Koncepcja wychowania religijnego wg Józefa Tischnera T-SJ>mon23/24-Z-3
Lektura dzieł ks. prof. Tischnera w aspekcie myśli na temat wychowania, katechizacji i mówienia tak, żeby uczeń chciał słuchać i żeby chciał przyjść drugi raz...
Na co dzień Bóg jest dla mnie przede wszystkim Chrystusem. My, chrześcijanie, jesteśmy w uprzywilejowanej sytuacji, bo zamiast mówić o abstraktach i żyć abstraktami, możemy na przykładzie Chrystusa mówić o konkretach. Odpowiedzią na pytanie, kim On jest, w moim wypadku mogłoby być przywołanie tych fragmentów Ewangelii, do których najchętniej powracam. Są to teksty eucharystyczne: zapowiedź Eucharystii, następujące potem sceny odejścia ludzi, ustanowienie Eucharystii i związana z tym symbolika, czyli – Bóg między nami. (Przekonać Pana Boga, 5);
Święty Jan od Krzyża pisze bardzo surowo o tym, że dusza, która chce spotkać Boga, musi wykreślić, wyrzucić z siebie wszystko to, co było dotąd. Musi przekreślić swoją pamięć. Musi przekreślić pamięć dlatego, że Pan Bóg przychodzi do człowieka zawsze inaczej, niż przychodził dotychczas. Żadne słowo nie może zamknąć Boga i Jego bogactwa. Żadne duchowe przeżycie, żaden zachwyt duchowy nie może Boga ogarnąć. I dlatego człowiek, który przywiązał się do jakiegoś jednego słowa, do jakiegoś jednego zachwytu, zostałby, jak ten wędrowiec na drodze, przywiązany do jednego widoku. (Wiara ze słuchania, 59)
Chrystus odszedł. Wydarzenie Odkupienia na krzyżu dokonało się (…) Co pozostało? Pozostał głos Nieobecnego. My wiemy, że głosy nieobecnych są czasami o wiele mocniejsze od głosów obecnych. Groby mają dziwną moc przemawiania. Pozostał więc po Chrystusie głos. Głos, który starał się mówić: „Jeżeli chcesz, możesz…” (…) Nie ma przymusu. Im większa wartość, tym większa wolność. Im bardziej boski jest Bóg, tym większą wolność ma Piotr. „Jeżeli chcesz, możesz, ale nie musisz”. Odkupienie przynosi ze sobą doświadczenie wolności. Najgłębsze z możliwych doświadczenie wolności. (Nadzieja czeka na słowo, 130);
Błogosławieństwa są pieśnią, którą śpiewa Bóg, chwaląc swoje stworzenie. W modlitwie to człowiek wyśpiewuje pieśń chwały Bogu, a tu jest odwrotnie. To Bóg mówi: błogosławieni… Błogosławieni, czyli godni zachwytu, naprawdę wielcy i wspaniali. (…) Bóg jak gdyby formułuje przykazania w stosunku do samego siebie, a nie do ludzi. Nie nakazuje: bądź ubogi…, tylko opowiada, czym się zachwycił. Skoro się zachwycił, nie może potępić i – tym samym – w pewien sposób zobowiązuje siebie. (Przekonać Pana Boga, 206);
Co nas uderza przede wszystkim w życiu Jezusa Chrystusa? Uderza nas jakaś głęboka logika Jego czynów. Jego życie składało się z miliona odrębnych czynów, ale bez żadnej przesady możemy to życie nazwać jednym wielkim czynem, bo te wszystkie drobne czyny układały się w jeden logiczny, zwarty rząd. Wszystko w tym wielkim czynie Jezusa Chrystusa było razem ze sobą splecione. Najbardziej paradoksalne rzeczy były przeniknięte jedną integrującą ideą. (…) O co właściwie Chrystusowi chodziło? (…) Oto świat w swoim rozwoju stanął nad przepaścią śmierci. Ludzie stanęli nad przepaścią śmierci. I trzeba temu światu wszczepić nowe życie. Kto to życie wszczepi światu? Jedynie Bóg. Ale człowiek, świat jest z Bogiem skłócony. I oto syn cieśli z Nazaretu podejmuje wielką decyzję: że On przez swój życiowy czyn te dwie skłócone rzeczywistości ze sobą pogodzi. I przez Niego tej umierającej ludzkości jakieś życie zostaje zaszczepione. Jakie życie? Powiedzmy: tajemnicze życie. (…).Filozofowie przed Jezusem Chrystusem i po Jezusie Chrystusie jedynie objaśniali świat. Objaśniali świat i objaśniali śmierć. Jedynie Chrystus przyszedł i chciał nie tyle objaśnić śmierć, ile przezwyciężyć śmierć. I to jest coś wielkiego! (Nadzieja czeka na słowo, 15–18);
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- zna podstawowe fakty z życia ks. J Tischnera;
- zna publikacje ks. J. Tischnera na temat wiary, Kościoła, Boga;
- dogłębnie zna publikacje ks. J. Tischnera na temat wychowania, katechezy;
- potrafi analizować myśl ks. Tischnera na temat mówienia o Bogu;
- umie wykorzystać zdobytą wiedzę do prezentowania myśli ks. Tischnera jako katechety, kaznodziei;
- potrafi doskonalić własny warsztat pracy poprzez sięganie do myśli ks. Tischnera;
- dba o własny spotkanie z myślą ks. J. Tischnera.
Kryteria oceniania
– wykład ilustrowany prezentacjami multimedialnymi, dialog ze studentami, analiza tekstów ks. J. Tischnera;
– aktywny udział w konwersatorium
Praktyki zawodowe
– egzamin
Literatura
Tischner J., Alfabet duszy i ciała, Kraków 2018;
Tischner J., Filozofia człowieka. Wykłady, Kraków 2019;
Tischner J., Filozofia dramatu, Paris 1990;
Tischner J., Jak żyć? Kraków 1997;
Tischner J., Kilka uwag na temat Mszy św. dla dzieci przedszkolnych, „Katecheta” 3(1974), s. 120-123;
Tischner J., Krótki przewodnik po życiu, Kraków 2017;
Tischner J., Ksiądz na manowcach, Kraków 1999;
Tischner J., Miłość niemiłowana, Kraków 1993;
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 1982;
Tischner J., Polska jest ojczyzną. W kręgu filozofii pracy, Paris 1985;
Tischner J., Pomoc w rachunku sumienia, Kraków 1999;
Tischner J.,Rekolekcje z Antonim Kępińskim, [w:] „Tygodnik Powszechny” 25.05.2003, https://www.tygodnikpowszechny.pl/rekolekcje-z-antonim-kepinskim-155998
Tischner J., Rekolekcje z mistrzem Eckhardem, [w:]Miłość nas rozumie, Kraków 2000 s.70-90;
Tischner J.,Słowo o ślebodzie, Kazania spod Turbacza, Kraków 2009;
Tischner J., To co najważniejsze, Kraków 2021;
Tischner J., Wędrówki w krainę filozofów, Kraków 2017;
Tischner J.,Wierząc w Pana Boga uwierzyć w siebie, „ Materiały Homiletyczne”75(1984) s. 9-15;
Tischner J., Żakowski J., Tischner czyta Katechizm, Kraków 2000;
Tischner J., Z problematyki wychowania chrześcijańskiego, „Znak” nr 149 (1966) s.1334-1345;
Pomocnicza:
Bonowicz W., Alfabet Tischnera, Kraków 2012;
Bonowicz W., Tischner, Kraków 2001;
Bukowski k, Podstawy wiary – w co wierzę? J. Tischner, Podstawy etyki – jak żyć?, Wrocław 1988.
Chrześcijaństwo przed nami : o Księdzu na manowcach Józefa Tischnera [dyskusja] / Jacek Żakowski, Kazimierz Nycz, Karol Tarnowski, Krzysztof Michalski, Janusz Poniewierski // [w:] „Znak” 5(2000), s. 86-101;
Dwugłos o książce. Rozmowa z krzyżem w tle/ Andrzej Osęka; Pan i Pleban /Ryszard Legutko [w:] „ Znak” 9( 1995), s. 176-189;
Galarowicz J., Ks. Józef Tischner, Kraków 2013;
Hanzelka D., Droga będzie pusta, „Tygodnik Powszechny” 30 (2000), s. 10;
Kłoczowski J.A. Józef Tischner – strategie myślenia religijnego, „W drodze” 8(2001);
Ksiądz na manowcach / Józef Tischner - Kraków, 1999. - Rec. Roman Graczyk // Gazeta Wyborcza” - 243(1999), s. 12-13;
Miłość nas rozumie: rok liturgiczny z księdzem Tischnerem / Józef Tischner. - Krak., 2000. - Rec. Adam Boniecki // „Tygodnik Powszechny” – 47(2000), s. 11;
Oby wszyscy tak milczeli o Bogu. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska, Kraków 2015 ;
Od tego jesteście, żeby iść za daleko... : 45. rocznica święceń kapłańskich ks. Józefa Tischnera / Wojciech Bonowicz // „Tygodnik Powszechny” - 26(2000), s. 10;
Panuś T., Żeby [uczeń] chciał przyjść drugi raz ... . Koncepcja katechezy i wychowania ks. prof. Józefa Tischnera „Paedagogia Christiana” 1(2004), ss.101-112;
Przekonać Pana Boga / Józef Tischner, Dorota Zańko, Jarosław Gowin. - Krak., 1999. - Rec. Bogusław Mielec // [w:] „Znak” 10(1999), s. 143-152;
Stawrowski Z., Solidarność znaczy więź. W kręgu myśli Józefa Tischnera i Jana Pawła II, Kraków 2010;
Stawrowski Z., Patron dobrej myśli [w:] „Znak” 543, 8(2000), s. 4-8;
Świat wartości widziany oczyma Józefa Tischnera i Aleksandra Mienia / Joanna Korzeniewska-Berczyńska // Acta Pol.-Ruthen. - T. 2 (1997), s. 273-280
Tarnowski K., Józef Tischner - Niezastąpiony filozof nadziei. Wykład wygłoszony w ramach cyklu spotkań Poniedziałki z Tischnerem 20 października 2014 r.;
Teocentryczna fenomenologia dramatu jako filozofia krzyża / Jan Wadowski // „Wrocławski Przegląd Teologiczny”, 2(1998), s. 163-174;
Workowski A., O doniosłości Tischnerowskich wykładów o człowieku, [w:] Tischner J., Filozofia człowieka. Wykłady, Kraków 2019;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: