Teologia dogmatyczna (protologia) T-KP-SJ>teodog-w-7
Wykład obejmuje następujące zagadnienia szczegółowe:
Część I. Protologia historyczna
1. Protologia biblijna
1.1. Stary Testament
1.1.1 Chronologia postaci i wydarzeń biblijnych.
1.1.2. Pięcioksiąg – nazewnictwo, autorstwo, chronologia warstw.
1.1.3. Protologia księgi Rodzaju.
1.1.4. Podstawowe zagadnienia protologiczne pozostałych ksiąg ST.
1.2. Nowy Testament
1.2.1. Ewangeliczna zapowiedź kresu i afirmacja wartości starego stworzenia.
1.2.2. Ewangeliczny obraz nowego stworzenia w perspektywie „już i jeszcze nie”.
1.2.3. Protologia Pawłowa.
1.2.4. Protologia Janowa.
2. Protologia Ojców Kościoła
2.1. Hermas (I/II w.).
2.2. Ireneusz z Lyonu (140-202).
2.3. Orygenes (185-254).
2.4. Augustyn z Hippony (354-430).
3. Protologia scholastyczna
3.1. Piotr Lombard (1096-1160).
3.2 Tomasz z Akwinu (1225-1274)
Część II. Protologia dogmatyczna
1. Angelologia i demonologia
1.1. Angelologia
1.2. Demonologia
2.Problematyka grzechu pierworodnego i predestynacji
2.1. Problem grzechu pierworodnego u Augustyna
2.2. Problem przeznaczenia (predestynacji) u Augustyna
2.3. kontrowersja pelagiańska
2.4. Kontrowersja luterańska
3. Protologiczne wypowiedzi UNK
3.1. Sobór Konstantynopolitański I (381)
3.2. Synod w Kartaginie (418)
3.3. Synod w Orange (529)
3.4. Sobór Laterański IV (1215)
3.5. Sobór Florencki (1439-1442)
3.6. Sobór Trydencki (1545–1563)
3.7. Sobór Watykański I (1869-1870)
3.8. Sobór Watykański II (1962-1965)
Część III. Współczesna protologia interdyscyplinarna
1. Współczesne modele kosmologiczne
1.1. Model wielkiego wybuchu i jego odmiany
1.2. Modele alternatywne
2. Problematyka ewolucji
2.1. Ewolucja kosmologiczna
2.2. Ewolucja biologiczna
2.3. Kreacjonizm i Ewolucjonizm
3. Antropogeneza
3.1. Paradoks Fermiego i zasady antropiczne
3.2. Poligeneza i monogeneza.
3.3. Zagadnienia świadomościowo-kognitywistyczne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/2023-Z: | W cyklu 2023/2024-Z: | W cyklu 2025/2026-Z: | W cyklu 2024/2025-Z: |
Efekty kształcenia
Wiedza:
- Student rozumie historyczne aspekty rozwoju myśli ludzkiej dotyczącej stworzenia i związaną z nimi kulturotwórczą rolę Kościoła i teologii w różnych okresach historii (TMA_W14)
- Student ma pogłębioną znajomość zagadnień i wyzwań przed jakimi stoi protologia współczesna i zaznajamia się ze współczesnymi metodami badań oraz twórczymi interdyscyplinarnymi propozycjami badawczymi w tej dziedzinie (TMA_W11)
Umiejętności:
- Student umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze zwłaszcza w zakresie współczesnych zagadnień dogmatycznych (TMA_U05).
- Student potrafi harmonizować różne elementy chrześcijańskiego dziedzictwa doktrynalnego w zakresie od teologii patrystycznej po teologię współczesną (TMA_U07)
Kompetencje:
- Student ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscyplinarności i zasadę twórczego rozwoju teologii z poszanowaniem jej Tradycji (TMA_K05).
- Student identyfikuje i rozstrzyga dylematy, zwłaszcza doktrynalne (TMA_K06)
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach jest obowiązkowa. Podstawowym kryterium oceny jest wynik egzaminu końcowego.
Literatura
3.1. Wybrana źródłowa protologiczna bibliografia patrystyczna.
Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses: Stworzenie – Grzech, [w:] Bóg w Ciele i Krwi, wybór i oprac. Hans Urs von Balthasar, przeł. W. Myszor, Kraków 2001, s. 82-89.
Orygenes, Duch i ogień, wybór i wprow. Hans Urs von Balthasar; przekł. na pol. i red. S. Kalinkowski, przekł. z niem. W. Myszor, Kraków – Warszawa, 1995.
Orygenes, O Zasadach, red. i wprow. H. Pietras, przeł. S. Kalinkowski, ŹMT 1, Kraków 1996.
Dionizy-Areopagita, Imiona Boskie: V. Byt i jego wzorce – VI. Życie – VII. Mądrość, intelekt, rozum, prawda, wiara, tłum. M. Dzielska, [w:] tenże, Pisma teologiczne, Kraków 2005, 274-291.
Grzegorz z Nyssy, Człowiek jako obraz Boga, Wielka Katecheza, tłum. W. Kania, Warszawa 1974, s. 135-141.
Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka, [w:] Antologia literatury patrystycznej, t. II, War-szawa 1982, s. 307-310.
Grzegorz z Nyssy, O dzieciach przedwcześnie zmarłych, przeł. M. Przyszychowska, w:] Bóg i zło. Pisma Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy i Jana Chryzostoma, Kraków 2003, s. 63 - 91.
Grzegorz z Nazjanzu, Mowa 38: Na Boże Narodzenie, [w:] Mowy wybrane, Warszawa 1967, s. 420-422.
Bazyli Wielki, O tym, że Bóg nie jest sprawcą zła, przeł. J. Naumowicz, [w:] Bóg i zło. Pisma Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy i Jana Chryzostoma, Kraków 2003, s.5-61.
Jan Chryzostom, Kto sam sobie nie szkodzi, temu nikt zaszkodzić nie może, przeł. K. Kochańczyk, [w:] Bóg i zło. Pisma Bazylego Wielkiego, Grzegorza z Nyssy i Jana Chryzostoma, Kraków 2003, s. 93 - 139.
Bernard z Clairvaux, O łasce i wolnej woli, przeł. W. Pelc, Paryż 1988.
3.2. Wybrane protologiczne opracowania dogmatyczne.
Auzon G., Na początku Bóg stworzył świat, przeł. J.M. Godzimirski, Warszawa 1990.
Balter L. (red.), Kosmos i człowiek, Kolekcja ,,Communio”, t. IV, Poznań 1989.
Bartnik Cz., Dogmatyka katolicka, t. I, Lublin 1999.
Bartnik Cz., Personalizm, Lublin 2000.
Bejze B. (red.), O Bogu i człowieku, t. II, Warszawa 1969.
Budzyński S., Bóg. Wszechświat. Człowiek. W obliczu nieskończoności, Warszawa 1991.
Buxakowski J., Antropologia nadprzyrodzona, cz. I, Łaska i człowiek, Pelplin 1982, cz. II, Wieczność i człowiek, Pelplin 1983.
Buxakowski J., Stwórca i stworzenie. Teologia prawd wiary, t. IV, Pelplin 1998.
Dziasek F., Stwórca natury i Dawca łaski, Poznań 1959.
Edwards D., Bóg ewolucji : teologia trynitarna, przeł. Łukasz Kwiatek, Kraków .2016.
Filipiak M., Biblia o człowieku, Lublin 1979.
Francoeur R. T., Horyzonty ewolucji, Warszawa 1969.
Gajda Z., Heller M., Kosmos i filozofia, Tarnów-Kraków 1994.
Ganoczy A., Stwórczy człowiek i Bóg Stwórca, przeł. P. Pachciarek, Warszawa 1982.
Ganoczy A., Nauka o stworzeniu. Podręcznik teologii dogmatycznej, red. W. Beinert, przeł. J. Fenrychowa, Kraków 1999.
Góźdź K., Świat jako stworzenie Boga i Bóg jako Stwórca świata, [w:] M. Rusecki (red.), Być chrześcijaninem dziś, Lublin 1992, s. 119-132.
Góźdź K. (red.), Teologia o szatanie, Lublin 2000.
Góźdź K., Świat aniołów, [w:] J. Popławski (red.), In Christo Redemptore, Lublin 2001, s. 209-218.
Granat W, Dogmatyka katolicka, t. II: Bóg Stwórca – Aniołowie — Człowiek, Lublin 1961.
Granat W, Ku człowiekowi i Bogu w Chrystusie, t. I, Lublin 1972, s. 523--533.
Guelluy R., Dzieło stworzenia, przeł. M. Wierzbicka, [w:] B. Bejze (red.), Tajemnica Boga, Poznań 1967, s. 326-412.
Guitton J., Bogdanov G., Bogdanov I., Bóg i nauka, Kraków 1994.
Hałaczek B., Australopitekalna koncepcja antropogenezy. Studium historyczno-krytyczne, Warszawa 1983
Hałaczek B., U progu ludzkości. Podręcznik przyrodniczej antropogenezy, t. I, Warszawa 1991.
Heller M., Bóg i kosmologia, „Przegląd powszechny” 11/1993.
Heller M., Życiński J., Dylematy ewolucji, Tarnów 1996.
Heller M., Filozofia i wszechświat, Kraków 2006.
Heller M., Mączka J., Urbaniec J., Granice nauki, Tarnów 1997.
Heller M., Ostateczne wyjaśnienia wszechświata, Kraków 2008.
Heller M., Usprawiedliwienie wszechświata, Kraków 1984.
Heller M., Wobec wszechświata, Kraków 1970.
Hryniewicz W., Pascha Chrystusa w dziejach człowieka i wszechświata. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej, t. III, Lublin 1991, s. 429—492.
Jan Paweł II, Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela, Watykan 1987.
Jan Paweł II, O Aniołach. Katechezy, Warszawa 1991.
Jaskóła P., Elementy protologii, Opole 1998.
Jaskóła P., Stwórcze dzieło Boga, Opole 2002.
Jaworski D. J., Stworzenie w myśli współczesnej, Lublin 2000.
Kehl M., I widział Bóg, że to jest dobre. Teologia stworzenia, Poznań 2008.
Kijas Z.-J., Początki świata i człowieka, Kraków 2004.
Kloskowski K., Filozofia ewolucji i filozofia stwarzania, Warszawa 1999.
Kowalczyk M, Traktat o stworzeniu, [w:] E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski (red.), Dogmatyka. t. VI, Warszawa 2007, s. 5-286.
Langemeyer G., Antropologia teologiczna. Podręcznik teologii dogmatycznej, red. W. Beinert, przeł. J. Fenrychowa, Kraków 1995.
Laurentin R., Szatan —mit czy rzeczywistość. Nauczanie i doświadczenie Chrystusa i Kościoła, przeł. T. Szafrański, Warszawa 1998.
Łabuda P., Paciorek A, Tronina A. (red.), Bóg Stwórca, ser. Scripturae Lumen, Tarnów 2014.
Łukaszuk T., Istnienie szatana i demonów jako problem w katolickiej teologii posoborowej, Kraków 1990.
Mascal E. L., Chrześcijańska koncepcja wszechświata, Warszawa 1968.
McMullin, E., Ewolucja i stworzenie, przeł. J. Rodzeń, Kraków 1990.
Moltmann J., Bóg w stworzeniu, przeł. Z. Danielewicz, Kraków 1995.
Montenat Ch., Plateaux L., Roux P., Odkrywanie stworzenia w ewolucji, przeł. J. A. Żelichowska, Poznań 1993.
Oleschko H. (red.), Księga o aniołach, Kraków 2003.
Pederson O., Konflikt czy symbioza, Tarnów 1997.
Planck M. von, Schroedinger E., Zagadnienia współczesnej nauki. Indeterminizm. Wpływ środowiska an nauki przyrodnicze, Warszawa 1993.
Ratzinger J., Na początku Bóg stworzył. Konsekwencje wiary w stworzenie, Kraków 2006.
Schelke K.-H., Teologia Nowego Testamentu, t. 1: Stworzenie, przeł. M. L. Dylewski, Kraków 1968.
Schonborn Ch., A. Gorres, R. Spaemann, Grzech pierworodny w nauczaniu Kościoła, Poznań 1997.
Schoonenberg P., Boży świat w stwarzaniu, przeł. H. Bednarek, Warszawa 1972.
Scola A., Osoba ludzka. Antropologia teologiczna, przeł. L. Balter, Poznań 2005.
Skowronek A. J., Aniołowie są wśród nas. Fantazje — dociekania -— wierzenia, Warszawa 2001.
Świerczek E., Na początku stworzenia. Egzegetyczno-teologiczna interpretacja Rdz 1-3, Kraków 1992.
Teilhard P. Ch. de, Człowiek. Struktura i kierunki ewolucji grupy zoologicznej, Warszawa 1962.
Trilling W, Stworzenie i upadek według Rdz 1-3, przeł. E. Schulz, Warszawa 1980.
Trocquer R. de, Kim jestem ja człowiek, przeł. O. Scherer, Paryż 1968.
Warzeszak J., Antropologia teologiczna – De Deo Creatore, Warszawa 1990.
Życiński J., Bóg i ewolucja : podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego, Lublin 2002.
Życiński J., Bóg i stworzenie : zarys teorii ewolucji, Lublin 2011.
Życiński J., Teizm i filozofia analityczna, Kraków 1985.
Życiński J., W kręgu nauki i wiary, Kraków 1989.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: