Teologia grzechu pierworodnego: od Adama i Ewy do XXI w. T-SJ>mon24/25-L-1
Wykład koncentruje się na katolickiej interpretacji grzechu pierworodnego w kontekście historii zbawienia. Kurs rozpoczyna się od analizy biblijnych narracji o stworzeniu człowieka i jego upadku (Rdz 1–3), a także pytania o zgodność tych przekazów z odkryciami nauk przyrodniczych. Przedstawione zostaną poglądy ojców Kościoła, takich jak św. Augustyn, a także wkład średniowiecznej scholastyki, z akcentem na myśl św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu. Uwzględnione będą również kluczowe decyzje Soboru Trydenckiego, refleksje XX-wiecznych teologów katolickich i współczesne wyzwania, takie jak perspektywa naukowa i ekumeniczna. Szczególna uwaga zostanie poświęcona dogmatowi o niepokalanym poczęciu Maryi jako zbawczej interwencji Boga na dziedzictwo grzechu pierworodnego.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zna biblijne podstawy nauki o grzechu pierworodnym i jej rozwój w tradycji Kościoła katolickiego. Rozumie główne etapy historyczne: od ojców Kościoła, przez scholastykę, Sobór Trydencki, po współczesne refleksje teologiczne. Zna związek grzechu pierworodnego z dogmatem o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Student potrafi analizować teksty źródłowe oraz ocenić ich znaczenie w rozwoju doktryny katolickiej. Potrafi stosować wiedzę teologiczną w dialogu z naukami ścisłymi i z filozofią. Potrafi formułować spójne argumenty na rzecz katolickiej nauki o grzechu pierworodnym. Jest przygotowany do podjęcia refleksji nad współczesnymi wyzwaniami teologicznymi.
Kryteria oceniania
Egzamin ustny, trzy pytania: jedna poprawna odpowiedź: dst., dwie: db, trzy: bdb.
Literatura
Literatura podstawowa:
Bachanek G., Tajemnica grzechu pierworodnego w ujęciu Josepha Ratzingera, „Studia Theologica Varsaviensia” 2011, t. 49, nr 1, s. 171-190.
Baran W., Grzech pierworodny dziś. Próba reinterpretacji dogmatu w obliczu wyzwań współczesności, „Studia Teologii Dogmatycznej” 2021, nr 7, s. 11-28.
Baran W., Grzech pierworodny w tradycji Piotra Lombarda. Studium Sentencji i Komentarzy Bonawentury i Tomasza z Akwinu, Kraków 2019.
Człowiek i jego zbawienie: antropologia chrześcijańska: stworzenie grzech pierworodny, usprawiedliwienie i łaska, rzeczy ostateczne: etyka chrześcijańska: od „autorytetów” do Magisterium, red. V. Grossi i inni, tłum. P. Rak, red. nauk. wyd. pol. T. Dzidek, [w:] Historia dogmatów, t. 2, red. B. Sesboüé, Kraków 2001, s. 131-230.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, opr. A. Baron, H. Pietras, t. 4, Kraków 2004, s. 234-241
Henrici, P., Filozofowie a grzech pierworodny, tłum A. Parzonko, „Communio” 1991, r. 11, nr 4 (64), s. 76-86.
Kaznowski, M., Koncepcja grzechu pierworodnego u Raymunda Schwagera, „Studia Gdańskie” 2012, nr 31, s. 77-95.
Łukaszuk T., Związek dogmatu grzechu pierworodnego z monogenizmem w katolickiej teologii ostatniej doby, Warszawa 1976.
Majewski M., Grzech pierworodny. Nowe modele lektury Księgi Rodzaju w kontekście nauk przyrodniczych, „Ex nihilo. Periodyk Młodych Religioznawców” 2017, nr 1/17, s. 1-47.
Ratzinger J., Opera omnia. Pochodzenie i przeznaczenie, tłum. J. Kobienia, Lublin 2022, s. 1-179.
Różycki I., Nowa intepretacja dogmatu in sensu recto: zagadnienie nieśmiertelności w stanie sprawiedliwości pierwotnej, „Analecta Cracoviensia” 1973-1974, t. 5-6, s. 465-508.
Różycki I., Tradycja jako norma bliska: nowa interpretacja orzeczeń trydenckich w spra¬wie grzechu pierworodnego, „Analecta Cracoviensia” 1973-1974, t. 5-6, s. 421-450.
Schönborn Ch., Görres A., Spaemann R., Grzech pierworodny w nauczaniu Kościoła. Głos psychologa, filozofa, teologa, tłum. J. Zychowicz, Poznań 1997.
Wilczyński, A., Grzech pierworodny w nauczaniu św. Augustyna i św. Grzegorza Wielkiego, „Kieleckie Studia Teologiczne” 2014, nr 13, s. 135-149.
Życiński W., Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi w tradycji, wierze i teologii Kościoła. Perspektywa ekumeniczna, Kraków 2016.
Literatura uzupełniająca
Cacciapuoti P., La natura del peccato originale. Tra Paolo di Tarso e Agostino d’Ippona, Milano 2017.
Cova L., Peccato originale: Agostino e il Medioevo, Bologna 2014.
Dubarle A.-M., Le péché originel. Écriture et Tradition, Paris 1999.
Gross J., Entwicklungsgeschichte des Erbsündendogmas, München – Basel 1960–1972
Köster H. M., Urstand, Fall und Erbsünde in der katholischen Theologie unseres Jahrhunderts, Regensburg1983.
Maldamé J.-M., Le péché originel. Foi chrétienne mythe et métaphysique, Paris 2008.
Rahner K., Theological Reflexions on Monogenism, [w:] Theological Investigations, tłum. D. Bourke, t. 1, London 1965, s. 229-295.
Tennant F. R., The Sources of the Doctrines of the Fall and Original Sin, Cambridge 1903.
Vandervelde G., Original Sin. Two Major Trends in Contemporary Roman Catholic Reinterpretation, Amsterdam 1975.
Vanneste A., The Dogma of Original Sin, trans. E. P. Callens, Brussels–Vander–Louvain 1971.
Weger K.-H., Theologie der Erbsünde, Freiburg–Basel–Wien 1970.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: