Egzegeza Ksiąg ST: księgi historyczno-dydaktyczne TWT-KAP-SJ>ekstkhd
I. Dzieło deuteronomistyczne: definicja dzieła deuteronomistycznego; nowsze spojrzenie na historię deuteronomistyczna; źródła dzieła deuteronomistycznego i ich opracowanie; cel i orędzie historii deuteronomistycznej (warstwy teologiczne historii deuteronomistycznej; świątynia mieszkaniem Boga i miejscem modlitwy; wezwanie do nawrócenia istota kultu).
II. Księga Jozuego: tytuł księgi i jej bohater; charakter literacki księgi; zagadnienia teologiczne księgi; tło historyczne podboju Kanaanu; zajęcie Kanaanu w świetle współczesnej egzegezy – trzy modele zasiedlenia, chronologia wydarzeń.
III. Księga Sędziów: instytucja sędziów w dawnym Izraelu; ramy czasowe księgi; sytuacja polityczna na początku okresu sędziów; charakterystyka ogólna poszczególnych sędziów; wybrane zagadnienia teologiczne.
IV Księgi 1-2 Samuela: tytuł ksiąg i ich podział; postać Samuela; ustanowienie monarchii w Izraelu (monarchie na Starożytnym Bliskim Wschodzie, ustanowienie monarchii według Ksiąg Samuela); ustanowienie Jerozolimy stolica państwa; główne zagadnienia teologiczne księgi.
V. Księgi 1-2 Królewskie: tytuł ksiąg i ich podział; schemat literacki źródeł; chronologia epoki monarchii Izraela; Salomon i jego dzieło; podział królestwa; dzieje Eliasza i Elizeuza; upadek Królestwa Samarii; upadek Królestwa Judy i niewola babilońska; główne zagadnienia teologiczne.
VI. Księgi 1-2 Kronik: dzieło kronikarskie; czas powstania; główne zagadnienia literackie; (źródła i sposób ich opracowania, walor historyczny, rodzaj literacki); główne zagadnienia teologiczne.
VII. Księgi Ezdrasza i Nehemiasza; rys historyczny epoki (powstanie imperium perskiego; polityka Persów względem ludów podbitych; tytuł, podział i miejsce w kanonie ksiąg; kompilatorski charakter dzieła i jego źródła; dwujęzyczność Ksiąg Ezd-Ne; autor i czas powstania; wartość historyczna Ksiąg Ezd-Ne; główne zagadnienia teologiczne;
VIII. Księgi 1-2 Machabejskie: tło historyczne epoki (Aleksander Wielki, następcy Aleksandra; Żydzi pod panowaniem Ptolemeuszy; Żydzi pod panowaniem Seleucydów; hellenizm, zjawisko diaspory żydowskiej); Pierwsza Księga Machabejska (tytuł, autor, język i czas powstania, główne zagadnienia teologiczne); Druga Księga Machabejska (tytuł, autor, czas powstania, charakter literacki dzieła, główne zagadnienia teologiczne).
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
TMaK_W01
TMaK _W05
TMaK _U01
TMaK _U02
TMaK_K01
TMaK _K05
Wiedza:
EKK 1 (zob. TMaK_W01) student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej teologii, w szczególności w zakresie nauk biblijnych, dotyczących ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych wraz z ich kontekstem historycznym, literackim i teologicznym; student posiada wiedzę na temat treści i charakteru poszczególnych ksiąg; zdobytą wiedzę student jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej.
EKK 2 (zob. TMaK_W05) student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu teologii biblijnej, dotyczącej ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych.
Umiejętności:
EKK 3 (zob. TMaK_U01) student potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy zdobytej w trakcie studium ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych.
EKK 4 (zob. TMaK_U02) posiada umiejętności badawcze w zakresie teologii, obejmujące zwłaszcza analizę tekstów biblijnych, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników badać, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów.
Kompetencje społeczne:
EKK 5 (zob TMaK_K05) student ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, nabytej wiedzy i umiejętności.
EKK 6 (zob. TMaK_K05) student ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów.
Udział w zajęciach: 30 godz.; przygotowanie do zajęć: 30 godz.; przygotowanie do egzaminu 30 godz. – łącznie: 90 godz. (2 punkty ECTS).
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wykładach oraz osiągnięcie założonych efektów kształcenia. Metoda weryfikacji efektów kształcenia: egzamin końcowy, przeprowadzany w formie ustnej na koniec semestru.
Zaliczenie:
Ndst (2): student nie zna treści ani charakteru poszczególnych ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych Starego Testamentu; nie zna treści materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, nie zna podstawowych zagadnień historycznych, literackich i teologicznych omawianych ksiąg.
Dst (3): student w niewielkim stopniu zna treści oraz charakteru poszczególnych ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych Starego Testamentu; w niewielkim stopniu zna treści materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, słabo zna podstawowe zagadnienia historyczne, literackie i teologiczne omawianych ksiąg.
Db (4): student dobrze zna treści oraz charakteru poszczególnych ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych Starego Testamentu; dobrze zna treści materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, dobrze zna podstawowe zagadnienia historyczne, literackie i teologiczne omawianych ksiąg.
Bdb (5): student szczegółowo zna treści oraz charakteru poszczególnych ksiąg historycznych oraz historyczno-dydaktycznych Starego Testamentu; bardzo dobrze zna treści materiału wchodzącego w zakres tematyczny wykładu, posiada szeroką wiedzę na temat poszczególnych zagadnień historycznych, literackich i teologicznych omawianych ksiąg.
Literatura
a) podstawowa:
Brzegowy T., Księgi historyczne Starego Testamentu. Wprowadzenie – teologia – egzegeza wybranych tekstów (Academica 32), Tarnów; Wydawnictwo „Biblos”, 2008.
Pytel J.K., „Księgi w opracowaniu deuteronomistycznym”, w: Wprowadzeni do Starego Testamentu, red. L. Stachowiak, Poznań; Wydawnictwo „Pallottinum”, 1990, s. 171-205.
Zawiszewski E., „Dzieło kronikarskie”, w: Wprowadzeni do Starego Testamentu, red. L. Stachowiak, Poznań; Wydawnictwo „Pallottinum”, 1990, s. 206-217.
Zawiszewski E., „Księgi historyczno-dydaktyczne”, Wprowadzeni do Starego Testamentu, red. L. Stachowiak, Poznań; Wydawnictwo „Pallottinum”, 1990, s. 217-228.
Zawiszewski E., „Księgi Machabejskie”, Wprowadzeni do Starego Testamentu, red. L. Stachowiak, Poznań; Wydawnictwo „Pallottinum”, 1990, s. 228-234.
b) uzupełniająca:
Baran G.M., Arcykapłan Jazon i jego zamierzenia wobec Jerozolimy w świetle Ksiąg Machabejskich, „The Biblical Annals” 3/2 (2013), s. 261-284.
Baran G.M., Karanie narodu żydowskiego przez Boga jako wymiar Bożej παιδεία według Drugiej Księgi Machabejskiej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 49/2 (2016), s. 408-429.
Baran G.M., Współuczestnictwo świątyni jerozolimskiej w skutkach gniewu Bożego wobec Izraela (2 Mch 5,17-20) w świetle deuteronomistycznego kerygmatu, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 51/1 (2018), s. 5-26.
Dziadosz D., Teocentryczna historiografia Izraela, czyli kim był deuteronomista i jego dzieło, „Collectanea Theologica” 74/4 (2004), s. 5-24.
Dziadosz D., Modlitwa konsekracyjna Salomona (1Krl 8,22-53) teologiczną wykładnią znaczenia i roli świątyni w Izraelu, „Collectanea Theologica” 79/2 (2009), s. 9-32.
Gądecki S., Wstęp do ksiąg historycznych Starego Testamentu, Gniezno: Wdawnictwo „Gaudentinum”, 1992
Nawrot J., „Czy w 2 Mch jest mowa o zmartwychwstaniu?”, w: Zmartwychwstał prawdziwe (Scripturae Lumen. Biblia i jej oddziaływanie 2), red. A. Paciorek, A. Tronina, P. Łabuda, Tarnów; Wydawnictwo „Biblos”, 2010, s. 79-95.
Księgi historyczne Starego Testamentu. Część 1. Dziejopisarstwo izraelskie : Księgi: Jozuego, Sędziów, Samuela, Królów (Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych 2), oprac. T. Brzegowy, J. Łach, S. Wypych, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2006.
Księgi historyczne Starego Testamentu. Część 2. Dziejopisarstwo okresu judaistycznego. Księgi: Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza, Machabejskie, opowiadania historyczne (Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych 3), oprac. P. Briks et al., Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: