historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i wczesnobizantyńskiej HS-SL>hisswc-wx

Wykład obejmuje problematykę tworzenia się nowego języka sztuki chrześcijańskiej w świecie późnego antyku oraz jej przemiany na obszarze cesarstwa Bizantyńskiego stanowiącego naturalną kontynuację Imperium Romanum. Obok przemian stylowych zachodzących w architekturze i malarstwie wschodniochrześcijańskich środowisk artystycznych (Grecja, Syria, Egipt, Armenia, Gruzja) oraz ich wzajemnych oddziaływań formalnych omawiana jest specyfika wypracowanych w sztuce Kościoła Wschodniego rozwiązań ikonograficznych, a także sakralizacji wyobrażeń ze szczególnym uwzględnieniem konfliktu ikonoklastycznego (730-843) i jego znaczenia dla procesu kształtowania się tzw. Teologii ikony. W ramach zajęć słuchacze zapoznają się ponadto ze zjawiskiem kontynuacji tradycji rzymskiego ceremoniału cesarskiego i sztuki imperialnej przez dwór w Konstantynopolu oraz ich oddziaływaniem na liturgię i środki wyrazu artystycznego w służbie Kościoła. Cezurę zamykającą wykład stanowi renesans macedoński (843–1025). Kontynuację zajęć stanowi wykład poświęcony sztuce Bizancjum i krajów słowiańskich zaplanowany w kolejnym semestrze.

Tryb zajęć

Stacjonarne

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Grotowski

Efekty kształcenia

Student powinien mieć opanowaną i umieć swobodnie posługiwać się terminologią z zakresu historii sztuki bizantyńskiej.
Student powinien potrafić analizować cechy formalno-stylowe oraz treści ikonograficzne dzieł sztuki wczesnochrześcijańskiej i wczesnobizantyńskiej, umieć określić ich czas i środowisko powstania oraz technikę wykonania.
Student powinien znać podstawowe fakty z zakresu historii omawianych okresów, umieć powiązać je z wydarzeniami politycznymi oraz z historii Kościoła, a także wskazać jak uwarunkowania historyczne wpływały na formuły artystyczne tworzonej sztuki.
Student powinien mieć świadomość wspólnoty antycznych korzeni kulturowych sztuki europejskiej.

Kryteria oceniania

Zaliczenie na podstawie obecności. Wykład został pomyślany jako integralna całość z wykładem "Historia sztuki bizantyńskiej i ludów słowiańskich" i opanowanie prezentowanych słuchaczom w jego trakcie zagadnień podlega sprawdzeniu w trakcie egzaminu z przedmiotu "Historia sztuki bizantyńskiej i ludów słowiańskich".

Literatura

LITERATURA PODSTAWOWA:
Belting H., Bild und Kult: eine Geschichte des Bildes vor dem Zeitalter der Kunst, Munich 1990 (zob. tez wydanie ang. Likeness and Presence. A History of the Image before the Era of Art, Chicago 1994 i pomocniczo polskie: Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010).
Deichman F. W., Archeologia chrześcijańska, tłum. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994.
Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
Filarska B., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983.
Filarska B., Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986.
Kitzinger E., Byzantine Art in the making. Main Lines of stylistic Development in Mediterranean Art 3rd–7th Century, Cambridge Mass. 1976.
Naumowicz J. (red.), Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726–754). Teksty źródłowe, Warszawa 2021.
Naumowicz J. (red.), Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787. Źródła, Warszawa 2021.
Nowicka M., Antyczna książka ilustrowana, Wrocław 1979.
Rodley L., Byzantine Art and Architecture. An Introduction, Cambridge 1994.
Mathews T. F., The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy, University Park 1971.
Grabar A., Christian Iconography: Studies of its Origins, Princeton 1968.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, Kraków 1997.
Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, (Źródła Myśli Teologicznej 44) tłum. T. Wnętrzak, Kraków 2007.
Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, tłum. P. Grotowski, Warszawa 2006.
Bourguet P. du, Sztuka Koptów, Warszawa 1991.
Klauser Th., Rozważania nad powstaniem sztuki wczesnochrześcijańskiej, [w:] Jastrzębowska E. (red.), „Studia z początków ikonografii chrześcijańskiej”, Warszawa 1998, s. 11–23.
Weitzmann K. (red.), Age of Spirituality, Late Antique and Early Christian Art, Third to Seventh Century: Catalogue of the Exhibition at The Metropolitan Museum of Art, November 19, 1977, through February 12, 1978, New York 1979.
Beckwith J., Early Christian and Byznatine Art, New Heaven-London 1979.
V. Tsamagkda (red.), A Companion to Byzantine Illustrated Manuscripts, red. V. Tsamagda, Boston 2017.

W cyklu 2022/2023-Z:

LITERATURA PODSTAWOWA:
Belting H., Bild und Kult: eine Geschichte des Bildes vor dem Zeitalter der Kunst, Munich 1990 (zob. tez wydanie ang. Likeness and Presence. A History of the Image before the Era of Art, Chicago 1994 i pomocniczo polskie: Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010).
Deichman F. W., Archeologia chrześcijańska, tłum. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994.
Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
Filarska B., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983.
Filarska B., Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986.
Kitzinger E., Byzantine Art in the making. Main Lines of stylistic Development in Mediterranean Art 3rd–7th Century, Cambridge Mass. 1976.
Naumowicz J. (red.), Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726–754). Teksty źródłowe, Warszawa 2021.
Naumowicz J. (red.), Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787. Źródła, Warszawa 2021.
Rodley L., Byzantine Art and Architecture. An Introduction, Cambridge 1994.
Mathews T. F., The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy, University Park 1971.
Grabar A., Christian Iconography: Studies of its Origins, Princeton 1968.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, Kraków 1997.
Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, (Źródła Myśli Teologicznej 44) tłum. T. Wnętrzak, Kraków 2007.
Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, tłum. P. Grotowski, Warszawa 2006.
Bourguet P. du, Sztuka Koptów, Warszawa 1991.
Klauser Th., Rozważania nad powstaniem sztuki wczesnochrześcijańskiej, [w:] Jastrzębowska E. (red.), „Studia z początków ikonografii chrześcijańskiej”, Warszawa 1998, s. 11–23.
Nowicka M., Antyczna książka ilustrowana, Wrocław 1979.
Weitzmann K. (red.), Age of Spirituality, Late Antique and Early Christian Art, Third to Seventh Century: Catalogue of the Exhibition at The Metropolitan Museum of Art, November 19, 1977, through February 12, 1978, New York 1979.
Beckwith J., Early Christian and Byznatine Art, New Heaven-London 1979.
V. Tsamagkda (red.), A Companion to Byzantine Illustrated Manuscripts, red. V. Tsamagda, Boston 2017.

W cyklu 2023/2024-Z:

LITERATURA PODSTAWOWA:
Belting H., Bild und Kult: eine Geschichte des Bildes vor dem Zeitalter der Kunst, Munich 1990 (zob. tez wydanie ang. Likeness and Presence. A History of the Image before the Era of Art, Chicago 1994 i pomocniczo polskie: Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010).
Deichman F. W., Archeologia chrześcijańska, tłum. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994.
Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
Filarska B., Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983.
Filarska B., Początki sztuki chrześcijańskiej, Lublin 1986.
Kitzinger E., Byzantine Art in the making. Main Lines of stylistic Development in Mediterranean Art 3rd–7th Century, Cambridge Mass. 1976.
Naumowicz J. (red.), Początki bizantyńskiego ikonoklazmu (726–754). Teksty źródłowe, Warszawa 2021.
Naumowicz J. (red.), Ikonoklazm bizantyński w latach 754-787. Źródła, Warszawa 2021.
Rodley L., Byzantine Art and Architecture. An Introduction, Cambridge 1994.
Mathews T. F., The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy, University Park 1971.
Grabar A., Christian Iconography: Studies of its Origins, Princeton 1968.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, Kraków 1997.
Euzebiusz z Cezarei, Życie Konstantyna, (Źródła Myśli Teologicznej 44) tłum. T. Wnętrzak, Kraków 2007.
Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, tłum. P. Grotowski, Warszawa 2006.
Bourguet P. du, Sztuka Koptów, Warszawa 1991.
Klauser Th., Rozważania nad powstaniem sztuki wczesnochrześcijańskiej, [w:] Jastrzębowska E. (red.), „Studia z początków ikonografii chrześcijańskiej”, Warszawa 1998, s. 11–23.
Nowicka M., Antyczna książka ilustrowana, Wrocław 1979.
Weitzmann K. (red.), Age of Spirituality, Late Antique and Early Christian Art, Third to Seventh Century: Catalogue of the Exhibition at The Metropolitan Museum of Art, November 19, 1977, through February 12, 1978, New York 1979.
Beckwith J., Early Christian and Byznatine Art, New Heaven-London 1979.
V. Tsamagkda (red.), A Companion to Byzantine Illustrated Manuscripts, red. V. Tsamagda, Boston 2017.

W cyklu 2024/2025-Z:

Uwagi

W cyklu 2022/2023-Z:

Nakład pracy obejmuje 30 h aktywnego uczestnictwa słuchaczy w wykładzie oraz 30 h samodzielnej pracy z literaturą wskazaną w wykazie.
Student uzyskuje w wyniku uczestnictwa w kusie 2 punkty ECTS.

W cyklu 2023/2024-Z:

W cyklu 2024/2025-Z:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu HS-SL>hisswc-wx w USOSweb