historia sztuki bizantyńskiej i ludów słowiańskich HS-SL>hisbls-w
Wykład stanowi naturalną kontynuację zajęć z poprzedniego semestru. Słuchacze zapoznają się w jego trakcie ze zjawiskiem dyfuzji bizantyńskich wzorów artystycznych i ideowych na obszar nowopowstałych krajów Słowian Południowych i Wschodnich zachodzącej w wyniku misji chrystianizacyjnej Patriarchatu Konstantynopolitańskiego. Punktem wyjścia do owych rozważań jest jednak omówienie przemian zachodzących w sztuce i kulturze bizantyńskiej w X–XI w., które zadecydowały o ich atrakcyjności. Oddzielną kwestią poruszaną w trakcie wykładu pozostają wzajemne relacje pomiędzy środowiskami ortodoksyjnymi a łacińską kulturą Europy Zachodniej (zarówno wpływ Bizancjum na twórczość na dworach karolińskim, ottońskim, normańskim w Palermo i dożów weneckich, jak i zachodnie motywy przeszczepiane na grunt prawosławny za sprawą krzyżowców w królestwie Jerozolimskim oraz w cesarstwie Łacińskim i koloniach włoskich), a także sztuka późnego Bizancjum (tzw. renesans Paleologów) i zjawisko jej kontynuacji po upadku Konstantynopola w roku 1453 (tzw. sztuka pobizantyńska). Integralnym dopełnieniem wykładu pozostają ćwiczenia o tej samej tematyce.
Tryb zajęć
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student powinien mieć opanowaną i umieć swobodnie posługiwać się terminologią z zakresu historii sztuki bizantyńskiej i ludów słowiańskich.
Student powinien potrafić analizować cechy formalno-stylowe oraz treści ikonograficzne dzieł sztuki bizantyńskiej i ludów słowiańskich, umieć określić ich czas i środowisko powstania oraz technikę wykonania.
Student powinien znać podstawowe fakty z zakresu historii omawianych okresów, umieć powiązać je z osobami historycznymi, wydarzeniami politycznymi, oraz z historii Kościoła, a także wskazać jak uwarunkowania historyczne wpływały na formuły artystyczne tworzonej sztuki.
Student powinien mieć świadomość wspólnoty artystycznej oraz wzajemnych oddziaływań artystycznych pomiędzy sztuką Europy Wschodniej i Europy Łacińskiej (okcydentalizacja sztuki prawosławnej, wschodnie importy na obszarze kultury łacińskiej: Sycylia, Wenecja)
Kryteria oceniania
Egzamin ustny. Egzamin obejmuje całość materiału, w skład którego wchodzi także wykład z zakresu sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej.
1) Rozpoznanie prezentowanego na ilustracji dzieła sztuki oraz omówienie związanej z nim problematyki artystycznej w zakresie datowania, środowiska powstania oraz znaczenia.
2) Rozmowa na temat opracowań naukowych przeczytanych przez egzaminowanego sprawdzająca jego stopień znajomości literatury oraz poziom jej rozumienia.
3) Prezentacja zagadnienia teoretycznego poznanego w trakcie zajęć (także wykładu z poprzedniego semestru i ćwiczeń).
Ocenie podlega także umiejętność posługiwania się właściwą terminologią oraz wiedza na temat historyczno-kulturowego kontekstu danego zjawiska artystycznego (znajomość podstawowych faktów z zakresu topografii, historii, religii, filozofii i kultury literackiej epoki).
Literatura
LITERATURA PODSTAWOWA:
Grotowski P., Freski fundacji Władysława II Jagiełły w kolegiacie wiślickiej, Kraków 2021.
Krautcheimer R., Early Christian and Byzantine Architecture, Harmondsworth 1975.
Łazariew W. N., Istorija vizantijskoj živopisi, t. 1–2, Moskva 1986 (także w wersji włoskiej: Lazarev V., Storia della pittura bizantina, Torino 1977).
Mango C., Byzantine Architecture, London 1978.
Mango C., The Art of the Byzantine Empire 312–1453. Sources and Documents, Toronto – Buffalo – London 1986.
Brykowski R., Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka Rumunii, Wrocław 1979 (tylko rozdziały poświęcone sztuce Mołdawii i Wołoszczyzny w okresie średniowiecza).
Molè W., Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław – Kraków 1955 (tylko okres średniowiecza).
Molè W., Sztuka Słowian południowych, Wrocław – Warszawa 1962 (tylko rozdziały poświęcone sztuce Bułgarii, Serbii i Macedonii w okresie średniowiecza).
Różycka-Bryzek A., Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zamku lubelskiego, Warszawa 1983 [ze względu na materiał ilustracyjny zob. też: eadem, Freski bizantyńsko-ruskie fundacji Jagiełły w kaplicy zamku lubelskiego, Lublin 2000.]
Underwood P. (red.), The Kahriye Djami, t. 1–4, Princeton 1966-1975.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Cutler A., The Hand of the Master: Craftsmanship, Ivory, and Society in Byzantium (9 th-11 th Centuries), Princeton 1994.
Kondakov N. P., Ikonografija Bogomatieri, t. 1–3, S.-Peterburg 1914 (reprint 1991).
Ousterhout R., Master Builders of Byzantium, Princeton 1999.
Pace V. (red.), Treasures of Christian Art in Bulgaria, Roma 2000.
Ars Graeca – Ars Latina. Studia dedykowane Profesor Annie Różyckiej Bryzek, Kraków 2001.
Skrzyniarz S., Hades. Recepcja, sens ideowy i przemiany obrazu pogańskiego boga w sztuce bizantyńskiej, (Ars vetus et nova t. 7) Kraków 2002.
Dionizjusz z Furny, Hermeneia czyli objaśnienie sztuki malarskiej, tłum. I. Kania, Kraków 2003.
Amiranaszwili Sz., Sztuka gruzińska, Warszawa 1973.
Brykowski R., Drewniana architektura cerkiewna na koronnych ziemiach Rzeczpospolitej, Warszawa 1995
Podlacha W., Malowidła ścienne w cerkwiach Bukowiny, Lwów 1912.
Boschkov A., Die Bulgarische Malerei von den Anfängen biz zum 19. Jahrhundert, Recklinhausen 1969.
Byzantium. Faith and Power (1261–1557), red. H. C. Evans, New York 2004.
Czubinaszwili G. N., Gruzinskoe czekannoje iskusstwo, Tbilisi 1959, t. 1–2.
Glory of Byzantium. Art and Culture of the Middle Byzantine Era A. D. 843–1261, red. H. C. Evans, W. D. Wixom, New York 1994.
Hilandar Monastery, red. G. Subotić, Belgrade 1998.
Iorga N., Byzantium after Byzantium, Iaşi – Oxford – Portland 2000.
James L., Light and Colour in Byzantine Art, (Calderon Studies in the History of Art), Oxford 1996.
Millet G., Recherches sur l’iconographie de l’évangile aux XIVe, XVe et XVIe siècles d’apres les monuments de Mistra, de la Macédoine et du Mont-Athos, Paris 1960.
Mother of God. Representations of the Virgin in Byzantine Art, red. M. Vassiliaki, Athens 2000.
Paskaleva K., Icons from Bulgaria, Sofia 1991.
Secular Medieval Architecture in the Balkans 1300–1500, red. S. Ćurčić, E. Hadjitryphonos, Thessaloniki 1997.
Treasures of Mount Athos, Thessaloniki 1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: