Historia Kościoła powszechnego - starożytność T-KAP-AFI>hiskos-w-1
Historia Kościoła w starożytności.
Zagadnienia
1. Praeparatio evangelica: środowisko pogańskie, judaizm
(tekst: Modlitwa do bogini Nut; Psalm Niewinności, Biblia - wybór)
2. Kościół a Synagoga. Zagadnienie judeochrystianizmu
(tekst: Dzieje Apostolskie – Dz 2, 1-47;15,1-35, List Pawła (Tm 1-3)
3. Kościół jako wspólnota:
a. formacja
b. liturgia
c. sakramenty
(tekst: Didache, całość: wydanie z 1923 J. Jankowskiego: http://bit.ly/2j4Rfrh
współczesne z tekstem oryginalnym: http://bit.ly/2gJznxB)
4. Kościół a Imperium Romanum do wprowadzenia tzw. edyktu mediolańskiego. Konfrontacja z państwem, okres prześladowań.
(tekst: Męczennicy – seria: Ojcowie Żywi, t. 9, Kraków 1998, s. 394-399;
Akta prokonsularne św. Cypriana)
5. Kościół a państwo od roku 313.
Kościół w ofensywie.
(tekst: H. Rahner, Kościół i Państwo we wczesnym chrześcijaństwie, Warszawa 1986, s. 93-96
[Papież Liberiusz przed sądem]; 121-124 [Ambroży z Mediolanu wezwanie cesarza do pokuty])
6. Kościół a schizmy (specyfika Zachodu) do III wieku.
(tekst: Pasterz Hermasa [w:] Pierwsi Świadkowie, BOK 10, Kraków 1998, s. 230-233;
przykazanie IV: oryginał z Kodeksu Synajskiego http://bit.ly/2f676kK; artykuł wprowadzający:
M. Chłopowiec, Przesłanie Pokutne Pasterz, Śląskie studia historyczno-teologiczne 45, 2 (2012),
s. 215-230: http://bit.ly/2vO9Cqc
7. Kościół a schizmy (specyfika Zachodu) od wieku III.
Walka o Kościół święty dla świętych - donatyzm.
(tekst: św. Augustyn, Wybór listów, tłum. i oprac. W. Eborowicz, Pelplin
1991, s. 320-323; list św. Augustyna do Kryspina)
8. Kościół a herezje (specyfika Wschodu).
Do III wieku.
(tekst: H. Pietras, By nie milczeć o Bogu. Zarys teologii Ojców Kościoła, Kraków 1991, s. 60-71; wprowadzenie ogólne do zagadnienia gnostycyzmu wczesnochrześcijańskiego)
9. Kościół a herezje (specyfika Wschodu).
Od III wieku – arianizm
(tekst: Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, Warszawa 1986, s. 64, 66 [bp Aleksander o Ariuszu]. Dokumenty Soborów Powszechnych, [w:] Źródła Myśli Teologicznej t. 24, red. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2002, s. 25, 55-57, Credo Nicejskie i Euzebiusza)
10. Kościół a synody (sobory) do VI wieku.
(tekst: Dokumenty Soborów Powszechnych, j.w., Kraków 2002, s. 197-213 [List papieża Leona do Flawiana], 251 [kanon 28- Uchwała o przywilejach stolicy Konstantynopola] wprowadzenie ogólne do zagadnienia soborów starożytnych: M. Starowieyski, Sobory niepodzielonego Kościoła, Kraków 2016 [Tarnów 1994])
11. Kościół a kryzys świata antycznego –
Kościół spadkobiercą kultury antycznej.
W poszukiwaniu korzeni wielkiego rozłamu w Kościele Powszechnym.
(obraz: Hermes Kriophoros; Sol invictus; Endymion; Herkules; wprowadzenie do zagadnienia J.C. Kałużny, Kształtowanie się przedstawień chrystologicznych jako świadectwo ideowych przemian w Kościele III i IV wieku, „Studia Laurentiana” 4 [2004], s. 47-72.)
12. Kościół a monastycyzm (anachoretyzm, eremityzm, cenobityzm).
Czas białego męczeństwa
(tekst: Pierwsza księga starców – Gerontikon, Kraków 1992, s. 5-27 [wstęp]; 37-44 [Abba Antoni]
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student po kursie, orientuje się w sposób podstawowy w zjawiskach wpływających na kształtowanie się, używając słów M. Simona: "cywilizacji wczesnego chrześcijaństwa".
Kryteria oceniania
Zaliczenie na podstawie kolokwium pisemnego z przedłożonego materiału
Literatura
Podręcznik:
- Olszewski D., Dzieje chrześcijaństw w zarysie, Warszawa 1998,
I. cz. - Starożytność
Opcjonalnie:
- Danielou J., H. I. Marrou, Historia Kościoła, t. 1, Warszawa 1984.
- Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 1, Warszawa 1989.
- Kung H., Krótka historia kościoła katolickiego, Wrocław 2004.
- Starowieyski M., Z historii wczesnego chrześcijaństwa, Kraków 2017.
Źródła:
- Pisma Ojców Apostolskich, tłum. A. Lisiecki (POK t. 1), Poznań 1924.
- Apokryfy Nowego Testamentu, red. M. Starowieyski, t. 1, vol. 1-2, Lublin 1986.
- Augustyn: Listy, tłum. W. Eborowicz, Pelplin 1991;
- Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1987.
- Cyprian: Listy, tłum. W. Szołdarski (PSP t. I), Warszawa 1969;
- O upadłych, tłum. J. Czuj (POK t. 19), Poznań 1937.
- Drabina J., Pięć pierwszych wieków chrześcijaństwa. Wybór tekstów, Kraków 1991.
- Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, tłum. A. Lisiecki (POK t. 3), Poznań 1924;
- Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, Seria ŹRÓDŁA MYŚLI TEOLOGICZNEJ tłum. A. Caba, Kraków 2013.
- Focjusz, Biblioteka, tłum. O. Jurewicz (t.1-5), Warszawa 1988-1999.
- Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, tłum. S. Kozikowski, Warszawa 1989.
- Józef Flawiusz, Wojna żydowska, tłum. J. Radożycki, Warszawa 1992.
- Prawo rzymskie, red. W. Wołodkiewicz, Warszawa 1986.
- Rzymskie epitafia, zaklęcia i wróżby, tłum. S. Kasprzysiak, Warszawa 1990.
- Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kozikowski, Warszawa 1986.
- Swetoniusz G. T., Żywoty cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszyńska, Wrocław 1987.
- Tertulian, Apologetyk, tłum. J. Sajdak (POK t. 20), Poznań 1947.
- Zosimos, Nowa historia, tłum. H. Cichocka, Warszawa 1993.
SERIE WYDAWNICZE:
- Ojcowie Żywi, red. M. Starowieyski, t. 1, Kraków 1978-
- Patrologiae cursus completus. Series Latina, ed. J. P. Migne, vol. 1-222, Paris 1878-1890.
- Pisma Ojców Kościoła (POK), red. J. Sajdak, t. 1-27, Poznań 1924-1971.
- Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy (PSP), red. E. Stanula [i in.], t. I, Warszawa 1969-
- Studia Antiqvitatis Christiane, red. W. Myszor [i in.], t. 1, Warszawa 1977-
- Vox Patrum, red. S. Longosz [i in.], t. 1, Lublin 1981-
- Źródła Myśli Teologicznej, red. A. Baron, T. Górski [i in.], t.1, Kraków 1996.
OPRACOWANIA:
- Alfoldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań 1991.
- Brown P., Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991.
- Campenhansen H., Ojcowie Kościoła, Warszawa 1967.
- Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, Warszawa 1970.
- Cytowska M., Literatura rzymska okresu cesarstwa. Autorzy chrześcijańscy, Warszawa 1994.
- Fontaine J., Chrześcijańska literatura łacińska - rys historyczny, Tarnów 1997.
- Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, Warszawa 1966.
- Hamman A.: Portrety Ojców Kościoła, Warszawa 1978;
- Życie codzienne pierwszych chrześcijan, Warszawa 1990;
- Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna, Warszawa 1989.
- Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1990.
- Kelly John N. D., Początki doktryny chrześcijańskiej, Warszawa 1988.
- Klauck H. J., Wczesnochrześcijańska wspólnota Kościelna, Kraków 1995.
- Marrou H. I., Zmierzch Rzymu, czy późna starożytność III-VI w., Warszawa 1997.
- Marsh H., Czy ty jesteś królem? Dzieje Chrystusa na tle historycznego konfliktu pomiędzy cesarstwem rzymskim a judaizmem, Warszawa 1980.
- Michalski M., Antologia literatury patrystycznej, Warszawa 1975.
- Padovese L., Wprowadzenie do teologii patrystycznej, Kraków 1994.
- Pietras H., By nie milczeć o Bogu. Zarys teologii Ojców Kościoła, Kraków 1991.
- Quispel G., Gnoza, Warszawa 1988.
- Rahner H., Kościół i państwo we wczesnym chrześcijaństwie, Warszawa 1986.
- Rops D.: Kościół pierwszych wieków, Warszawa 1969;
- Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1979.
- Słownik Wczesnochrześcijańskiego Piśmiennictwa, red. M. Starowieyski, Poznań 1971.
- Starowieyski M., Sobory niepodzielonego Kościoła, Tarnów 1994.
- Śrutwa J., Chrześcijanie w służbie tego świata. Wizja Tertuliana i św. Augustyna, [w:] Chrześcijanie a życie publiczne w Cesarstwie Rzymskim III-IV w., Lublin 1988, s. 71-94.
- Wielgus S., Badania nad Biblią w starożytności i średniowieczu, Lublin 1990.
- Winniczuk L.: Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1985;
- Winniczuk L., Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów, Warszawa 1987.
- Wipszycka E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994;
- Prześladowania w państwie rzymskim [w:] Męczennicy, (OŻ t. IX), Kraków 1991, s. 16-83.
- Vipper J. R., Rzym i wczesne chrześcijaństwo, Warszawa 1960.
- Żywczyński M.: Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, Warszawa 1985;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: