Wprowadzenie do geopolityki TH-SL>wprgeo
Zakres tematyczny:
1. Wprowadzenie do zajęć, kwestie organizacyjne oraz warunki i tryb zaliczenia.
2. Geopolityka, geografia polityczna a geostrategia, podstawowe terminy geopolityczne, m.in. ośrodek siły, położenie geopolityczne, porządek geopolityczny, kody geopolityczne.
3. Klasyczne koncepcje geopolityczne (źródła geopolityki, posybilizm francuski, determinizm, teoria państwa organicznego, myśl F. Ratzela, R. Kjellana, A. Mahana, H. Mackindera, K. Haushofera, N. Spykmana).
4. Geopolityka w okresie drugiej wojny światowej, podczas zimnej wojny (szkoła anglosaska, myśl geostrategiczna ZSRR) oraz postzimnowojenna, m.in. teoria „końca historii” (F. Fukuyama), „zderzenia cywilizacji” (S. Huntington), „dialektyki cywilizacji” (B.R. Barber), neoeurazjatyzmu (A. Dugin), „trzeciej fali” (A. i H. Tofflerowie).
5. Przestrzeń geopolityczna: państwo-ludność, terytorium, granice, suwerenność.
6. Pozapaństwowa przestrzeń geopolityczna – religie, narody, terroryzm.
7. Najważniejsze miejsca strategiczne na ziemi.
8. Uwarunkowania geopolityczne wybranych państw oraz regionów świata.
9. Debata geopolityczna.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student
E1. zna główne podejścia badawcze w myśli geopolitycznej oraz potrafi wymienić podstawowe problemy w debacie geopolitycznej.
E2. rozumie znaczenie geopolityki dla interpretacji zjawisk w kontekście czasowo-przestrzennym.
E3. charakteryzuje oraz ilustruje przykładami najważniejsze trendy globalizacji i najważniejsze koncepcje geopolityczne.
E4. identyfikuje podstawowe problemy polityczne i ekonomiczne w kontekście regionalnym i globalnym używając terminologii geopolitycznej.
E5. potrafi analizować współczesne procesy zachodzące w polityce światowej.
E6. rozumie potrzebę poszerzania swojej wiedzy.
E7. szanuje i stosuje zasady prowadzenia dyskusji i debaty.
Kryteria oceniania
M1. Metody podające - objaśnienie lub wyjaśnienie
M2. Metody podające - prelekcja
M3. Metody podające - prezentacja multimedialna
M4. Metody podające - wykład informacyjny
M5. Metody problemowe - wykład problemowy
Warunkiem przystąpienia do testu końcowego jest obecność na zajęciach (dopuszczalna jest jedna nieobecność).
Test końcowy składać się będzie z treści zajęć, położenia państw na świecie oraz znajomości lektur obowiązkowych. Ocena końcowa będzie wypadkową aktywności na zajęciach oraz oceny z testu. Egzamin poprawkowy odbędzie się w formie ustnej.
Literatura
Literatury obowiązkowe:
1. Mackinder H., Geograficzna oś historii, oprac. R. Potocki, Częstochowa 2009, s. 14-50.
2. "Długi telegram" G. Kennana
3. Truman H.S., Do nas należy podtrzymywanie nadziei [w:] Wielkie mowy historii, t. 3…, s. 232-237.
4. Breżniew L., Doktryna Breżniewa [w:] Wielkie mowy historii, t. 4..., s. 98-103.
5. Huntington S.P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Poznań 2018 (rozdz. VI: Nowa konfiguracja polityki globalnej według linii podziału między kulturami, s. 209-266).
6. Kissinger H., Dyplomacja, Warszawa 1996 (rozdz. II: Punkt odniesienia: Theodore Roosevelt czy Woodrow Wilson, s. 30¬-58; rozdz. XXXI: Rozważania nad nowym porządkiem świata, s. 884-921).
7. Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, Kraków-Warszawa 2009 (rozdz. I: O dobrych i złych sąsiadach, s. 22-76)
8. Mieroszewski J., ABC polityki „Kultury”, „Kultura” 1966, nr 4, s. 40-51.
9. Traktat NATO. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20000870970.
10. Ulimatum Ławrowa, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-12-20/rosyjski-szantaz-wobec-zachodu.
Literatura uzupełniająca:
Bartosiak J., "Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju", Warszawa 2018
Brzeziński Z., "Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej", Warszawa 1998
Carlo J., "Geopolityka", Wrocław 2003
Cziomer E., Zyblikiewicz L., "Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych", Warszawa 2006
"Geopolityka", red. A. Dybczyński, Warszawa 2013
"Globalizacja polityki światowej: Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych", red. J. Baylis, S. Smith, Kraków 2008
Mearsheimer J.J., "Tragizm polityki mocarstw", Kraków 2020
Moczulski L., "Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni", Warszawa 2010
Otok S., Geografia polityczna, Warszawa 2006
Potulski J., "Wprowadzenie do geopolityki", Gdańsk 2010
Rykiel Z., "Podstawy geografii politycznej", Warszawa 2006,
Sykulski L., "Geopolityka. Skrypt dla początkujących", Częstochowa 2014
Wallerstein I., "Analiza systemów – światów. Wprowadzenie", Warszawa 2007
Huntington S.P., "Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego", Warszawa 2007
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: