Homiletyka - historia kaznodziejstwa T-KAP-SJ>homile-7
Homiletyka, od gr. homilein przebywać z kimś, wygłaszać mowę to dział teologii pastoralnej, zajmujący się teorią i praktyką kaznodziejstwa, zwł. homilii. Pierwszą teorię homiletyki opracował św. Augustyn w De doctrina christiana. Jakkolwiek w posłudze głoszenia Słowa Bożego homiletyka korzysta z dorobku retoryki, nie jest tylko wymową kościelną (rhetorica sacra), lecz jest przede wszystkim teologią przepowiadania. Do współczesnego ujęcia homiletyki przyczyniła się odnowa biblijno-liturgiczna oraz protest. teologia słowa Bożego, traktująca kazanie jako wydarzenie zbawcze. Współczesna homiletyka dzieli się na: fundamentalną, szczegółową, materialną, formalną i historię kaznodziejstwa. Homiletyka fundamentalna zajmuje się istotą i zadaniami przepowiadania. Z kolei homiletyka szczegółowa zajmuje się zadaniem kaznodziejstwa, jego dydaktyką, a także typologią kazania; stawia ona przed przepowiadaniem zadanie budzenia i formowania wiary u słuchacza, ułatwienie mu nawiązania dialogu ze zbawczą prawdą dzięki należytej budowie, retorycznej prezentacji treści oraz dialogowi (dzielenie się słowem). Homiletyka materialna zajmuje się doktrynalnym i antropologicznym tworzywem kazania oraz sposobami wykorzystania go i aktualizacji; widząc jedyne źródło i treść przepowiadania w osobie Jezusa Chrystusa i jego dziele zbawczym, korzysta z inspiracji teologicznych, wpływając zarazem (zwł. w kazaniach katechizmowych) na aktualizację życiową teologii. Tworzywo doktrynalne znajduje homiletyka przede wszystkim w Biblii, będącej sposobem obecności Jezusa Chrystusa (KL 7), rozpatrywanej w świetle orzeczeń nauczycielskiego urzędu Kościoła, współczesnej egzegezy, a także w liturgii oraz teologii. Tworzywo antropologiczne dla homiletyki stanowią egzystencjalne problemy człowieka; łącznie z tworzywem doktrynalnym buduje treść homilii, wyrastającą z napięcia między kerygmatem a sytuacją życiową słuchaczy, prowadząc metodą dialogu kaznodziejskiego do zbawczego spotkania człowieka z Bogiem. W celu pogłębienia go homiletyka sięga także do szerokiego kontekstu nauk humanistycznych i literatury. Podstawowym celem jest głoszenie Chrystusa (pełnia objawienia) i doprowadzenie słuchacza do dojrzałości wiary w Niego.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/2024-Z: | W cyklu 2022/2023-Z: |
Efekty kształcenia
Student powinien potrafić popularyzować wiedzę teologiczną, przekazywać ją i dzielić się doświadczeniem religijno-duchowym, zwłaszcza przez posługę duszpasterską w Kościele katolickim.
Powinien umiejętnie przygotowywać i wygłaszać homilie oraz inne wystąpienia związane z działalnością duszpasterską.
Powinien głębiej i piękniej sprawować liturgię i obrzędy Kościoła katolickiego.
Kryteria oceniania
• wykłady,
• konsultacje (zarówno regularne, jak też organizowane w indywidualnych przypadkach),
lektury
Zdobycie odpowiedniej wiedzy, udział w dyskusji i testach sprawdzających np. rozpoznawanie figur retorycznych
Praktyki zawodowe
w ramach ćwiczeń z homiletyki prowadzonych przez ks. dr hab. Witolda Ostafińskiego
Literatura
Integralne kształcenie kaznodziei, red. W. Broński, Lublin 2006;
A. Lewek, Współczesna odnowa kaznodziejstwa, z. 1-2, Warszawa 1980;
K. Panuś, Zarys historii kaznodziejstwa w Kościele katolickim, cz. 2: Kaznodziejstwo w Polsce, t. 1: Od średniowiecza do baroku, Kraków 2001, t. 2: Od oświecenia do XX wieku, Kraków 2001;
K. Panuś, Historia kaznodziejstwa, Kraków 2007;
K. Panuś, Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008;
G. Siwek, Blaski i cienie współczesnego przepowiadania, Kraków 2007;
K. Panuś, Kościół przyniósł Polsce Chrystusa” (Jan Paweł II). Rola kaznodziejstwa w chrystianizacji Polski, „Warszawskie Studia Pastoralne”, wydanie specjalne, Polska krajem misyjnym? 1050 lat chrześcijaństwa w Polsce, red. T. Wielebski, P. Ochotny, M. J. Tutak, Warszawa 2016, s. 37-62.
Sługa Słowa, red. W. Przyczyna, Kraków 1997,
Metodologia teologii praktycznej, red. W. Przyczyna, Kraków 2011;
Kazania w kulturze polskiej. Edycje kolekcji tematycznych, pod redakcją Kazimierza Panusia, tom 4: Kazania wielkanocne, wydali i opracowali Janusz Gruchała i Kazimierz Panuś, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2019, ISBN 978-83-7643-182-6, ss. 567; https://doi.org/10.21906/9788376431833.
Kazania w kulturze polskiej. Edycje kolekcji tematycznych, pod redakcją Kazimierza Panusia, tom 5: Kazania adwentowe, wydali i opracowali Witold Ostafiński i Kazimierz Panuś, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2019, ISBN 978-83-7643-168-0, ss. 554; https://doi.org/10.21906/9788376431697.
Kazania w kulturze polskiej. Edycje kolekcji tematycznych, pod redakcją Kazimierza Panusia, tom 6: Kazania bożonarodzeniowe, wydali i opracowali Anna Jungiewicz i Kazimierz Panuś, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2019, ISBN 978-83-7643-178-9, ss. 576; https://doi.org/10.21906/9788376431796.
Kazania w kulturze polskiej. Edycje kolekcji tematycznych, pod redakcją Kazimierza Panusia, tom 7: Kazania patriotyczne, wydali i opracowali Kazimierz Panuś i Marek Skwara, Wydawnictwo UNUM, Kraków 2019, ISBN 978-83-7643-180-2, ss. 735; https://doi.org/10.21906/9788376431819.
K. Panuś, Pokazać światu polskich Bernardynów, Bossuetów, Wesleyów, Newmanów, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 4 (2019), s. 361-374.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: