"Lex orandi - lex credendi" - wpływ liturgii na rozwój dogmatu T-SJ>mon22/23-L-2
W pierwszej części wykładu spróbujemy zarysować kontekst teologiczny, w którym w XX w. wyrósł postulat głębszego związku między dogmatyką a liturgią. Punktem dojścia będzie prezentacja różnych modeli teologii liturgicznej z wyszczególnieniem kilku konkretnych teologów, których model teologii wydaje się nam być najbardziej emblematycznym dla ukazania znaczenia liturgii w badaniach dogmatycznych. Kolejną – najistotniejszą – częścią wykładu będzie próbą pokazania najważniejszych punktów stycznych między dogmatyką a liturgią i wymienieniem trudności tej współpracy między dogmatyką a teologią liturgiczną.
Zagadnienia
1. Relacja teologii dogmatycznej i liturgii – zarysowanie kontekstu
2. Teologia liturgiczna – status quaestionis
a) Szkoła rzymska: S. Marsili, C. Vagaggini A.M. Triakka
b) Szkoła amerykańska: A. Schmemann, A. Kavanagh, R.F. Taft, D. Fagerberg, T. O’Malley
3. Znaczenie liturgii dla teologii dogmatycznej
a) Liturgia jako ontologiczny fundament całej teologii
b) Sakramentologia uwzględniająca celebrację liturgiczną
4. Adagium lex orandi – lex credendi i jego konsekwencje
5. Liturgia i kształtowanie się dogmatu - przykłady
a) Trynitologia
b) Chrystologia
c) Pneumatologia
d) Mariologia
5. Dogmatyka liturgiczna
6. Metodologiczne studium dogmatyczne z uwzględnieniem liturgii
7. Teologia dogmatyczna i liturgia - trudności
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
W sesji odbędzie się egzamin ustny z przedmiotu na bazie wykładu i zaproponowanej literatury uzupełniającej.
Literatura
• BERLANGA, El diálogo entre la teología litúrgica y la teología sacramentaria desde el Concilio Vaticano II, „Annales Theologici” 28 (2014), s. 435-472.
• BERLANGA, Liturgia y teología. Del dilema a la síntesis, CPL: Barcelona 2013.
• BERLANGA, Publicaciones recientes sobre la epistemología de la ciencia litúrgica (2000-2010), „Scripta Theologica” 44 (2012), s. 465-487;
• MIGUT, Liturgia jako teologia żywa, Wydawnictwo KUL: Lublin 2019.
• MIGUT, Relacja teologii i liturgii w ujęciu teologii liturgicznej szkoły rzymskiej, „Seminare” 26 (2009), s. 23-35.
• MIGUT, Teologia liturgiczna szkoły rzymskiej, Wydawnictwo KUL: Lublin 2007.
• D.W. FAGERBERG, Theologia Prima: What is Liturgical Theology?, Hillenbrand Books: Chicago/Mundelein 2004 (tłum. pol: Theologia Prima. Czym jest teologia liturgiczna?, DOL: Kraków 2018); warto tu również wspomnieć o trzech jego artykułach, w których dokonuje swoistego streszczenia swoich poglądów: What is the subject matter of liturgical theology?, „Roczniki Liturgiczne-Homiletyczne” 57 (2010), s. 41-51; Liturgical Theology as Point of Synthesis, „Roczniki Liturgiczne-Homiletyczne” 58 (2011), s. 29-42; Moje rozumienie teologii liturgicznej, [w:] Teologia liturgiczna. W poszukiwaniu syntezy w teologii, s. 73-101.
• J.A. JUNGMANN, Mittelalterliche Frömmigkeit. Ihr Werden unter der Nachwirkung der Christologischen Kämpfe, „Geist und Leben” 41(1968), s. 429-443
• J.J. FLORES, Situación actual de la Teología Litúrgica, „Phase” 287-288 (2008), s. 515-550; J.J. FLORES, Introdución a la teología litúrgica.
• L. HURTADO, The Binitarian Pattern of Earliest Christian Devotion and Early Doctrinal Development, [w:] B.D. SPINKS, The Place of Christ in Liturgical Prayer. Trinity, Christology and Liturgical Theology, Liturgical Press: Collegeville 2008, s. 23–29.
• M. ZACHARA, Lex orandi, lex credendi – o co właściwie chodzi? (2), https://www.liturgia.pl/Lex-orandi-lex-credendi-o-co-wlasciwie-chodzi-2/ (dostęp: 30.11.2018).
• P. DE CLERCK, „Lex orandi, lex credendi”: The Original Sense and Historical Avatars of an Equivocal Adage”, „Studia Liturgica” 24 (1994), s. 178-200.
• P. DE CLERCK, «Lex orandi, lex credendi». Un principe heuristique, „La Maison-Dieu” 56 (2000), s. 61-78.
• R.F. TAFT, Ponad Wschodem i Zachodem. Problemy rozumienia liturgii, Wydawnictwo M i DOL: Kraków 2014
• R.J. WOŹNIAK, Historyczno-teologiczne podstawy teorii wydarzenia liturgicznego zorientowanej trynitarnie, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 64 (2011), s. 335-348.
• Spiritus spiritalia nobis dona potenter infundit. A proposito di tematiche liturgico-pneumatologiche. Studi in onore di Achille M. Triacca, red. E. Carr, Pontificio Ateneo Sant’Anselmo: Roma 2005, s. 553-592.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: