Teologia dogmatyczna - Mariologia T-KP-SJ>teodog-w-9
Wykład podzielony jest na następujące obszary tematyczne:
I. Mariologia Historyczna i Biblijna
1. Historyczne osadzenie mariologii w teologii
a) Imię Maryi,
b) Nazaret,
c) apokryficzne informacje o pochodzeniu i rodzie Maryi
2. Starotestamentalne zapowiedzi maryjne
a) Zasada „latet-patet” - starotestamentalne figury, paralele i typy maryjne
b) Starotestamentalne proroctwa Maryjne
- Protoewangelia (Rdz 3, 15)
- proroctwo o almah (Iz 7, 14)
- Matka Mesjasza (Mi 5, 2)
c) Koncepcja J. Ratzingera tzw. "Żeńskiej linii" postaci Starego Testamentu
c.1. Kobiety prefigurujące postać Maryi
- Ewa (Rdz 2,21-3,24)
- Jokebed (Wj 6,20; Lb 26,59)
- Miriam (Wj 1,15-2,3; Wj 15,20)
- Debora (Sdz 4,4-5,31)
- Rut (Rt 1.1-4,22)
- Anna (1 Sm 1,1-2,11)
- Rispa (2 Sm 21,1-14)
- Judyta (Jdt 8,1-16-25)
- Estera (Est 2,1 - 7,10)
- Matka 7 braci machabejczyków (2 Mch 7,1-42)
c.2. Kobiety w genealogii Chrystusa (Mt 1, 1-17)
- Tamar (Rdz 38, 26)
- Rachab (Joz 2, 21)
- Rut (Rt 2,8)
- Batszeba (2 Sm 11,5)
3. Maryja w Nowym Testamencie
3.1 Ewangelie o Maryi
a) Mk i Mt
- Boże Macierzyństwo i dziewictwo Maryi (Mt 1, 18-25)
- Bracia, siostry i krewni Chrystusa (Mk 3, 31-35; 6, 1-6)
- „Syn Maryi” (Mk 6, 3)
- Mariologia „pierwotna” Mk
- Mariologia pluralistyczna (teksty paralelne Mt-Mk)
b) Łk i J
- Zwiastowanie i analiza pozdrowienia anielskiego (Łk 1, 26-38)
- Magnificat (Łk 1, 46-56)
- Proroctwo Symeona - zapowiedź męczeństwa i cierpienia (Łk 2, 35)
- Prawdziwi krewni Chrystusa (Łk 8, 19-21)
- Anonimowa kobieta z tłumu (Łk 11, 27-28)
- Kana Galilejska - wstawiennictwo Maryi (J 2, 1-12)
- Maryja pod krzyżem - dziewictwo, duchowe macierzyństwo, IV przykazanie (19, 25- 27)
- „Syn Józefa” (J 6, 42)
3.2 Maryja w teologii Św. Pawła, w Dziejach Apostolskich i w Apokalipsie
a) Maryja w narracji pawłowej
- Narodzenie z niewiasty (Ga 4, 4)
- „Brat Pański” (Ga 1, 19)
b) Maryja w Dziejach Apostolskich
- Maryja w gronie oczekujących na zesłanie Ducha Świętego (Dz 1, 14)
c) Maryja w wizji apokaliptycznej
- Niewiasta i Smok - eklezjotypiczno-maryjna interpretacja (Ap 12,1 - 18)
II. Mariologia patrystyczna - Mariologia przedefeskich ojców Kościoła
1. Ignacy antiocheński
2. Justyn męczennik
3. Meliton z Sardes
4. Ireneusz z Lyonu
5. Klemens Aleksandryjski
6. Orygenes
7. Tertulian
8. Efrem Syryjczyk
9. Epifaniusz z Salaminy
III. Mariologia Systematyczna - 4 dogmaty Maryjne
1. Dogmat o Bożym macierzyństwie NMP
2. Dogmat o trwałym dziewictwie NMP
3. Dogmat o niepokalanym poczęciu NMP
4. Dogmat o wniebowzięciu NMP.
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/2023-Z: | W cyklu 2024/2025-Z: | W cyklu 2025/2026-Z: | W cyklu 2023/2024-Z: |
Efekty kształcenia
Wiedza:
Student wykazuje szczegółową wiedzę z teologii dogmatycznej, zwłaszcza w zakresie dogmatów mariologicznych (TMA_W06).
Umiejętności:
Student wykazuje podstawową umiejętność uwzględniania w badaniach źródeł w języku greckim i łacińskim (TMA_U19).
Kompetencje:
Student identyfikuje i rozstrzyga dylematy - zwłaszcza doktrynalne (TMA_K06).
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach nie jest obowiązkowa. Po każdym wykładzie będzie udostępniany plik pdf z jego zawartością. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest zdany egzamin pisemny (50% max. ilości punktów).
Literatura
Bartnik Cz. S., Matka Boża, Lublin 2003.
Beinert W. (red.), Cześć Maryi dzisiaj. Propozycje pastoralne, Warszawa 1992.
Beinert W., Drogi i bezdroża mariologii, Biblioteka Maryjna t. 12, Warszawa 1993.
Bottini G.–C. – Casalini N., Maria nella storia della salvezza in Luca-Atti, „Theotokos” 8 (2000), pp.733-768.
Bouflet J. – Boutry F., Znak na niebie. Objawienie Matki Bożej, Warszawa 2000. A
Budzik S., Maryja w tajemnicy Chrystusa i Kościoła, Tarnów 1993.
Cantalamessa R., Maryja zwierciadłem dla Kościoła, Warszawa 1994.
Cecchin F., W poszukiwaniu Maryi. Komentarz egzystencjalny do encykliki „Redemptoris Mater”, Biblioteka Maryjna t. 6, Warszawa 1989.
Courth F., Mariologia. Podręcznik teologii dogmatycznej, t. VT- VII, F. Courth, P. Neuner, Mariologia, Eklezjologia, Kraków 1999.
Fiores de, S., Maria Madre di Gesu. Sintesi storico-salviƒica. Corso di teologia sistematica t. 6, Bologna 1993.
Gajek J.–.S. – Pek K. (red.), Matka Jezusa pośród pielgrzymującego Kościoła, Warszawa 1993.
Gambero L., Maria nel pensiero dei padri della Chiesa, Edizioni San Paolo, Milano 1991.
Garomie G.-M., Maryja wczoraj i dziś, Biblioteka Maryjna t. 4., Warszawa 1988.
Grzybek S., (red.), Matka Odkupiciela. Komentarz do encykliki Redemptoris Mater, Kraków 1988.
Królikowski J., Maryja w pamięci Kościoła. Mariologia część I, Tarnów 1999.
Kudasiewicz J., Matka Odkupiciela, Kielce 1991.
Kudasiewicz J., Nowe Tajemnice Różańca Świętego. Teologia, kontemplacja, życie, Ząbki 2002.
Langkammer H., Maryja w Nowym Testamencie, Gorzów Wielkopolski. 1991.
Laurentin R., Maryja Matka Odkupiciela, Warszawa 1988.
Laurentin R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej, Warszawa 1989.
Läpple A., Maryja w wierze i życiu Kościoła. Biblioteka Maryjna t. 7, Warszawa 1991.
Medica G.–M., Maryja żywa Ewangelia Chrystusa, Niepokalanów 1993.
Melotti L., Maryja Matka żyjących. Zarys mariologii, Niepokalanów 1993.
Napiórkowski S.C. (red.), ,,Błogosławić mnie będą”. Adhortacja Pawła VI ,, Marialis Cultus”. Tekst- komentarze - dyskusja, Lublin 1990.
Napiórkowski S.C. (red.), Nauczycielka i Matka. Adhortacja Pawła VI ,,Marialis cultus” na temat rozwoju należycie pojętego kultu maryjnego. Tekst i komentarze, Lublin 1991.
Napiórkowski S.C. (red.), Matka Odkupiciela. Tekst i komentarze, Jan Paweł naucza t. VI, Lublin 1993.
Napiórkowski, S.C., B. Kochaniewicz, (red.), Maryja w Katechizmie Kościoła Katolickiego, Kraków 1996. 1
Napiórkowski S.C., Spór o Matkę. Mariologia jako problem ekumeniczny, Lublin 1988.
Napiórkowski S.C., Matka mojego Pana (problemy - poszukiwania - perspektywy), Opole 1988.
Napiórkowski S.C., Matka naszego Pana (problemy - poszukiwania -s perspektywy), Tarnów 1992.
Napiórkowski S.C., O Maryi nigdy dość, ale poprawnie, [w:] Matka Pana, Niepokalanów 1998, s.l55-172; [lub w:] Dzieci soboru zadają pytania. Rozmowy po Soborze Watykańskim II, red. Z. Nosowski, Warszawa 1996, s.91-112.
Napiórkowski S.C. Matka Pana (problemy - poszukiwania - perspektywy), Niepokalanów 1998.
Napiórkowski S.C. – Usiądek, Matka i Nauczycielka, Niepokalanów 1992.
Napiórkowski S.C., Problem pobożności maryjnej to problem relacji do Chrystusa. Z o.Profesorem rozmawia K. Fryzeł, Homo Dei 73(2003)267 nr 2, s. 141-1 57.
Ortensio da Spinetoli, Maryja w Biblii, Niepokalanów 1997. O
Pek K., (red.), Objawienia Maryjne. Drogi interpretacji, Warszawa 1994.
Perrella S.–M., Maria Vergine e Madre. La verginità feconda di Maria tra fede, storia e teologia, Edizioni San Paolo, Milano 2003.
Ratzinger J., Balthasar, von H.U., Graber R. (red.), Dlaczego właśnie Ona? Soborowa teologia maryjna, Biblioteka Maryjna t. 8, Warszawa 1991.
Serra A., Prefigurazioni di Maria nell’Antico Testamento, Roma 2006
Siwak W., (red.), Kościół czci Matkę swego Pana, Przemyśl 2003.
Suenens L.-J., Kim jest Ona? Synteza mariologii, Biblioteka Maryjna t. 5, Warszawa 1988.
Szlaga J. (red.), U boku Syna. Studia z mariologii biblijnej, Lublin 1984.
Thurian M., Maryja Matka Pana. Figura Kościoła, Warszawa 1990.
Toniolo E.-M., La beata Maria Vergine nel Concilio Vaticano II, „Madre della Chiesa”, Roma 2004.
Valentini A., Primi indizi di venerazione della Madre del Signore [in:] Aspetti della presenza di Maria nella chiesa in cammino verso il Duemila, red. E. Peretto, Edizioni „Marianum”, Roma 1989.
Wołowski L., Mariological Interpretation of the Eight Beatitudes (Matt 5:3–10), „Collectanea Theologica”, 90 (2020), nr 5, s. 637–679.
Wołowski L., Mariologiczna interpretacja ośmiu błogosławieństw (Mt 5,3-10), „Collectanea Theologica”, 90 (2020), nr 3, s. 79-121.
Wołowski L., Słowo o syntezie zasad Per Mariam ad Iesum i Per Iesum ad Mariam, „Salvatoris Mater” 20 (2018), nr 1-4 (77-80), s. 254-263.
Wołowski L., Mariologia społeczna Józefa Tischnera, „Teologia i człowiek” 52 (2020) nr 4, s. 27-48.
Wołowski L., Paradoks najwyższej wolności w największym posłuszeństwie według H. U. von Balthasara, „Seminare”, 41 (2020), nr 2, s. 37-47.
Życiński W., Jedność w wielości. Perspektywy mariologii ekumenicznej, Kraków 1992.
Życiński W., Matka Boża Katolików, Kraków 1995.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: