Wprowadzenie do geopolityki TH-SL>wprgeo
Zakres tematyczny:
1. Wprowadzenie do zajęć, kwestie organizacyjne oraz warunki i tryb zaliczenia.
2. Geopolityka, geografia polityczna a geostrategia, podstawowe terminy geopolityczne, m.in. ośrodek siły, położenie geopolityczne, porządek geopolityczny, kody geopolityczne.
3. Klasyczne koncepcje geopolityczne (źródła geopolityki, posybilizm francuski, determinizm, teoria państwa organicznego, myśl F. Ratzela, R. Kjellana, A. Mahana, H. Mackindera, K. Haushofera, N. Spykmana).
4. Geopolityka w okresie drugiej wojny światowej, podczas zimnej wojny (szkoła anglosaska, myśl geostrategiczna ZSRR) oraz postzimnowojenna, m.in. teoria „końca historii” (F. Fukuyama), „zderzenia cywilizacji” (S. Huntington), „dialektyki cywilizacji” (B.R. Barber), neoeurazjatyzmu (A. Dugin), „trzeciej fali” (A. i H. Tofflerowie).
5. Przestrzeń geopolityczna: państwo-ludność, terytorium, granice, suwerenność.
6. Pozapaństwowa przestrzeń geopolityczna – religie, narody, terroryzm.
7. Podział świata Północ-Południe i jego geopolityczne konsekwencje.
8. Europejska przestrzeń geopolityczna.
9. Uwarunkowania geopolityczne wybranych państw oraz regionów świata.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student
E1. zna główne podejścia badawcze w myśli geopolitycznej oraz potrafi wymienić podstawowe problemy w debacie geopolitycznej.
E2. rozumie znaczenie geopolityki dla interpretacji zjawisk w kontekście czasowo-przestrzennym.
E3. charakteryzuje oraz ilustruje przykładami najważniejsze trendy globalizacji i najważniejsze koncepcje geopolityczne.
E4. identyfikuje podstawowe problemy polityczne i ekonomiczne w kontekście regionalnym i globalnym używając terminologii geopolitycznej.
E5. potrafi analizować współczesne procesy zachodzące w polityce światowej.
E6. rozumie potrzebę poszerzania swojej wiedzy.
E7. szanuje i stosuje zasady prowadzenia dyskusji i debaty
Kryteria oceniania
M1. Metody podające - objaśnienie lub wyjaśnienie
M2. Metody podające - prelekcja
M3. Metody podające - prezentacja multimedialna
M4. Metody podające - wykład informacyjny
M5. Metody problemowe - wykład problemowy
Test składać się będzie z trzech pytań otwartych, w tym jednego z lektur obowiązkowych. Warunkiem zaliczenia będzie udzielenie satysfakcjonującej odpowiedzi na wszystkie pytania. Termin testu: 31 I 2024 r.
Egzamin poprawkowy odbędzie się w formie ustnej. Termin: 21 II 2024 r.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
v. Bismarck O., Niemcy a Europa [w:] Wielkie mowy historii, t. 2: Od Lincolna do Stalina, oprac.
T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 135-144.
Bocheński A., Między Niemcami a Rosją, Kraków-Warszawa 2009 (rozdz. I: O dobrych i złych sąsiadach, s. 22-76)
Breżniew L., Doktryna Breżniewa [w:] Wielkie mowy historii, t. 4: Od Kennedy’ego do Ratzingera, oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 98-103.
Bush W.B., Po ataku z 11 września [w:] Wielkie mowy historii, t. 4…, s. 347-353.
Dmowski R., Exposè na konferencji pokojowej w Paryżu [w:] Wielkie mowy historii, t. 2…, s. 218-227.
Eisenhower D., Doktryna Eisenhowera [w:] Wielkie mowy historii, t. 3: Od Hitlera do Eisenhauera, oprac. T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 309-313.
Haushofer K., Geograficzne zasady polityki zewnętrznej [w:] Przestrzeń i polityka. Z dziejów niemieckiej myśli politycznej, oprac. A. Wolff-Powęska, E. Schulz, Poznań 2000, s. 350-425.
Hitler A., Mein Kampf. Moja walka. Edycja krytyczna, oprac. C.E. Król, Warszawa 2020 (rodz. XIII: Niemiecka polityka w kwestii sojuszy po wojnie, s. 717-761).
Huntington S.P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Poznań 2018 (rozdz. VI: Nowa konfiguracja polityki globalnej według linii podziału między kulturami, s. 209-266).
Jan Paweł II, Od Unii do Unii [w:] Wielkie mowy historii, t. 4…, s. 359-362.
Kennan G., Długi Telegram Kennana, „Układ Sił” 2019, nr 19.
Kissinger H., Dyplomacja, Warszawa 1996 (rozdz. II: Punkt odniesienia: Theodore Roosevelt czy Woodrow Wilson, s. 30¬-58; rozdz. XXXI: Rozważania nad nowym porządkiem świata, s. 884-921.
Koneczny F., Polska między Wschodem a Zachodem, https://geopolityka.net/feliks-koneczny-polska-miedzy-wschodem-zachodem/ [dostęp: 29 X 2021].
bin Laden O, Przemówienie do narodu amerykańskiego [w:] Wielkie mowy historii, t. 4, s. 354-358.
Mackinder H., Geograficzna oś historii, oprac. R. Potocki, Częstochowa 2009, s. 14-50.
Mearsheimer J., Tragizm polityki mocarstw, Kraków 2014, rozdz. I (Wprowadzenie, s. 1-35), rozdz. IX (Przyczyny wojen między mocarstwami, s. 401-427).
Mieroszewski J., ABC polityki „Kultury”, „Kultura” 1966, nr 4, s. 40-51.
Moczulski L., Polska między Niemcami a Rosją. Mit geopolityczny a rzeczywistość [w:] Problematyka geopolityczna ziem polskich, red. P. Eberhardt, Warszawa 2008, s. 55-82.
Nye J., Joseph Nye on global power shifts, https://www.youtube.com/watch?v=796LfXwzIUk&t=600s [dostęp: 24 X 2021].
Nye J., Joseph Nye - On Soft Power, https://www.youtube.com/watch?v=_58v19OtIIg [dostęp: 24 X 2021].
Ratzel F., Geografia polityczna [w:] Przestrzeń i polityka. Z dziejów niemieckiej myśli politycznej, oprac. A. Wolff-Powęska, E. Schulz, Poznań 2000, s. 227-251.
Renan E., Co to jest naród? [w:] Wielkie mowy historii, t 2…, s. 115-124.
Sołżenicyn A., Odmowa udziału w kłamstwie [w:] Wielkie mowy historii, t. 4…, s. 119-130.
Studnicki W., Wobec nadchodzącej drugiej wojny światowej, Kraków 2018 (rozdz. VIII: Neutralność czy udział Polski w wojnie, s. 177-199).
Truman H.S., Do nas należy podtrzymywanie nadziei [w:] Wielkie mowy historii, t. 3…, s. 232-237.
Wilson W., 14 punktów [w:] Wielkie mowy historii, t. 2…, s. 212-217.
Literatura uzupełniająca:
Bartosiak J., "Rzeczpospolita między lądem a morzem. O wojnie i pokoju", Warszawa 2018
Brzeziński Z., "Wielka szachownica. Główne cele polityki amerykańskiej", Warszawa 1998
Carlo J., "Geopolityka", Wrocław 2003
Cziomer E., Zyblikiewicz L., "Zarys współczesnych stosunków międzynarodowych", Warszawa 2006
"Geopolityka", red. A. Dybczyński, Warszawa 2013
"Globalizacja polityki światowej: Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych", red. J. Baylis, S. Smith, Kraków 2008
Mearsheimer J.J., "Tragizm polityki mocarstw", Kraków 2020
Moczulski L., "Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni", Warszawa 2010
Otok S., Geografia polityczna, Warszawa 2006
Potulski J., "Wprowadzenie do geopolityki", Gdańsk 2010
Rykiel Z., "Podstawy geografii politycznej", Warszawa 2006,
Sykulski L., "Geopolityka. Skrypt dla początkujących", Częstochowa 2014
Wallerstein I., "Analiza systemów – światów. Wprowadzenie", Warszawa 2007
Huntington S.P., "Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego", Warszawa 2007
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: