008) nr 1, s. 110-129;
J. SUPERSON, Ołtarz, krzyż i kierunek zanoszonych modlitw, Homo Dei, Kraków 2014;
K. Kucza-Kuczyński, Światło w liturgii i architekturze sakralnej, „Collectanea Theologica” (2008) nr 1, 104- 110.
J. SUPERSON, Miejsce proklamacji słowa Bożego, „Ruch Biblijny i Liturgicnzy 69 (2016) nr 4, s. 333-354.
B, NADOLSKI, Miejsce kapłana w sprawowaniu Eucharystii, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2012.
H. NADROWSKI, Kościoły naszych czasów. Dziedzictwo i perspektywy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2000.
Przestrzeń liturgiczna, redakcja A. Sielepin, Jarosław Superson, (Ad Dominum, t. 4), UPJP II w Krakowie, Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2019.
I. CICHOŃSKA, K. SNOPEK, Architektura Siódmego Dnia, [w:] My i oni. Przestrzenie wspólne. Przestrzenie dla wspólnoty, (Synchronizacja. Projekty dla miast przyszłości), Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2014, s. 53–71.
K. GAMBER, Zwróćmy się ku Panu! Zagadnienia dotyczące budownictwa sakralnego i modlitwy zwróconej na wschód, Wydawnictwo Piotra i Pawła. Poznań 1998.
E. Jastrzębska, Sztuka wczesnochrześcijańska. Wydawnictwo WAM. Kraków 2008.
Konstytucje Apostolskie oraz Kanony Pamfilosa z apostolskiego synodu w Antiochii. Prawo kanoniczne świętych Apostołów. Kary świętych Apostołów dla upadłych. Euchologion Strapiona, układ i opracowanie A. Baron i H. Pietras, (Synody i kolekcje praw, t. 2), Wydawnictwo WAM. Kraków 2007.
Spazio liturgico e orientamento, F. DEBUYST, P. DE CLERK, A. GERHARDS, U. M. LANG, R. F. TAFT, M. WALLRAFF, AA. VV. Atti del IV Convegno liturgico internazionale Bose, 1-3 giugno 2006, a cura di G. BOSELLI, (Liturgia e vita), Edizioni Qiqajon, Comunità Bose, Magnano 2007.
B. NADOLSKI, Misterium chrześcijańskiego ołtarza. Wydawnictwo Salwator, Kraków 2009.
B. NADOLSKI, Ambona. Historia, znaczenie, symbolika, Petrus, Kraków 2008.
Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. T. 2. Księgarnia św. Jacka. Katowice 1994, s. 49-55;
Obrzędy błogosławieństw dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. T. 2. Księgarnia św. Jacka. Katowice 1994, s. 25-42;
A. NOWOWIEJSKI, Wykład liturgji Kościoła katolickiego, t. 1, Wiadomości wstępne, część 1, O środkach rozwinięcia kultu, Drukarnia Franciszka Czerwińskiego, Nowy Świat, Warszawa 1893, s. 1204-1230.
|
W cyklu 2022/2023-L:
T. GHIRELLI, Ierotopi cristiani alla luce della reforma liturgica del Consilio Vaticano II. Dettami di Conferenze episcopali nazionali per la progettazione di luoghi liturgici, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2012. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: