Dzieje Polaków na Wschodzie HIS-EUW>dzpolwsch-5
Zajęcia obejmują historię problematykę związaną z dziejami Polaków na Wschodzie od XVI do XXI w. W ich trakcie ukazane zostaną: pierwsze dobrowolne i przymusowe wyjazdy Polaków w głąb Rosji w XVI-XVIII w.; zsyłki popowstaniowe Polaków w XIX w. w głąb Imperium Rosyjskiego; udział Polaków w życiu politycznym, gospodarczym, naukowym i społecznym w Imperium Rosyjskim w XVIII-XX w.; Polacy na Kaukazie w XVIII-XX w. (działalność wojskowa i naukowa); udział Polaków w działaniach wojennych na Wschodzie: I wojna światowa, rewolucja lutowa i październikowa, wojna domowa w Rosji 1917-1922; Polacy w ZSRR w latach 1922-1939; wielkie deportacje Polaków na Wschód podczas II wojny światowej; jeńcy polscy oraz wojsko polskie w ZSRR w latach 1939-1945; Polacy w ZSRR po 1945 r.; rola Kościoła katolickiego w Imperium Rosyjskim i ZSRR; Polacy w Chinach i Japonii (XVII-XX w.); Polacy w krajach Europy Wschodniej w XXI w.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student nabywa określoną wiedzę, zakładane umiejętności i kompetencje:
Wiedza:
H1aK_W01 ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii w systemie nauk oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej (P6S_WG).
He1aK_W01 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych, z którymi powiązana jest specjalność Europa Wschodnia (P6S_WG).
He1aK_W03 zna najważniejszą faktografię historyczną związaną ze specjalnością Europa Wschodnia
H1aK_W05 zna najważniejszą faktografię historii powszechnej i historii Polski w poszczególnych epokach, zna historię Małopolski, zna podstawę historii chrześcijaństwa (P6S_WG).
He1aK_W05 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, szczególnie ważnych dla specjalności Europa Wschodnia (P6S_UW).
H1aK_W06 posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych i tekstów kultury w sposób determinowany różnym podłożem narodowym, religijnym i społecznym (P6S_WG, P6S_WG/K).
H1aK_W09 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpunkcji różnych wytworów kultury (źródła historyczne, dzieła literackie, teksty kultury) właściwe dla wybranych tradycji, teorii oraz szkół badawczych (P6S_WG).
H1aK_W10 zna obowiązujące zasady korzystania z dorobku naukowego innych badaczy i ich przywołania, zna aktualne obowiązujące prawo autorskie w zakresie ochrony własności intelektualnej oraz zasady etyki pracy naukowej, zna zasady korzystania z produktów informatycznych (P6S_WK).
Umiejętności:
H1aK_1U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować oraz uogólniać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł (P6S_UW).
He1aK_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i uogólniać informacje specyficzne i szczególne dla specjalności Europa Wschodnia (P6S_UW).
H1aK_1U02 potrafi posługiwać się krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych, potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym (P6S_UW, P6S_UK).
He1aK_U01 potrafi posługiwać się krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych specyficznych dla specjalności Europa Wschodnia (P6S_UW).
H1aK_U03 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (P6S_UO, P6S_UU).
H1aK_U08 posiada umiejętności przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień ogólnych i szczegółowych (P6S_UK).
Kompetencje społeczne:
H1aK_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia (P6S_KK).
He1aK_K01 jest przygotowany do pełnienia ról społecznych i wykonywania zawodów związanych z przedmiotem specjalności Europa Wschodnia (P6S_KO, P6S_KR).
H1aK_K03 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie realizacji misji historyka w społeczeństwie; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i społecznych (P6S_KR).
H1aK_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego i tradycji zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym: historii powszechnej i Polski, historii regionu Małopolski; ma świadomość znaczenia i roli Kościoła w procesie historycznym i jego miejsca w kształtowaniu wspólnych korzeni kultury europejskiej; rozumie znaczenie kultury judeochrześcijańskiej i klasycznej w historii Europy (P6S_KO).
Kryteria oceniania
Warunkiem uzyskania zaliczenia z zajęć przez studenta jest:
1. uczęszczanie na ćwiczenia (możliwe 2 nieobecności na zajęciach – bez względu na podany powód nieobecności). Student przekraczający limit dopuszczalnych nieobecności jest zobowiązany odrobić nieobecności podczas dyżuru dydaktycznego.
2. przygotowanie i wygłoszenie referatu w wyznaczonym terminie. Temat referatu jest wybierany z listy przedstawionej przez prowadzącego zajęcia lub jest zgłoszonego przez samego studenta i zaakceptowanego przez prowadzącego na pierwszych zajęciach. Wtedy także zostaje wyznaczony termin wygłoszenia referatu. Czas wygłaszanego referatu nie powinien przekraczać 30 minut. Każdy z referatów jest omawiany przez prowadzącego zajęcia, z zaznaczeniem uwag związanych z jego przygotowaniem. Referaty nie są oceniane przez prowadzącego zajęcia ocenami. W przypadku przedstawienia referatu, który nie spełnia wymagań wstępnych lub w zasadniczy sposób narusza przyjęte prawa autorskie – przepisanego dosłownie konkretnego tekstu bez należytej krytyki, student zobowiązany jest raz jeszcze samodzielnie opracować i przedstawić prezentowany temat (źle przygotowany referat nie zostaje zaliczony przez prowadzącego zajęcia).
3. aktywny udział w pracy z wybranym tekstem źródłowym podczas zajęć. Aktywność przejawiana przez studenta zaznaczana jest podczas każdych zajęć przez prowadzącego zajęcia w formie „plusa” – liczba zebranych „plusów” decyduje o ocenie uzyskanej z zajęć (im „plusów” jest więcej, tym wyższa ocena). Student jest każdorazowo informowany przez prowadzącego o otrzymaniu „plusa” lub jego nie otrzymaniu, z podaniem uzasadnienia.
4. zaliczenie w ciągu semestru 3 lektur z listy lektur uzupełniających podanej przez prowadzącego w pierwszym miesiącu zajęć lub lektury zaproponowanej przez studenta i zaakceptowanej przez prowadzącego. Zaliczenie odbywa się na dyżurze dydaktycznym prowadzącego zajęcia. Znajomość lektury jest oceniana przez prowadzącego w skali od 2 do 5 i jest brana pod uwagę przy wystawianiu oceny zaliczeniowej z przedmiotu.
Literatura
1. Bazylow L., Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Warszawa 1986.
2. Bazylow L., Historia Syberii, Warszawa 1975.
3. Bazylow L., Polacy w Petersburgu, Warszawa 1984.
4. Bazylow L., Wieczorkiewicz P., Historia Rosji, Wrocław 2005.
5. Boćkowski D., Jak pisklęta z gniazd. Dzieci polskie w ZSRR w okresie II wojny światowej, Wrocław 1995.
6. Brus A., Kaczyńska E., Śliwowska W., Zesłanie i katorga na Syberii
w dziejach Polaków 1815–1914, Warszawa 1992.
7. Dzwonkowski R., Polacy w Kościele katolickim na Wschodzie (1939-2011), Toruń 2011.
8. Głowacki A., Ocalić i repatriować, Łódź 1994.
9. Głowacki A., Przemieszczenie obywateli polskich w Związku Radzieckim w 1944 roku, Łódź 1989.
10. Jędrychowska B., Polscy zesłańcy na Syberii (1830–1883). Działalność pedagogiczna, oświatowa i kulturalna, Wrocław 2000.
11. Kaczyńska E., Syberia – największe więzienie świata, Warszawa 1991.
12. Kalinowski K., Pamiętnik mojej żołnierki na Kaukazie i niewoli u Szamila od roku 1844 do 1854, Warszawa 1833.
13. Kijas A., Polacy w Kazachstanie. Przeszłość i teraźniejszość, Poznań 1993.
14. Kijas A., Polacy w Rosji od XVII wieku do 1917 roku. Słownik biograficzny, Poznań 2000.
15. Kościół katolicki na Syberii Zachodniej w XIX i początkach XX wieku. Szkice historyczne, materiały, dokumenty, red. W. Chaniewicz, W. Caban, J. Legieć, t. 2, Kielce 2017.
16. Kuczyński A., Polacy w Kazachstanie. Zesłania – Dziedzictwo – Nadzieje – Powroty, Krzeszowice 2014.
17. Kuczyński A., Polacy w nauce i kulturze Tomska oaz Syberii Zachodniej, red. A. Kuczyński, M. Marczyk, Warszawa 2008.
18. Kuczyński A., Syberia. 400 lat polskiej diaspory. Zesłania, martyrologia i sukces cywilizacyjny Polaków, Krzeszowice 2007.
19. Kuczyński A., Syberyjskie szlaki. O udziale Polaków w badaniach etnograficznych i geograficznych dotyczących Syberii, Wrocław 1972.
20. Leończyk S., Polskie osadnictwo wiejskie na Syberii w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, Warszawa 2017.
21. Łukawski Z., Dzieje Azji Środkowej, Kraków 1996.
22. Łukawski Z., Historia Syberii, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981.
23. Łukawski Z., Ludność polska w Rosji 1863-1914, Wrocław-Warszawa-Kraków 1978.
24. Maksimow S., Syberia i ciężkie roboty, Warszawa 1898.
25. Mulina S., Migranci wbrew swej woli. Adaptacja zesłanych powstańców styczniowych na Syberii Zachodniej, Warszawa 2017.
26. Nowiński F., Polacy na Uniwersytecie Petersburskim w latach 1832-1884, Wrocław 1986.
27. Nowiński F., Polacy na Uniwersytecie Petersburskim w latach 1832-1884, Wrocław 1986.
28. Polak w carskim mundurze. Wspomnienia Aleksandra Skolimowskiego (1817-1895), oprac. W. Caban, J. Szczepański, t. 1, Kielce 2015.
29. Polscy jeńcy wojenni w ZSRR 1939–1941, oprac. W. Materski, Warszawa 1992.
30. Polacy w Kościele katolickim w ZSRR, pod red. E. Walewandra, Lublin 1991
31. Polska a Syberia. Spotkanie dwóch światów. Materiały z konferencji naukowej, Łódź 1–2 marca 2001 roku, Łódź 2001.
32. Sapargalijew G., Djakow W., Polacy w Kazachstanie w XIX wieku, Warszawa 1982.
33. Siedlecki J., Losy Polaków w ZSRR w latach 1939–1986, Gdańsk 1990.
34. Syberia w historii i kulturze narodu polskiego, pod red. A. Kuczyńskiego, Wrocław 1998.
35. Syberyjska korespondencja zesłańców postyczniowych (1864-1866), wybór, opracowanie, wstęp W. Caban i S. A. Mulina t. 3, Kielce 2018.
36. Śliwowska W., Ucieczki z Sybiru, Warszawa 2005.
37. Śliwowska W., Zesłańcy polscy w Imperium Rosyjskim w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa 1998.
38. Zesłańcy postyczniowi na Syberii Zachodniej w opinii rosyjskiej administracji i ludności syberyjskiej, cz. 1: Dokumenty administracji cywilnej, policji i żandarmerii, t. 4, red. S. Mulina, S. Wiech, Kielce 2019.
39. Żaroń P., Ludność polska w Związku Radzieckim w czasie II wojny światowej, Warszawa 1990.
40. Życie codzienne polskich zesłańców w ZSRR w latach 1840–1946, pod red. S. Ciesielskiego,Wrocław1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: