Kolekcjonerstwo TH-ZDM-SL>kolekc
1. Zajęcia wprowadzające;
2. Historia kolekcjonerstwa od starożytności do dzisiaj – cele, motywacje, założenia;
3. Typy i rodzaje kolekcji. Metodologia i klasyfikacja;
4. Kolekcjonerstwo a muzealnictwo – przekształcanie kolekcji prywatnych w muzea;
5. Rola kolekcjonerstwa w procesie ochrony dziedzictwa kulturowego;
6. Największe światowe kolekcje dzieł sztuki – charakterystyka;
7. Dzieje kolekcjonerstwa, cz. 1 – geneza: starożytność, średniowiecze, wiek XVI – rola mecenatu Medyceuszy i papieży;
8. Dzieje kolekcjonerstwa, cz. 2 – edukacyjna wartość kolekcji w XVII wieku – zbiory francuskie i rodów niemieckich: Habsburgów i Wittelsbachów;
9. Dzieje kolekcjonerstwa, cz. 3 – doba oświecenia i wiek XIX jako początki naukowej refleksji – kolekcjonerstwo polskie a idea Musaeum Polonicum, kolekcja malarstwa króla Stanisława Augusta, działalność Joachima Lelewela, Tadeusza Czackiego, Tomasza Zielińskiego, Emeryka Hutten-Czapskiego, Karola Lanckorońskiego w Wiedniu, puławskie początki muzealnictwa w kontekście zbiorów rodziny książąt Czartoryskich, zbiory gołuchowskie, dzikowskie, krasiczyńskie, jarocińskie i in. – do kształtowania się muzeów publicznych;
10. Zajęcia terenowe w Muzeum Książąt Czartoryskich i ew. innych w zależności od aktualnie trwających wystaw czasowych;
11. Kolekcjonerstwo w Polsce, cz. 3: wiek XX i XXI – współczesne kolekcje prywatne i muzealne. Nowoczesne metody ich udostępniania i ekspozycji na podstawie wybranych przykładów;
12. Kolekcjonerstwo a wybrane aspekty nauk pomocniczych historii: numizmatyka, falerystyka, sfragistyka, archiwistyka, weksylologia, etnografia, kostiumologia, bronioznawstwo;
13. Losy najsłynniejszych kolekcji w dobie konfliktów zbrojnych w XX wieku, kolekcje utracone, odzyskiwanie zbiorów po Drugiej Wojnie Światowej;
14. Nietypowe dziedziny kolekcjonerstwa jako forma popularyzacji historii oraz ich znaczenie;
15. Zajęcia podsumowujące.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024/2025-L: | W cyklu 2022/2023-L: |
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia:
Student:
1. Zna podstawową terminologię stosowaną w kolekcjonerstwie i muzeologii;
2. Potrafi przedstawić historię kolekcjonerstwa, jej znaczenie w dziejach oraz przemiany;
3. Zna charakterystykę największych kolekcji prywatnych i muzealnych na świecie;
4. W oparciu o wielość źródeł i opracowań jest w stanie stworzyć esej, referat, program oprowadzania lub ścieżki edukacyjnej w oparciu o muzea i kolekcje udostępniane publicznie;
5. Ma także świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym oraz świadomość roli Kościoła w tym procesie.
Kryteria oceniania
1. Obecność na zajęciach (możliwe 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach);
2. Przygotowanie i wygłoszenie referatu opatrzonego prezentacją multimedialną, którego czas nie powinien przekraczać trzydziestu minut. Temat referatu może zostać wybrany samodzielnie przez studenta, po wcześniejszym uzgodnieniu z prowadzącym oraz wykazaniu wartości merytorycznej zagadnienia. W przypadku braku zgłoszenia samodzielnej chęci ustalenia tematu, zostanie on przydzielony przez prowadzącego. W przypadku przedstawienia referatu, który nie spełnia wymagań wstępnych lub w zasadniczy sposób narusza przyjęte prawa autorskie – przepisanego dosłownie konkretnego tekstu bez należytej krytyki, student zobowiązany jest raz jeszcze samodzielnie opracować i przedstawić prezentowany temat (referat nie zostaje zaliczony przez prowadzącego zajęcia). Referaty będą oceniane, co będzie miało kluczowy wpływ na wynik końcowy;
3. Aktywny udział studenta w zajęciach. Branie udziału w dyskusji oraz pracy nad omawianymi źródłami oraz wskazaną literaturą.
Literatura
Literatura podstawowa:
Manikowska E., Sztuka – ceremoniał – informacja. Studium wokół królewskich kolekcji Stanisława Augusta, Warszawa 2007.
Manikowska E., Fedorowicz-Jackowska A., Kłudkiewicz K., Walanus W., Woźny M., Porządek dziedzictwa w XIX wieku. Polskie pojęcia i wyobrażenia, Warszawa 2023.
Pomian K., Muzeum. Historia światowa. Tom 1. Od skarbca do muzeum, tłum. Tomasz Stróżyński, Gdańsk 2023.
Pomian K., Muzeum. Historia światowa. Tom 2. Zakotwiczenie w Europie 1789–1850, tłum. Tomasz Stróżyński, Gdańsk 2023.
Pomian K., Muzeum. Historia światowa. Tom 3. Na podbój świata 1850–2020, tłum. Tomasz Stróżyński, Gdańsk 2024.
Pomian K., Zbieracze i osobliwości. Paryż, Wenecja XVI-XVIII wiek, Warszawa 2012 [także starsze wydania].
Rosset T. de, „By skreślić historię naszych zbiorów”. Polskie kolekcje artystyczne, Toruń 2021.
Ryszkiewicz A., Kolekcjonerzy i miłośnicy, Warszawa 1981.
Ryszkiewicz A., Zbieracze i obrazy, Warszawa 1972.
Waźbiński Z., Muzeum i zbiory artystyczne epoki nowożytnej. Tom I: wiek XV i XVI, Toruń 2006.
Waźbiński Z., Muzeum i zbiory artystyczne epoki nowożytnej. Tom II: wiek XVII i XVIII, Toruń 1988.
Zbiory publiczne a kolekcjonerstwo prywatne: problematyka ochrony dziedzictwa kulturowego w przeszłości i dzisiaj, red. Jadwiga Lipińska, Warszawa 2000.
Literatura uzupełniająca:
Dumanowski J., Świat rzeczy szlachty wielkopolskiej w XVIII wieku, Toruń 2006.
Kłudkiewicz K., Wybór i konieczność. Kolekcje arystokracji polskiej w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku.
Mecenas – Kolekcjoner – Odbiorca. Materiały z Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. Karwowska E., Marczak – Krupa A., Warszawa 1984.
Muzeum Czartoryskich. Historia i zbiory, red. Żygulski jun. Z., Kraków 1998.
Mencfel M., Skarbce natury i sztuki. Prywatne gabinety osobliwości, kolekcje sztuki i naturaliów na Śląsku w wiekach XVII i XVIII, Warszawa 2010.
Mikocki T., Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce (lata 1750–1830), Wrocław 1990.
Pezda J., Historia Biblioteki Polskiej w Paryżu w latach 1838–1893, Kraków 2013.
Rosset T. de, Polskie kolekcje i zbiory artystyczne we Francji w latach 1795–1919. Między „skarbnicą narodową” a galerią sztuki, Toruń 2005.
Skarby Rzeczpospolitej. Z dziejów kolekcjonerstwa sztuki w Polsce od XIII do końca XVIII wieku, red. Folga-Januszewska D., Rottermund A., Olszanica 2003.
Słownik encyklopedyczny muzeologii, red. Desvallées A., Mairesse F., wyd. pol. Folga-Januszewska D., tłum. Bartkiewicz K., Warszawa 2020.
Tabor D., Kolekcje chrześcijaństwa w średniowieczu – próba odczytania znaczenia na podstawie wybranych przykładów, „Polonia Sacra”, 20 (2016), s. 177-202.
Waźbiński Z., Ut Ars Natura, Ut Natura Ars. Studium z problematyki medycejskiego kolekcjonerstwa drugiej połowy XVI wieku, Toruń 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: